نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

3 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه زابل، زابل، ایران

چکیده

حکومت به عنوان یکی از نیازهای اساسی برای فراهم نمودن کمال انسانی در دین اسلام می­باشد که بایستی ابعاد سیاسی و اجتماعی آن از منظر قرآنی بررسی گردد. تحلیلی از معنای دقیق حکمرانی در تعالیم اسلام، شاخص‌های قرآنی حکومت کردن مطلوب با مطالعه آیات قرآن کریم، اهمیت عدالت به عنوان یک رویکرد مهم در حکومت امروزه و همچنین پارادایم «حکمرانی خوب» به عنوان یک شیوة رایج و مسلّط برای ادارة جامعه در سطح جهان بوده و متفاوت از دولت و حکومت است. در این نوشتار، ابتدا «حکمرانی خوب و حکمرانی شایسته» و شاخص‌های آن با روش «توصیفی – تحلیلی» بررسی و سپس «حکمرانی شایسته» و شاخص‌های آن در انقلاب اسلامی تجزیه و تحلیل شده و در نهایت، تعدادی از شاخص‌های حکمرانی شایسته از ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران با شاخص‌های حکمرانی خوب از دیدگاه دینی و اسلامی، نهادهای بین‌المللی و اندیشمندان مقایسه تطبیقی گردیده است. بررسی پنج شاخص اصلی و اساسی در حکمرانی که شاخص­های یکسانی می­باشد که بر حسب معنا و مبنا متفاوت می­باشد. محتوای دیدگاه های نظری حکمرانی خوب مبتنی بر انسان محوری، دنیاگرایی و ماده گرایی است، ولی حکمرانی شایسته مبتنی بر خدا محوری است، اگرچه به ماده و معنا و دنیا و آخرت ـ هر دو به صورت همزمان ـ توجه دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study and explanation of proper governance in the governance approach of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • seyed mostafa abtahi 1
  • hasan arayesh 2
  • farzali salari sardari 3

1 Assistant Professor of Political Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

2 PhD student in Political Science, Shiraz University, Shiraz, Iran.

3 Master of Geography and Urban Planning Zabol University, Zabol, Iran

چکیده [English]

