نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی مستقل
نویسندگان
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران
چکیده
در سطح بین‌المللی خلیج فارس به دلیل اهمیت فوق‌العاده‌اش در تأمین انرژی جهان، وابستگی صنایع پیشرو و کشورهای توسعه‌یافته به این ماده حیاتی، به شدت مورد توجه این قدرت‌ها می‌باشد. تنگه هرمز تنها خروجی خلیج‌فارس است و از آنجا که همه کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه به صدور نفت از خلیج‌فارس وابسته‌اند و بیش از نیمی نفت مورد نیاز جهان باید از تنگه هرمز بگذرد، این تنگه اهمیت بین‌المللی دارد. ایران بزرگ‌ترین کشور خلیج‌فارس است و بیشترین گستره جغرافیایی و مواضع حفاظتی را در این منطقه دارد به این دلیل تنگه هرمز از اهمیت بسیاری برخورد دار است و در حقیقت دروازه ارتباط ایران با منطقه و جهان شمرده می‌شود. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی درصدد پاسخ به این سؤال است که ژئوپلیتیک تنگه هرمز چه مزایایی برای منافع و امنیت ایران در منطقه خلیج‌فارس و جهان دارد؟ یافته‌های پژوهش نشان می دهد که تنگه هرمز در دهانه خلیج‌فارس موقعیتی را در اختیار ایران قرار داده که در تمامی معادلات و محاسبات ژئوپلیتیکی توسط کشورهای مختلف در مورد موازنه قدرت منطقه‌ای ما، مورد ارزیابی و توجه قرار می‌گیرد. همچنین تنگه هرمز می‌تواند عامل وحدت‌بخش و زمینه‌ساز همبستگی مرزی بین ایران و کشورهای منطقه خلیج‌فارس باشد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The position of the border solidarity between the Strait of Hormuz and the Persian Gulf region in Iran's national security after the Cold War "Geopolitical or power-oriented approach"
نویسندگان [English]
- soroush amiri
- javad kiani
jhjdfr
چکیده [English]
At the international level, the Persian Gulf is highly regarded by these powers because of its extraordinary importance in world energy supply, the dependence of leading industries and developed countries on this vital substance. The Strait of Hormuz is the only outlet to the Persian Gulf, and it is of international importance because all developed and dependent countries depend on oil exports from the Persian Gulf and more than half of the world's oil needs to pass through the Strait of Hormuz. Iran is the largest country in the Persian Gulf and has the largest geographical area and protection positions in this region. Therefore, the Strait of Hormuz is very important and in fact is considered the gateway to Iran with the region and the world. This descriptive-analytical article seeks to answer the question of what are the benefits of the geopolitics of the Strait of Hormuz for the interests and security of Iran in the Persian Gulf region and the world? Findings show that the Strait of Hormuz at the mouth of the Persian Gulf has provided Iran with a position that in all equations and geopolitical calculations by different countries to evaluate and consider the balance of power in our regions. The Strait of Hormuz can also be a unifying factor and the basis for border solidarity between Iran and the countries of the Persian Gulf region.
کلیدواژه‌ها [English]
- Geopolitical approach
- regional security
- border solidarity of the Strait of Hormuz
- Islamic Republic of Iran
ازغندی، علیرضا (1381). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر قومس.
اسدیان، بیژن (1381). خلیج فارس و مسائل آن، تهران: انتشارات سمت.
اسکندر منشی و پیروز مجتهد زاده (1371). جغرافیای سیاسی تنگه هرمز: توسعه تدریجی نقش ایران، تهران: سمت.
افتخاری اصغر (1381). مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیت ملی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
انصاری، حسین (1383). «تطبیق ژئوپلیتیک ایران قبل و بعد از انقلاب اسلامی»، نشریه سیاست روز، 31خرداد.
باری بوزان، (1378). مردم، دولت‌ها و هراس، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
باقری، علی‌اکبر (1389). «خلیج‌فارس و امنیت منطقه‌ای و اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، خبرگزاری فارس، سایت بانک مقالات جهان اسلام کشورهای اسلامی.
«بررسی نظریه‌های ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه» (1390) پژوهشنامه، سایت پژوهشنامه دیروز امروز فردا در حوزه ایران و خاورمیانه.
پور طالب، روح‌الله (1389). «جزایر سه‌گانه و نقش ایران در امنیت خلیج‌فارس، ماهنامه خلیج‌فارس و امنیت، دوره8، شماره4 صص7-19.
پور طالب، روح‌الله (1389). «مسائل ژئوپلیتیکی، امنیتی، اقتصادی، دفاعی حوزه خلیج‌فارس»، ماهنامه خلیج‌فارس و امنیت. دوره 9، شماره5، صص22-34.
تقوی اصل، عطا (1384). ژئوپلیتیک جدید ایران: از افغانستان تا گرجستان، تهران: وزارت امور خارجه.
جعفری ولدانی، اصغر (1389). «ژئوپلیتیک تنگه هرمز و رابطه ایران و عمان»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال 5، شماره 3، صص35-68.
جک. سی. پلینو و روی، آلتون (1371). فرهنگ روابط بین‌الملل، ترجمه حسن پستا، تهران: فرهنگ معاصر.
حافظ نیا، محمدرضا (1393). خلیج‌فارس و نقش استراتژیک تنگه هرمز، تهران: انتشارات سمت.
حافظ نیا، محمدرضا (1371). خلیج‌فارس و نقش استراتژیک تنگه هرمز، تهران: انتشارات سمت.
