نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 دانشیار علوم سیاسی دانشگاه صدا و سیما، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

چکیده

فروپاشی شوروی در اوایل دهه 1990 فرصتی مغتنم برای آمریکا بود تا در یک جهان تک‌قطبی سیاست‌خارجی خود را به‌عنوان قدرتی هژمونیک اعمال نماید. ایالات متحده در جایگاه رهبری ناتو(سازمانی که بعد از فروپاشی شوروی دچار بحران هویت شده بود) نقش مؤثری در ابقاء آن به‌واسطه خلق تهدیدات نوین مانند: تروریسم و بنیادگرایی اسلامی، مقابله با دولت‌های مستقل و جنبش‌های آزادی‌بخش مخالف سیاست‌های توسعه‌طلبانه غرب، مقابله با تولید و استفاده از سلاح‌های کشتار‌جمعی، تضمیین امنیت و ثبات در تولید- استخراج- انتقال انرژی(نفت و گاز) و... که تمامی این موارد به زعم غرب مصادیقی در منطقه خاورمیانه دارند. حملات تروریستی 11سپتامبر را می‌توان سهمگین‌ترین بازتاب سیا‌ست‌های متکبرانه  و غیر انسانی ایالات‌متحده در خاورمیانه و در قبال مسلمانان دانست. دولت جرج بوش با این استدلال که مورد تهاجم عملیاتی تروریستی قرار گرفته، دفاع را حق خود دانست و با همکاری جامعه جهانی تحت عنوان مبارزه با تروریسم، توانست افغانستان را اشغال نماید. ایالات‌متحده تلاش کرد 11سپتامبر را ابزاری برای دستیابی به هدف کوتاه‌مدت مبارزه با تروریست و تسلط بر منطقه خاورمیانه و دستاویزی برای هدف طولانی‌مدت تثبیت هژمونی بر نظام جهانی قرار دهد، چون آمریکا پس از این حادثه جهان را به دو قطب دوست و دشمن تقسیم نمود تا سیاست‌های امپریالیستی خود را توجیه و عملی سازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

US presence in Afghanistan after 11 September events

نویسندگان [English]

  • Ali Darabi 1
  • Davood Taremi 2

1 Associate Professor of Political Science, Radio and Television University, Tehran, Iran

2 PhD student in International Relations, Kharazmi University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The collapse of the Soviet Union in the early 1990s was an opportunity for the United States to exercise its foreign policy in a unipolar world as a hegemonic power. The United States plays a key role in sustaining NATO by leading new threats, such as terrorism and Islamic fundamentalism, countering independent governments, and liberation movements opposed to Western development policies, in the leadership role of NATO (the organization that had been in crisis since the Soviet collapse). And the use of weapons of mass destruction, ensuring security and stability in the production, extraction, transmission of energy (oil and gas) and so on, all of which, according to the West, have implications for the Middle East. The 9/11 terrorist attacks can be seen as the most dramatic reflection of the US's arrogant and inhumane policies towards the Middle East and toward Muslims. The Bush administration, arguing that it had been attacked by terrorist operations, recognized the defense as its right and, in cooperation with the international community, was able to occupy Afghanistan. The United States attempted to place 9/11 as a means of achieving the short-term goal of combating terrorism and domination of the Middle East and a pretext for the long-term goal of stabilizing hegemony over the world system, as the US then divided the world into polar and hostile politics. Imperialist justify and practice

کلیدواژه‌ها [English]

