فصلنامه راهبرد سیاسی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

تفاهم نامه با انجمن علمی

تقابل شرق و غرب در آسیای مرکزی

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی مستقل

نویسنده

دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، رشت، ایران

چکیده

با فروپاشی شوروی و از میان رفتن نظام دو قطبی، تغییرات مهمی در نقشه ژئوپلیتیک جهان به وجود آمد که از جمله آن شکل گیری منطقه آسیای مرکزی و طبق نظریه مکیندر آن را بخش جنوبی از قلمرو هارتلند است به وجود آمد. به دلیل خلا قدرتی پس از فروپاشی شوروی و آغاز حوادثی چون ۱۱ سپتامبر 2000 بهانه ای برای حضور غرب جهت مبارزه با تروریسم و نفوذ در آسیای مرکزی ایجاد و این منطقه را که از جایگاهی ویژه ژئوپلتیک، ژئواکونومیک، ژئو استراتژیک و ژئوکالچر است را دارای جایگاهی ویژه در تقابل شرق و غرب قرار داده است. خودنمایی شرق و غرب و تقابل هرکدام از قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برای دستیابی به اهداف و منافع خاص خود می باشد که در بر دارنده نگرانی و معضل امنیتی در این منطقه گشته است. نفوذ غرب و قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای در آسیای مرکزی دلیلی بر قدرت نمایی روسیه که در حال بازیابی قدرت پیشین خویش می باشد را شعله‌ور ساخته و این مسئله را تهدیدی جدی برای امنیت منطقه قلمداد می‌کند. این مسئله آغازی برای تقابل دوباره رقبای دیرینه و قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای شده است. این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش است که تقابل شرق و غرب در آسیای مرکزی چه آینده‌ای را برای این منطقه رقم خواهد زد؟ و در پاسخ به این پرسش به این فرضیه پرداخته شده است که تقابل شرق و غرب در آسیای مرکزی تنها عاملی در امنیت و صلح سازی در این منطقه نیست بلکه شرایط آن را در جهت امنیت سازی دشوارتر و باعث ایجاد معضل امنیتی برای کشورهای این منطقه می باشد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Conflict between East and West in Central Asia

نویسنده [English]

  • meysaam goharpour

Master's degree in Political Science, Islamic Azad University, Rasht Branch, Rasht, Iran

چکیده [English]