حافظ نیا، محمدرضا (1389). «تعریفی نو از ژئوپلیتیک، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی»، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 3، دوره6، صص32-43.
هرسیج، حسین؛ تویسرکانی، مجتبی؛ جعفری، لیلا (1388). «ژئوپلیتیک قدرت نرم ایران»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال 4، شماره 263، دوره6، صص44-59.
درایسدل آلاسدایر و بلیک، جرالد اچ (1386). جغرافیایی سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا، ترجمه درّه میرحیدر، چاپ پنجم، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
ذوالفقاری، مهدی (1390). «خلیج‌فارس؛ ایران و آمریکا؛ تهدیدها و فرصت‌های فراروی جمهوری اسلامی»، رهآورد سیاسی، شماره15.
ذوالفقاری، مهدی (1386). ژئوپلیتیک خلیج‌فارس و ایران، روزنامه رسالت، 26 اسفند.
زیو ماز (1379). امنیت منطقه‌ای، ترجمه داود علمایی، تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، دانشکده فرماندهی و ستاد.
عبدالله خانی، علی (1383). کتاب امنیت بین‌الملل 1: فرصت‌ها، تهدیدات و چالش‌های فراروی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول، تهران: مؤسسه فرهنگی و مطالعات و تحقیقات بین‌الملل ابرار معاصر تهران.
عزتی، عزت‌الله (1382). ژئوپلیتیک در قرن بیست و یکم، چاپ دوم، تهران: انتشارات سمت.
عزتی عزت‌الله (1392). ژئوپلیتیک، تهران: انتشارات سمت.
مارکوزی، توماس (1390). «تنگه هرمز و تهدیدات دریایی»، نشریه مخاطب خاص، مجمع رسانه‌ای اطلس.
متقی، ابراهیم (1389). «معضل امنیتی و نظریه‌های متعارض امنیت سازی در خلیج‌فارس»، فصلنامه سیاست، شماره 1، دوره40، صص320-344.
مجتهد زاده، پیروز (1377). «نگاهی به برخی مفاهیم در جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 1055، دوره42، صص121-197.
مجتهد زاده، پیروز (1379). ایده‌های ژئوپولوتیک و واقعیت‌های ایرانی مطالعه روابط جغرافیا و سیاست در جهان دگرگون شونده، چاپ اول، تهران: نشر نی.
اخباری، محمد؛ عبدی، عطاالله و مختاری، حسین (1390). «موقعیت ژئوپلیتیک ایران و تلاش‌های امریکا برای تثبیت هژمونی خود در جهان؛ مطالعه موردی خاورمیانه»، پژوهش‌های جغرافیایی انسانی، شماره 75، دوره بهار، صص87-112.
محمدی، غلام‌رضا (28/6/86). «تنگه هرمز هارتلند جهان»، روزنامه کیهان، شماره 18903.
مورگان پاتریک ام (1380). نظم‌های منطقه‌ای امنیت سازی در جهان نوین، ترجمه سید جلال دهقانی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
هاشمی، فاطمه (1390). «امنیت پایدار در خلیج‌فارس: موانع و سازوکارها»، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال 7، شماره 1.
الهی، همایون (1384). خلیج‌فارس و مسائل آن، چاپ هشتم، تهران: نشر قومس.
الهی، همایون (1387). خلیج‌فارس و مسائل آن، چاپ دهم، تهران: نشر قومس.
واعظی، محمود (1385). ترتیبات امنیتی خلیج‌فارس، تهران: معاونت پژوهش‌های سیاست خارجی.
Alferd Thayer Mahan (1897). "The Influence of Seapower upon History" 1660- 1783 (Boston: Little Brown) esp. pp. 281-329
Anthony H. Cordesman (2007), Iran, Oil, and Strait of Hormuz, Center for Strategic and International Studies, pp2-7, Web: http://www.csis.org/burke.
Mark J. Valencia (2008), a Maritime Policy Analyst and Nautilus Institute Associate, writes, "But if the ... 2008, https://nautilus.org/napsnet/napsnet-policy-forum/u-s-hypocrisy-in-the-strait-of-hormuz/ ... Policy Forum Online 08-013A: February 12th, 2008.
Ashraf Saeed EL-Essawy (2014), “The [Persian] Gulf of the Twenty-First Century towards a Comprehensive Security Strategy”, the Persian Gulf Report, summer 2014.pp, 43-54.
Christopher Hoch, The Strait of Hormus Potential for Conflict, The University of Denver Sturm College of Law, January 17th, 2007,pp,2-41.
Norman Friedman (2011), the U. S. Maritime Strategy, London published Military History pp,56, https://www.amazon.com/US-Maritime-Strategy-Norman-Friedman/dp/0870219731
- K. Ramazani (2017), the Persian Gulf and the Strait of Hormuz. . No. 3, ternational Straits of the World Series, edited by Mangone Gerard J.
- H. Amin (2012), International and Legal Problems of the Gulf, Published. London: Middle East and North African Studies p322.
Abbas Amiri (1984.) the Persian Gulf and Indian Ocean in International Politics, Tehran in www.marines.mil/Portals/59/
Publications/Persian%20Gulf%20States%20Study_1.pdfwriters of the 1984 edition of Persian Gulf States: Country Studies, edited by Richard .... International Relations. 314. Chapter 7. ...... sailed into the Indian Ocean and around Southeast Asia. In the ...... the Safavid shah of Iran, Abbas 1(1587—1629). During the ...... beginning with the opening of the Amiri Hospital in 1949. The.Edu/ted/ice/hormus. Htm. 2014.
)