  • United States
  • Afghanistan
  • September 11 events
آذرشب، محمدتقی و مومنی، سید محمدجواد (1396). «الزامات امنیت منطقه‌ای و استراتژی امنیتی ایران در خاورمیانه»، فصلنامه راهبرد سیاسی، سال اول، شماره 2، پاییز.
افضلی، رسول (1385). «پیامدهای ژئوپلیتیکی 11‌سپتامبر در خاورمیانه»، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 57، پاییز.
باقری، سیامک (1384). پروژه خاورمیانه بزرگ، تهران: انتشارات اداره سیاسی نمایندگی ولی فقیه در سپاه.
بای، یارمحمد (1383). «خاورمیانه در نظرات ژئوپولتیکی خیر و شر»، فصلنامه جغرافیای نظامی و امنیتی، جلد دوم، شماره 1.
بزرگمهری، مجید (1389). «سرانجام حضور ناتو در افغانستان: برقراری امنیت و یا گسترش ناامنی و تروریسم»، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال 3، شماره 10، صص 29-54.
بیک‌زاده، حسین (1381). بررسی نقش ناتو در افغانستان: فرصت‌ها و چالش‌ها، پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد، پردیس بین‌الملل دانشگاه گیلان.
بیگدلو، مهدی؛ طالعی حور، رهبر (1392). «حضور ناتو در خلیج فارس و ملاحظات امنیتی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه امنیت پژوهی، دوره 12، شماره44، زمستان، صص99 - 122
پورعلم، علیرضا (1390). اندیشه سیاسی القاعده، پایان‌نامه کارشناسی‌ ارشد، واحد علوم و تحقیقات.
ترابی، قاسم (1392). «جایگاه ناتو در راهبرد خاورمیانه‌ای آمریکا و امنیت جمهوری اسلامی ایران»، پژوهشنامه دفاع مقدس، سال2، شماره 5، بهار، صص 155-188.
ترابی، قاسم (1389). «حضور ناتو در خاورمیانه و امنیت جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه سیاست‌ خارجی، سال24)ویژه نامه ناتو(، شماره 3(پیاپی95)، پاییز.
ترابی، شهرام (1381). «تروریسم و تحول در سیستم بین‌الملل»، ماهنامه دیدگاه‌ها و تحلیل‌ها، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، سال16، شماره 49، تیر.
تمنا، فرامرز (1385). استراتژی ایالات‌متحده در مبارزه با تروریسم(مورد پژوهش: افغانستان بعد 11سپتامبر)، پایان‌نامه کارشناسی‌‌ارشد، دانشگاه شهید بهشتی
تمنا، فرامرز (1387). سیاست‌خارجی آمریکا در افغانستان، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ اول
توحیدفام، محمد؛ پایدار، فرهاد (1391). «استراتژی آمریکا در افغانستان و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران»، پژوهشنامه مطالعات روابط بین‌الملل، دوره 5، شماره 20، زمستان، صص65-98.
جنیدی، رضا و ملائی، مسعود (1398). «راهبردهای مبتنی بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در مقابله با قدرت هوشمند ایالات متحده آمریکا»، فصلنامه راهبرد سیاسی، سال سوم، شماره 8، بهار.
جوادی فتح، سارا (1384). «سوداهای آمریکا در طرح خاورمیانه بزرگ»، فصلنامه راهبرد، شماره 35، بهار، صص 23 – 39.
جونز، ست. جی (1389). برقراری نظم پس از منازعه، ترجمه عسگر قهرمان‌پور بناب، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ اول.
حاجی یوسفی، امیر محمد (1384). سیاست‌خارجی ایران در پرتو تحولات منطقه ای(1991-2001)، تهران: انتشارات وزارت‌ امور خارجه.
حمیدی‌نیا، حسین (1393). استعمار و نام‌گذاری جغرافیایی، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول.
خادمی، غلامرضا (1387). ناتو: سازمان پیمان آتلانتیک شمالی از تأسیس تا گسترش، تهران: انتشارات موسسه مطالعات اندیشه سازان نور، چاپ اول.
خدابخشی، لیلا و نجاتی، محمد حسین (1398). «نقش ژئوپلیتیک در طراحی استراتژی امنیت ملی ایالات متحده آمریکا (بوش و اوباما)»، فصلنامه راهبرد سیاسی، سال سوم، شماره 9، تابستان.
خوش‌اندام، بهزاد (1387). «بررسی حضور ناتو در افغانستان»، پژوهشنامه سازمان های بین‌الملل، چاپ اول جـلـد 2، شماره 4.
درایسدل، آلاسدیر؛ جرالد، بلیک (1369). جغرافیای سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا، تهران: انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه: 15-20
راست‌بین، علی (1384). «سیاست آمریکا در خاورمیانه»، ترجمه مریم کوثری، ماهنامه اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره‌219-220، دی.
رحمانی، علی (1383). «ناتو درافغانستان»، مجله همشهری دیپلماتیک، شماره  18.