Government is one of the basic needs to provide human perfection in Islam, the political and social dimensions of which must be examined from a Qur'anic perspective. An analysis of the exact meaning of governance in the teachings of Islam, the Qur'anic characteristics of good governance by studying the verses of the Holy Qur'an, the importance of justice as an important approach in governance today and the paradigm of "good governance" as a common and dominant way of governing society worldwide It is different from the government. In this article, first "good governance and good governance" and its indicators are studied by "descriptive-analytical" method and then "proper governance" and its indicators in the Islamic Revolution are analyzed and finally, a number of indicators of good governance from the structure The system of the Islamic Republic of Iran has been compared with the characteristics of good governance from the religious and Islamic point of view, international institutions and thinkers. Examining the five main and basic indicators in governance, which are the same indicators that differ in meaning and basis. The content of theoretical views of good governance is based on human-centered, secularism and materialism, but good governance is based on God-centered, although it pays attention to matter and meaning and the world and the hereafter - both simultaneously.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Governance
  • good
  • good governance
  • Islamic Republic
  • Islamic Revolution
جاسبی، جواد و ندا نفری (1388). «طراحی الگوی حکمرانی خوب بر پایه نظریه سیستمهای باز»، فصلنامه علوم مدیریت ایران، سال چهارم، شماره 16.
جبلی، پیمان (1389). «پاسخگویی مؤلفه اساسی حکمرانی خوب»، نشریه خبر.
حسین زاده بحرینی، محمد حسین (1383). «بررسی تطبیقی نظریه حکمرانی خوب با آموزه‌ها و سیرة حکومت امام علی علیه السلام»، دفتر بررسی‌های اقتصادی.
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام و دانشگاه آزاد اسلامی (1389) مجموعه مقالات سومین همایش ملی از سلسله همایش‌های تخصصی چشم انداز حاکمیت و دولت شایسته در ایران 1404،  تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری.
رهنورد، فرج الله (1388). «مؤلفه‌ها و ابعاد مدیریت دولتی مطلوب برای تحقق چشم انداز 1404»، گزارش پژوهشی، تهران: مجمع تشخیص مصلحت، کمیته نظام اداری و مدیریت.
زارعی، محمد حسین (1383). «حکمرانی خوب، حاکمیت و حکومت در ایران»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 40.
سروش محلاتی، محمد (1380). «اهداف و آرمان‌های حکومت»، قبسات، شماره 20 و 21، صص 48-56.
شریف زاده، فتاح، رحمت الله قلی پور (1382). «حکمرانی خوب و نقش دولت»، فرهنگ مدیریت، ش 4، صص 56 ـ 48.
صوفی مجیدپور، مسعود (1383). «نظریة حکمرانی خوب به منزلة سیاست توسعه»، ماه علوم اجتماعی، ش 87، صص 14 ـ 11.
طاهری، ابوالقاسم (1385). تاریخ اندیشه‌های سیاسی در غرب، تهران: قومس.
عیسیزاده، سعید و اکبراحمدزاده (1388). «بررسی اثر عوامل نهادی بر رشد اقتصادی با تاکید بر نهادهای حاکمیت(مطالعه موردی بین کشوری برای دوره 2005-1996»، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، سال 12، شماره 40.
قاسمی شاد، حسن (1388). «حکمرانی خوب»، ماهنامه کارآفرین ناب، سال اول، شماره 6.
مبارک، اصغروزیباآذرپیوند (1388). «نگاهی به شاخصهای حکمرانی خوب از منظر اسلام و تأثیر آن بر رشد اقتصادی»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، سال نهم، شماره 36.
محدثی، جواد (1379). «حکومت علوی از نگاه امام خمینی(ره)»، حکومت اسلامی، ش 18، صص 279-263.
مصباح یزدى، محمدتقی (1382). کاوش‌ها و چالش‌ها، تحقیق و نگارش، محمدمهدى نادرى و سید ابراهیم حسینى، قم: مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(رحمه الله).
مهرگان، نادر و دیگران (1388). «بررسی تأثیرات شاخصهای حکمرانی خوب و شاخصهای فساد بر رشد اقتصادی درکشورهای اسلامی»، دانش ارزیابی، سالاول، شماره 2.
موسوی خمینی، سید روح الله (1361). صحیفه نور، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
می‌دری، احمد (1384). «تغییر در سیاستهای بانک جهانی و پیدایش نظریه حکمرانی خوب»، نامه مفید، شماره 42.
مقیمی، محمد، اعلایی، مصطفی و اعلایی اردکانی، مصطفی (1388). دولت الکترونیک کلید حکمرانی خوب، انتشارات عترت نو.
می‌دری، احمد، جعفر خیر خواهان (1383). حکمرانی خوب بنیان توسعه، تهران: دفتر بررسی های اقتصادی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
نادری، محمد مهدی (1390). «حکمرانی خوب معرفی و نقدی اجمالی»، اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، ش 1، صص 69-93.
ناظمی اردکانی، محمد (1387). «حکمرانی خوب بارویکرد اسلامی»، علوم انسانی، سال هفدهم، ش 76، صص 107-128.
نوروزی، محمدجواد (1389). نظام سیاسی اسلام، قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
هداوند، مهدی (1384). «حکمرانی خوب، توسعه وحقوق بشر»، حقوق اساسی، شماره 4.
یاوری سرتختی، محمدجواد و لیالی، محمدعلی (1394). «تئوری حکومتیِ عصر غیبت براساس دیدگاه شیخ مفید (ره)»، فصلنامه حکومت اسلامی، سال بیستم، شماره چهارم، شماره 78.
Christiane Arndt & Charles Oman (2008). “The Politics of Governance Ratings “, Maastricht University Maastricht Graduate School of Governance, p. 11.
McKinley, Peter (1999). "Globalization, Sulosidiarity and Enabling the Governance of our Communities", www.mdi.co.nz.
http://mirror.undp.org/magnet/policy/chapter1.htm
Huther and shah (2000). “Applying a simple measure of good Governance”, present at:
Kaufmann, Daniel (2003). “Rethinking Governance: Empirical Lessons Challenge
UNDP(United Nation Development Program me), characteristics of Good Governance.
 UNDP (1994). Good Governance - and Sustainable Human Development, available at:
World Bank (1999). "Findings on Governance, Institutions and Development", p.3.