نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف اسلامی، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران

2 استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران

چکیده

DOR:20.1001.1.25884565.1399.4.13.1.3
با شیوع بیماری «کرونا» و سپس بحران همه‌گیری آن، اخبار مربوط به این بیماری ویروسی در صدر عموم رسانه‌های جهان قرارگرفته و تبدیل به موضوع مهم روز شد. تا قرن 21 میلادی که موجی از بیماری‌هایی با ویژگی‌های مشابه نظیر «سارس»، «آنفلوانزای خوکی» و «مرس» در مناطقی از جهان گسترش یافت، درکی درخور از موضوعات این‌چنینی وجود نداشت. حقوق بین‌الملل به‌عنوان حقوق حاکم بر جامعه جهانی، وظیفه وضع قواعدی را جهت تنظیم مناسبات فرامرزی میان واحدهای سیاسی عهده‌دار است ولی تعاریف قدیمی از این شاخه از حقوق، باتوجه به توسعه دامنه موضوعات و تابعان آن جامعیت خود را ازدست داده بود لذا دچار تحول گردید. در آثارجدید حقوق بین‌الملل ضوابطی برای تعیین مکلفان جدید مطرح‌شده ولی تاکنون ملاک و ضابطه‌ای برای موضوعات نوظهورآن بیان‌نشده است؛ که موضوع بحث ما دراین پژوهش حول همین موضوع است چراکه به نظرمی‌رسد رسیدن ویروس کرونا به مرحله پاندمی امکان چنین کاری را فراهم ساخته باشد. اصولاً این واقعه به ما نشان داد که باید به تنظیم قواعدی فراتراز حاکمیت کشورها پرداخت که درمواردی نظیراین، نه‌تنها برای کشورها، بلکه برای کلیه بازیگران صحنه بین‌الملل، الزام‌آور تلقی شود؛ همان‌گونه که در برخورد با مسائلی نظیر «حقوق بشر» و «حقوق محیط‌زیست» شاهد چنین توسعه‌ای بوده‌ایم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

International Law and Pandemic Diseases (Case Study: Coronavirus)

نویسندگان [English]

  • abbas taghvaee 1
  • atefeh lorkojuri 2

1 Assistant Professor, Department of Islamic Education, Lahijan Branch, Islamic Azad University, Lahijan, Iran

2 Assistant Professor, Department of Islamic Jurisprudence and Law, Lahijan Branch, Islamic Azad University, Lahijan, Iran

چکیده [English]

With the outbreak of coronary heart disease and then its epidemic crisis, news about this viral disease became the headlines of the world media and became an important topic of the day. Until the 21st century, when a wave of diseases with similar characteristics, such as "SARS", "swine flu" and "Morse" spread to parts of the world, there was no understanding of such issues. International law, as the governing law of the international community, has the task of establishing rules for the regulation of cross-border relations between political units, but the old definitions of this branch of law had lost their comprehensiveness due to the expansion of the scope of subjects and their subjects. In the new works of international law, criteria have been proposed for the appointment of new obligors, but so far no criteria have been stated for its emerging subjects; This is the subject of our discussion in this study because it seems that the corona virus reaching the pandemic stage has made this possible. Basically, this incident showed us that we need to set rules beyond the sovereignty of countries that in cases like this, are considered mandatory not only for countries, but for all actors on the international stage; As we have seen in the treatment of issues such as "human rights" and "environmental rights".

کلیدواژه‌ها [English]

  • International Law
  • Corona
  • Pandemic
  • International Law Topics
افشای زمان کشف اولین مورد ابتلا به ویروس کرونا در چین در: Sputniknews.com (تاریخ دسترسی: 13/3/2020).
ایزدی، مرتضی و جعفری، نعمت اله؛ رنجبر، رضا؛ توکلی، حمیدرضا و کرمی، سعید (1388). «آنفلوانزای H1N1 (خوکی)»، مجله طب نظامی، دوره 11، شماره 1، بهار، صص 1-6.
آشنایی با سازمان بهداشت جهانی و وظایف آن در: motamem.org (تاریخ دسترسی: 20/12/98).
آقابخشی، علی و افشاری راد، مینو (1375). فرهنگ علوم سیاسی، تهران: مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، چاپ دوم.
آقائی، بهمن (1375). فرهنگ حقوق بین‌الملل، تهران: انتشارات‌ گنج ‌دانش، ‌چاپ اول.
بایبوردی، اسماعیل و کریمیان، علیرضا (1398). «روابط دوجانبه فرهنگی و اجتماعی ایران و ایالات متحده آمریکا از ابتدا تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران (1979-1829 میلادی)»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 3، شماره 11، صص 25-62.
برانلی، ایان (1383). حقوق بین‌الملل در واپسین سال‌های قرن بیستم، ترجمه: صالح رضایی پیش‌رباط، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، چاپ اول.
بیانیه ریو پیرامون محیط‌زیست و توسعه در: www.unic-ir.org (تاریخ دسترسی: 21/12/98).
بیماری مرس چیست؟ در: Elmefarda.com (تاریخ دسترسی: 26/3/94).
تافلر، الوین (1370). تغییر ماهیت قدرت، ترجمه: حسن نورائی بیدخت و شاهرخ بهار، تهران: مرکز ترجمه و نشر کتاب، چاپ اول.
ثقفی عامری، ناصر (1370). سازمان ملل متحد، مسئولیت حفظ صلح و امنیت بین‌المللی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، چاپ اول.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1388). ترمینولوژی حقوق، تهران: کتابخانه گنج دانش، چاپ بیست و دوم.
جنیدی، رضا و ملائی، مسعود (1398). «راهبردهای مبتنی بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در مقابله با قدرت هوشمند ایالات متحده آمریکا»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 3، شماره 8، صص 65-89.
جهانگیری، سعید و اطهری، سید اسدالله (1397). «بررسی تاثیر موقعیت ژئوپلیتیک ایران بر سیاست خارجی (قبل و بعد از انقلاب اسلامی)»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 2، شماره 6، صص 55-77.
چهرآزاد، سعید (1398). «وانموده های سیاستگذارانۀ پسا دفاع مقدس در حیطه روابط خارجی ایران»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، سال 5، شماره 4، صص 127-144.
خدابخشی، لیلا؛ ازغندی، علیرضا و هرمیداس باوند، داوود (1398). «بررسی مقایسه‌ای راهبرد ایران و عربستان در بحران سوریه با تکیه بر نظریۀ نوواقع‌گرایی»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، سال 5، شماره 3، صص  21-47.
دارا، جلیل و خاکی، محسن (1397). «جایگاه شبکه مسلمانان میانه‌رو در اعمال قدرت نرم آمریکا؛ با تأکید بر جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 8، شماره 1، صص 56-77.
ذولفقاری، مهدی و دشتی، فرزانه (1397). «مؤلفه‌ها و ظرفیت‌های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در دیپلماسی فرهنگی»، فصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 8، شماره 2، صص 127-154.
زیبایی نژاد، مریم (1398). «احیای انگاره‌های مهم هویتی در پرتو انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 8، شماره 29، صص 187-206.
سپهری، یدالله؛ عباسی، مصیب و حسینی آهنگری، سید حسن (1398). «پیامدهای تقابل ایران و آمریکا»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 8، شماره 29، صص 119-136.
سیمبر، رضا (1383). حقوق بشر در نظام بین‌الملل، رشت: اداره انتشارات دانشگاه گیلان، چاپ اول.
ضیائی بیگدلی، محمدرضا (1374). حقوق بین‌الملل عمومی، تهران: کتابخانه گنج دانش، چاپ نهم.
فرانکل، جوزف (1370). روابط بین‌الملل در جهان متغیر، ترجمه عبدالرحمن عالم، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، چاپ دوم.
قانعی، مصطفی و علی کرمی؛ حسینی دوست، سید رضا؛ ابوالقاسمی، حسن و حسینی، سید محمدجواد (1381). «بیماری سارس»، مجله طب نظامی، دوره 4، شماره 4، صص 265-272.
کاظمی، پریسا و بشیری، اکبر (1398). «سازوکارهای تضمین حقوق بنیادین بشر در نظام حقوقی عمومی ایران»، دو فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، دوره 8، شماره 16، بهار و تابستان، صص 140-119.
کاظمی، سید علی‌اصغر (1372). روابط بین‌الملل در تئوری و در عمل، تهران: قومس، چاپ اول.
کبیری، ابوالحسن و کاویانی فر، پیمان (1398). «اولویت‌بندی تهدیدات جمهوری اسلامی ایران از طریق آسیای مرکزی و راهکارهای مقابله با آن»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، دوره 5، شماره 4، صص 51-70.
کرونا از وضعیت اپیدمی به پاندمی می‌رسد؟ به نقل از: نیویورک‌تایمز در: Khabaronline.ir (تاریخ دسترسی: 18/12/98).
کووید 19 رسماً به «پاندمی» رسید و عالم‌گیر شد در: Tabnak.ir (تاریخ دسترسی: 21/12/98).
کیتی شیایزری، کریانگ ساک (1383). حقوق بین‌المللی کیفری، ترجمه بهنام یوسفیان و محمد اسماعیلی، تهران: سمت، چاپ اول.
گروه صلح کرسی حقوق بشر، صلح و دموکراسی یونسکو (1389). حقوق زیست‌محیطی بشر، تهران: مؤسسه انتشارات دادگستر، چاپ اول.
لواسانی، احمد (1372). کنفرانس بین‌المللی محیط زیست در ریو، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، چاپ اول.
مقتدر، هوشنگ (1385). حقوق بین‌الملل عمومی، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ دوازدهم.
موسوی، سید محمدرضا و نوروزی، رحیم (1398). «بررسی ابعاد فرهنگی و مذهبی دیپلماسی ‌عمومی جمهوری اسلامی ایران در آسیای مرکزی»، فصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 9، شماره 1، صص 343-367.
مومنی راد، احمد و کیخسروی، مهدی (1398). «سازوکارهای منطقه ای حقوق بشر: گونه ها، چالشها و راهکارها»، دو فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، دوره 8، شماره 17، پاییز و زمستان، صص 134-111.
میر محمدصادقی، حسین (1383). دادگاه کیفری بین‌المللی، تهران: نشر دادگستر.
ویروس کرونا: تفاوت اپیدمی و پاندمی به نقل از: Evening Standard، در: dinu.ir توسط لیلا میرزاخان (تاریخ دسترسی: 12/12/98).
هراتی، محمدجواد و منصوری، توران (1398). «آزمون‌پذیری نظریه انقلاب اجتماعی با انقلاب‌های مصر و تونس»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 8، شماره 28، صص227-207.
Brzinski, Zbigniew (1970). Between two Age: Americans Role in the Technetronic Era, wiking.
Spanier, John (1991). Who are the Non-State Actors? In: The Theory and Practice of International Relation by: William C. Olson, Prentice-Hall.