رحمانی، منصور (1378). «سازمان پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) و تحولات آن پس از پایان جنگ سرد»، فصلنامه سیاست خارجی، ویژه اروپا(2)، سال 13، پاییز.
سبحانی، مهدی (1388). «راهبرد جدید آمریکا در افغانستان»، فصلنامه سیاست خارجی، سال 23، شماره 3، پاییز، صص 729 -751.
سلطان‌زاده، سجاد (1386). «گسترش روابط ناتو و کشورهای حاشیه خلیج فارس: زمینه ها و پیامدها»، ماهنامه اطلاعات راهبردی، سال 5.
سلیمی، حسین؛ عیوض زاده، حسن (1395). «مبانی نظری تداوم ناتو پس از جنگ سرد»، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، دوره 9، شماره 35، پاییز، صص 141- 165
سلیمی، حسین؛ عیوض زاده، حسن (1396). «پایایی و پویایی ناتو در محیط امنیتی جدید پس از جنگ سرد»، فصلنامه سیاست، دوره 47، شماره 3، پاییز، صص 667 – 682.
سلیمانی، پیمان (1383). مرداد 1383، «جنایت آزار و اذیت در افغانستان به نام قانون»، همشهری دیپلماتیک، شماره 18.
شجاع، مرتضی (1388). «بررسی اهداف و آثار حضور ناتو در خاورمیانه: با تأکید بر امنیت جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، شماره 4، صص 195-212.
شفیعی، نوذر (1389). «تبیین سیاست نوین دولت اوباما در افغانستان و پاکستان(آف- پاک)»، فصلنامه بین‌المللی روابط‌ خارجی، سال 2، شماره 5، بهار، صص 139-154.
صالحی، حمید؛ موسوی، سید محمدرضا و محمدی داربی، علی اصغر (1396). «استراتژی قدرت‌های بزرگ در قبال انرژی خلیج فارس»، فصلنامه راهبرد سیاسی، سال دوم، شماره 4، بهار.
عباس‌زاده فتح‌آبادی، مهدی (1387). «تجاوز نیروهای اتحاد‌جماهیر‌شوروی به افغانستان و سر برآوردن القاعـده»، ماهنامه اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 257- 258، اسفند، صص 16-29.
قاسمی، فرهاد (1389). «مدل ژئوپلتیک امنیت منطقه‌ای، مطالعه موردی: خاورمیانه»، فصلنامه ژئوپلتیک، دوره6، شماره2(پیاپی 18)، تابستان، صص 57-94.
قاسمی، مصطفی (1387). «مسأله عضویت اوکراین و گرجستان در ناتو و اثرات آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه دین و سیاست، شماره 15، بهار، صص 119- 148.
قائدی، محمدرضا (1382). «ناتو پس از 11سپتامبر»، ماهنامه نگاه(گزارش‌ها و تحلیل‌های نظامی- راهبردی)، سال 4، شماره 41، بهمن.
قائدی، محمدرضا (1381). «اهداف ناتو در گسترش به شرق»، فصلنامه مطالعات دفاعی و امنیتی، سال 9، شماره 30، بهار، صص 87 -108.
قهرمانپور، رحمان (1382). «حضور آمریکا در افغانستان و منافع ملی ایران»، فصلنامه مطالعات منطقه‌ای(اسرائیل شناسی-آمریکا شناسی)، سال 4، شماره 3، تابستان، صص 21 -40.
کتاب آسیا(3) (1383). ویژه افغانستان پس از طالبان، تهران: انتشارات موسسه فرهنگی مطالعـات و تـحـقـیـقـات بین‌المللی ابرار معاصر، چاپ اول.
کرونین، روبرت (1384). «چین و روسیه در حال سعود: روندهای اخیر در همکاری منطقه‌ای آسیای‌مرکزی‌ و ژئوپلیتیک انرژی»، مجموعه مقالات دوازدهمین همایش بین‌المللی آسیای ‌مرکزی ‌و ‌قفقاز(آینده‌نگری به سامانه‌های انرژی، به کوشش سید ‌رسول موسوی؛ قاسم ملکی)، تهران: انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
گرر، فردریک (1386). «ریشه‌یابی اختلافات افغانستان و پاکستان، احیای طالبان»، ترجمه: محمدامین خـرمـی، ماهنامه همشهری دیپلماتیک، شماره 17، شهریور.
گوهری‌مقدم، ابوذر (1386). سیاست‌خارجی آمریکا پس از 11سپتامبر، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
مایلی، محمدرضا و مختاری، محمدعلی (1397). «نقش بازی‌های رایانه‌ای در سیاست خارجی آمریکا، پس از واقعه 11 سپتامبر آن»، فصلنامه راهبرد سیاسی، سال دوم، شماره 6، پاییز.
متقی، ابراهیم (1387). «جایگاه ایران در بازار انرژی آسیای‌مرکزی»‌، دو فصلنامه مطالعات اورآسیای ‌مرکزی، سال1، شماره 1، بهار.
متقی، ابراهیم؛ بقایی، خرم؛ رحیمی، میثم (1389). «بررسی سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه پس از 11سپتامبر(براساس رویکرد واقع‌گرایی تهاجمی)»، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، دوره 2، شماره 4، صص 1- 25.
محمدی‌نسب، شیرین (1388). «نقش بازیگران خارجی در پیدایش طالبان: قربانیان جنگ سـرد»، همشهری دیپلماتیک، شماره 34، فروردین.
مطلبی، مسعود و دیگران (1396). «تأثیر الحاق‌گرایی کشورهای شورای خلیج فارس بر روابط با ایران»، فصلنامه مطالعات سیاسی و بین‌المللی، سال2، شماره2، صص 63-84.