With the collapse of the Soviet Union and the demise of the bipolar system, there were important changes in the geopolitical map of the world, including the formation of the Central Asian region, which, according to Mackinder's theory, is the southern part of the Heartland. Due to the power vacuum after the collapse of the Soviet Union and the beginning of events such as September 11, 2000, it created an excuse for the presence of the West to fight terrorism and influence in Central Asia, and this region, which has a special geopolitical, geoeconomic, geostrategic and geocultural position, has a special position in the confrontation between the East and the West. East and West show off and confrontation of each regional and extra-regional power to achieve their own goals and interests, which has become a concern and security problem in this region. The influence of the West and the regional and extra-regional powers in Central Asia has ignited the show of power of Russia, which is recovering its previous power, and considers this issue to be a serious threat to the security of the region. This issue has become the beginning of a confrontation between old rivals and regional and extra-regional powers. This research seeks to answer the question that the confrontation between East and West in Central Asia will shape the future for this region. And in response to this question, the hypothesis that the conflict between East and West in Central Asia is not only a factor in security and peace building in this region, but also makes its conditions more difficult in the direction of security and creates a security problem for the countries of this region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the West
  • East
  • extra-regional powers
  • central Asia
مراجع
ابوالحسن شیرازی، حبیب‌اله (1386). «منافع ملی و استراتژی آمریکا در آسیای مرکزی»، دانشنامه حقوق و سیاست، شماره 7، پاییز و زمستان، صص 13-25.
احمدیان قدرت اله و طهمورث غلامی (1388). «آسیای مرکزی و قفقاز، عرصه تعارض منافع روسیه و غرب»، مطالعات اوراسیای مرکزی، شماره 4، پاییز و زمستان، صص6-20.
امام جمعه‌زاده، سید جواد و همکاران (1399). «تحلیل مقایسه‌ای الگوی رقابت ایالات متحده و فدراسیون روسیه در آسیای مرکزی(2000-2020)»، مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره 14، بهار و تابستان، صص 1-25.
امیراحمدیان، بهرام (1383). «جغرافیای آسیا»، فصلنامه فرهنگ اندیشه، شماره 9.
بیداله خانی، آرش (1399). «تحلیل ویژگیهای جنگ اطلاعاتی- ارتباطی غرب بر علیه روسیه در گفتمان آکادمیک ایدئولوگهای روسی»، دو فصلنامه مطالعات قدرت نرم، سال 10، شماره 1، صص 115-145.
ترابی، قاسم (1392). «حضور ناتو در آسیای میانه و قفقاز و امنیت جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، سال نهم، شماره بیست و سوم، صص 196-163.
جعفری، ابوالفضل و عزیزی، حمیدرضا (1399). «عامل‌های ظهور و تقویت گرایی در آسیای مرکزی پساشوروی»، مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره 14، شماره1، بهار و تابستان، صص 99-125.
حمیدی‌نیا، حسین و صالحی دولت‌آبادی، روح‌اله (1394). «انرژی عرصه بازی بزرگ جدید در آسیای مرکزی(مطالعه موردی روسیه،چین،آمریکا)»، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 90، تابستان.
چهرآزاد، سعید (1398). «وانموده‌های سیاستگذارانۀ پسا دفاع مقدس در حیطه روابط خارجی ایران»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، 5(4)، صص 127-144.
رضی بهابادی، بی بی سادات؛ بهادری، آتنا و پورکاویان، زینب. (1399). «تحلیل مضمون آثار اقتدار ملی در بیانات آیت الله خامنه ای و مبانی قرآنی آن»، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، 9(2)، صص 247-269.
زرگر، افشین و صیاد، سینت (1395). «اهمیت اوراسیای مرکزی در رقابت ژئوپلتیکی بین قدرت‌های بزرگ»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، سال 12، شماره 36، صص 169-196.
شعیب، بهمن (1385). «جهانی شدن اقتصاد آسیای مرکزی»، ماهنامه ایراس، شماره 17.
شمشیری، علی (1398). «تحلیل ملاحظات گسترش مناسبات راهبردی ایران و چین»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، سال 5، شماره 2، صص 69-84.
صادقی، سید شمس‌الدین؛ احمدیان، قدرت و زارع، سارا (1398). «راهبرد عربستان سعودی در بحرین و تأثیر آن بر جبهۀ مقاومت»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، 5(4)، صص 29-45.
صدیق، میرابراهیم؛ جمشیدی، محسن و پورعظیم، معصومه (1398). «نقش و جایگاه استراتژی دفاعی در راهبرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه راهبرد سیاسی، 3(11)، صص 63-98.
فرجی، مجتبی (1387). «آسیای مرکزی بدنبال هویتی مستقل»، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 62، تابستان.
قادری، مصطفی و نصرتی، حمیدرضا (1389). «اهداف ژئوپلیتیکی قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در آسیای مرکزی»، فصلنامه ژئوپلتیک، سال 8، شماره دوم، صص 63-95.
کبیری، ابوالحسن و کاویانی فر، پیمان (1398). «اولویت‌بندی تهدیدات جمهوری اسلامی ایران از طریق آسیای مرکزی و راهکارهای مقابله با آن»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، سال 5، شماره 4، صص 51-70.
کرمی، جهانگیر (1386). «نگاه ایرانی به صلح همکاری در اوراسیای مرکزی»، گاهنامه ایراس، شماره 19.
کولایی، الهه و عزیزی، حمیدرضا (1389). «نقش انتقال انرژی در روابط ترکمنستان با روسیه»، مطالعات اوراسیای مرکزی، سال سوم.
نفیسی، محمد (1376). «دستیابی جمهوری آسیای مرکزی به آبهای گرم و مسائل ناشی از آن»، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، دوره سوم، شماره 19.
ویسی، هادی (1388). «جایگاه خلیج فارس در تحولات ژئواکونومی جهان مطالعه موردی: صادرات گاز طبیعی ایران»، فصلنامه علوم سیاسی، سال دوازدهم، شماره 4.
Bergsager, H. (2012), "China, Russia and Central Asia: The energy dilemma(FNI Report 16)", Polhøgda: Fridtjof Nansens Institutt, Available at:http://www.fni.no/doc&pdf/FNI-R1612.pdf. Accessed on: 12 June 2015.
Estrada, AureliaMane (2006), "European Energy: Towards the Creation of the Geo-energy Space", Energy Policy, Vol. 34, No. 5.
Glassner Martin and Fahrer, Chuck (2004), "Political Geography", (USA: JohnWiley & sons, inc).
Goldestein, Avery (2005), Rising to Challenge: China’s Grand Strategy andInternational Security, Stanford: Stanford University Press.
Hajiyousofi, amirmohammad (2005), irans foreign policy light of egional erents, political and international studies office, tehran (in persian)
Kerr, David (2010), “Central Asia and Russian Perspective on Chain a’sStrategic Emergence”, International Affairs.Vol.86.No.1
Keohan, Robert O (2002), "After Hegemony: Cooperation and Discord in the World Political Economy", New Jersey, Princeton University Press
Mariani, Bernardo (2013), “China’s role and interests in Central Asia”, Saferworld, Preventing Violent Conflict. Building Safer Lives.
Mankoff, J. (2013), "The United States and Central Asia after 2014", Washington, DC: Center for Strategies and International Studies, Available at:http://csis.org/files/publication/130122
Mankoff_USCentralAsia_Web.pdf. Accessed on: 4 July 2015
Olcott, M. B. (2013), "China's Unmatched Influence in Central Asia", CarnegieEndowment for International Peace, Available at:http://carnegieendowment.org/2013/09/18/china-s-unmatched-influenceincentral-asia/gnky, Accessed on: 20 June 2015.
Yitzhak, Shichor (2008), “China's Central Asian Strategy and the XinjiangConnection: Predicaments and Medicaments in a Contemporary Perspective”,Central Asia-Caucasus Institute & Silk Road Studies Program China , EurasiaForum Quarterly, Vol. 6, No. 2.
فصلنامه راهبرد سیاسی
دوره 5، شماره 18 - شماره پیاپی 18
آذر 1400
صفحه 51-76
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار