نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 دکتری مدیریت استراتژیک از دانشگاه سانتامونیکا ایالات متحده امریکا و مدرس دانشگاه

2 کارشناسی ارشد مطالعات منطقه ای خاورمیانه و شمال آفریقا دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس، چالوس، ایران

چکیده

امنیتی سازی یکی از دغدغه‌های اصلی کشورهای منطقه خاورمیانه است نظر به اهمیت امنیت در ساختار نظام بین الملل منطقه خاورمیانه را باید یکی از مناطقی دانست که رویکردهای امنیتی در آن از اهمیت قابل ملاحظه‌ای برخوردار است. بسیاری از تهدیدات امنیتی ریشه در منطقه دارد کشورهای منطقه به این تهدیدات دامن می‌زنند و از سوی دیگر به دلیل ویژگی‌های ژئوپلتیک و منابع سرشار نفت در خاورمیانه قدرتهای منطقه‌ای نقش چشمگیر و موثری در بروز تهدیدات امنیتی دارند. از جمله شاکله این پژوهش طرح نظریه مجموعه امنیتی منطقه‌ای بوزان است که خاورمیانه از جمله مناطقی است که این نظریه بر آن صدق می‌کند. همجواری، هویت مشترک، شباهت‌ها و تضادها، نیازهای اقتصادی و پیوندهای فرهنگی و قومی از جمله متغییرهای مجموعه امنیتی منطقه‌ای هستند. ایجاد امنیت منطقه‌ای مستلزم ساختاری مشارکت جویانه که بر پایه اعتماد سازی است از این رو استراتژی امنیتی جمهوری اسلامی ایران برای دستیابی به امنیت در چارچوب تعامل سازنده با کشورهای منطقه امکان پذیر خواهد بود که این امر نیازمند تهدید زدایی و غیر امنیتی کردن استراتژی امنیتی ایران در منطقه تبلور خواهد یافت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Regional Security Requirements and Iran's Security Strategy in the Middle East

نویسندگان [English]

  • mohammadtaghi azarshab 1
  • seyed mohammadjavad momeni 2

1 PhD in Strategic Management from the University of Santa Monica in the United States and a university lecturer

2 M.Sc. in Regional Studies, Middle East and North Africa, Islamic Azad University, Chalous Branch, Chalous, Iran

چکیده [English]

Security is one of the main concerns of the countries of the Middle East Due to the importance of security in the structure of the international system of the Middle East, one should consider the area in which security approaches are of considerable importance. Many of the security threats in the region are rooted in regional threats and, on the other hand, due to geopolitical features and abundant oil resources in the Middle East, regional powers have a significant and effective role in creating security threats. One of the basics of this research is the design of the Buzan Regional Security Complex theory, which is one of the areas in which the theory applies. Neighborhood, common identity, similarities and contradictions, economic needs, and cultural and ethnic ties are among the variables of the regional security complex. Creating regional security requires a participatory, trust-based structure, so the Islamic Republic of Iran's security strategy for achieving security within a constructive interaction with regional countries will be possible, requiring the threat of de-security and de-security of Iran's security strategy. The area will crystallize.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Regional Security Complex
  • Participatory Structure
  • Constructive Interaction
  • Deterrence
  • Iran Security Strategy
آراس بولنت و کارکایا پولات رابیا (1386). «از مناقشه تا همکاری؛ غیر امنیتی کردن روابط ترکیه با ایران و سوریه»، معصومه ظفرمند، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، سال شانزدهم، دوره چهارم، شماره59، پاییز.
ادیب مقدم آرشین (1388). سیاست بین المللی در خلیج فارس، داود غرایاق زندی، تهران: شیرازه.
افتخاری اصغر و دیگران (1390). « بازخوانی الزامات امنیتی سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404؛ رویکردی چند جانبه»، فصلنامه راهبرد، سال بیستم، شماره 60، پاییز.
امیدی، علی (1386). «حقوق بین الملل و ساختن جزایر مصنوعی در خلیج فارس»، ماهنامه اطلاعات سیاسی- اقتصادی، سال بیست و یکم، شماره نهم و دهم، خرداد و تیر.
ایزدی جهانبخش، خلفی فرزاد (1390). «راهبردهای تحقق تعامل سازنده و مؤثر ایران در نظام بین الملل»، فصلنامه ره نامه سیاست گذاری، سال دوم، شماره سوم، بهار.
برزگر کیهان (1388). «منطقه گرایی در سیاست خارجی ایران»، فصلنامه مطالعات اوراسیای مرکزی، سال دوم، شماره پنجم.
بزرگمهری مجید ( 1394). تاریخ روابط بین الملل، تهران: نشر سمت.
بنی اسدزاده (1388). «تهدیدات زیست محیطی و امنیت خلیج فارس»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال شانزدهم، شماره 2، تابستان.
جعفری ولدانی اصغر (1388). چالش‌ها و منازعات در خاورمیانه، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
حشمت زاده محمد باقر و بهروزی فر مرتضی (1383). «نفت خلیج فارس و چشم اندازهای انرژی؛ روابط و رقابت‌های منطقه‌ای و جهانی»، موسسه مطالعات بین المللی انرژی، گزارش1096.
دهقانی فیروزآبادی سیدجلال (1389)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: سمت.
دهقانی فیروز آبادی،  سید جلال (1386). «ضرورت و الزامات منطقه گرایی در تحقق برتری منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران»، ویژه نامه سند چشم انداز راهبرد منطقه گرایی، شماره 87، بهار.
رابرت، جکسون؛ گئورک، سورنسون (1392). درآمدی بر روابط بین الملل، ترجمه مهدی ذاکریان؛ احمد تقی زاده و حسن سعیدکلاهی، تهران: نشر میزان.
رستمی، علی اکبر (1382). نقش غرب در رقابت تسلیحاتی منطقه خلیج فارس، تهران: مرکزمطالعات و تحقیقات دفاعی.
روشندل جلیل و سیف زاده حسین (1382). تعارضات ساختاری در منطقه خلیج فارس، تهران: مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
سلیمانی پور لک فاطمه (1389). قدرت نرم در استراتژی خاورمیانه‌ای آمریکا، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
شیرازی حبیب اله و آخوند مهریزی مسعود (1386). «جایگاه منابع انرژی در تأمین امنیت خلیج فارس و امنیت امریکا با توجه به الگوی امنیت مشارکتی»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، سال چهارم، شماره هفتم، پاییز.
غرایاق زندی داود (1387). ایران و مسئله هسته‌ای، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
مارتین لی جی (1389). چهره جدید امنیت در خاورمیانه، قدیر نصری، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.
میلتون ادوارد مورلی و هنیچ کلیف پیتر (1384). بحران در خاورمیانه، ترجمه شهرزاد رستگار شریعت پناهی، تهران: قومس.
متقی ابراهیم (1385). «انعطاف پذیری مشروط در همکاری‌های هسته‌ای ایران»، روزنامه همشهری، پاییز.
مجتهدزاده پیروز (1384). «امنیت و مسائل سرزمینی در خلیج فارس»، ششمین سمینار خلیج فارس، دفتر مطالعات وزارت خارجه.
مشیر زاده حمیرا (1390). تحول در نظریه‌های روابط بین الملل، تهران: سمت.
واعظی محمود (1386). «رویکرد امنیتی ایران در حوزه پیرامونی»، همشهری دیپلماتیک، شماره بیست و سوم، اسفند.
Ayubi Nazih (1995). over-Stating the Arab State,Politics and Society in the Middle East , London,I.B.Tauris
Bull  h (1977). The Anarchical Society, London,Macmillan
Dunne t (1998). Inventing International Society, A History of English School, London, Macmillan
Griffits M (1999). Fifty Key Thinkers in International Relation , London and New York, Routledge
Gurr T.R and Harff .B (1994). Ethnic Conflict in World Politics, London,BoulderWestview                                                                                                                         
Jackson R and Sorensen J (1997). Introduction to International Relations, New York and Oxford, Oxford University Press
Hinnebusch  Raymond (2003). The  International Politics of  the  Middle East,Manchester,Manchesterup                                                                        31-
Luciani Giacomo (2005). Oil and Political Economy in the International Relations of the Midde East, Oxford,Oxford University Press
Wight  M (1992). International Theory: The Three Traditions, New York, Holms and Meier