معین الدینی، جواد (1386). «طرح خاورمیانه بزرگ: الگوهای نوسازی بومی و گسترش همگرایی منطقه‌ای»، دانشنامه حقوق و سیاست، شماره 7، زمستان، صص 61-78.
معین‌الدینی، جواد (1383). «دگرگونی ژئوپولیتیک خاورمیانه و امنیت خلیج فارس»، فصلنامه اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 225 – 226، صص 138-145.
واعظی، محمود (1387). ژئوپلیتیک بحران در آسیای‌مرکزی‌ و بحران‌ها(بنیان‌ها و بازیگران)، تهران: انتشارات دفتر مطالعات سیاسی ‌و ‌بین‌المللی.
وزارت آموزش و پرورش (1366). جغرافیای کامل ایران، تهران: انتشارات وزارت آموزش و پرورش.
هادیان، حمید (1386). ناتو در خاورمیانه: ناتو و محیط امنیتی ج. ا. ایران، تهران: انتشارات پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
هادیان، حمید (1388). «ضعف ساختاری دولت ملت سازی در افغانستان»، فصلنامه راهبرد، سال 18، شمـاره 51، تابستان، صص 133-152.
Al-Hayat (2004). Greater Middle East Partnership Working Paper. At: www.meib.org/documentfile/040213.htm
BP. Statistical Review of World Energy (2010). at: http://www.bp.com
Brenner,Lenni (1998). Jews in America Today. NewYork Stuart, PP. 88-89
Financial Times (2007). NATO Plans to Reduce Afghan Casualties- http://www.isaf.nato.int/images/stories/File/factsheets/Jan%202010Fact%20Sheet%20ANA.pdf
Hansen, B (2000). Unipolarity and the Middle East, Surrey: Curzon.
Held; Colbert (2006). Middle East Patterns :west view press: 7.
Hubel, H. and Kaim, M  (2005). Conflicts in the Greater Middle East and the Transatlantic Relationship, Baden: Nomos Verlagsgesellschaft
Keukeleire, S., James Dobbins, Seth G. Jones; Keith Crane; Christopher S. Chivvis; Andrew Radin; F. Stephen Larrabee; Nora Bensahel; Brooke K; Stearns & Benjamin W. Goldsmith(2009) Europe’s Role in Nation-Building: From the Balkans to the Congo by (RAND Corporation, Pittsburgh, 2008). European Foreign Affairs Review, 14(4).
Krokowska, katarzyna (2010). "Coopration among adversaries: regionalism in the Middle East “, Center internationasl de formation europeenne.
Kurth James (2005). Global Threats and American Strategies: From Communism in 1955 to Islamism in 2005 , Orbis,Vol. 49 Issue 4.
Mohammed Moustafa Orfy (2011). NATO and the Middle East: The Geopolitical Context Post-9/11, Routledge.
Mohammed Moustafa Orfy (2011). NATO and the Middle East: The Geopolitical Context Post-9/11, Routledge.
Morelli, Vincent & Belkin, Paul (2009). NATO in Afghanistan: A Test of the Transatlantic Alliance, Congressional Research Service,www.crs.gov. RL.33627.
Polentz, Ruprecht (2005). NATO and Persian Gulf Security, European Journal of International Relation, , summer.
Report of the Afghanistan Study Group (2008). “Revitalizing our Efforts, Rethinking our Strategies” Center for the Study of the Presidency. January 30.2008
Report on Progress Toward Security and Stability in Afghanistan.2010
Report to Congress in accordance with Section 1230 of the national Defense Authorization Act for Fiscal Year 2008. April 2010
Report to Congress in accordance with the 2008 National Defense Authorization Act . "Progress toward security and Stability in Afghanistan" ,January 2009. (Section 1230. Public Law 110-181)
United Nations (2001). Security Council Document 1154 Annex I-International Security Force
United Nations (2007). Security Council Resolution 1386S-RES-1386on 31 May 2001, retrieved 2007-09-21
Varwick, Johannes (2008). NATOS role in energy security, at: http: www.johannes_varwick.de/wp_content/original_2_varwick.
wynne, Laura (2011). " An Arab Union: Is regional economic cooperation the way forward for the oil states of the Middle East?” Cross sections | Volume IV.