نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی مستخرج از رساله

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، واحد شهرضا، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرضا، ایران.

2 استادیار، گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، واحد شهرضا، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرضا، ایران. (نویسنده مسئول)

3 استادیار، گروه نفت، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

انرژی در حیات اقتصاد صنعتی جوامع، نقش زیربنایی ایفاء می کند، هرگاه انرژی به مقدار کافی در دسترس باشد، توسعه اقتصادی نیز میسر خواهد بود. سیاست خارجی و سیاست بین الملل تحت تاثیر عوامل مختلفی شکل می گیرد. از جمله الزامات توسعه در کشور اتخاذ دیپلماسی مناسب در راستای تامین امنیت انرژی است. بی تردید منابع فسیلی نقشی انکار ناشدنی را در توسعه صنعت و به طبع آن رشد جوامع ایفا کرده اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی در صدد پاسخ به این سوال است که بهبود سیاست­گذاری در حوزه انرژی(سوخت های فسیلی)چه تاثیری در امنیت ایران دارد؟ سوخت های فسیلی و دسترسی پایدار به این منابع در قالب امنیت انرژی از مهم ترین عوامل در سنجش قدرت کشورها در نظام بین الملل محسوب می شود، بنابراین در این مقاله سعی بر این است که با به کارگیری نظریه نئومرکانتیلیسم در بخش انرژی و نیز نظریه مدل های تصمیم گیری در بخش سیاستگذاری به اثبات فرضیه ایران می تواند با تنوع بخشی به سبد انرژی های اولیه و بهره گیری از انرژی های تجدیدپذیر، امنیت را ارتقاء بخشد، رسید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Improving Fossil Energy Policies in Increasing the Security of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • hasti seif 1
  • mohammadreza agharebparast 2
  • mohammad behnoud 3

1 PhD Student in Political Science, Shahreza Branch, Islamic Azad University, Shahreza, Iran.

2 Assistant Professor, Department of Political Science and International Relations, Shahreza Branch, Islamic Azad University, Shahreza, Iran.

3 Assistant Professor, Department of Petroleum, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Energy plays a fundamental role in the life of the industrial economy of societies, and when sufficient energy is available, economic development will be possible. Foreign policy and international politics are shaped by various factors. One of the requirements for development in the country is to adopt appropriate diplomacy in order to ensure energy security. Undoubtedly, fossil resources have played an undeniable role in the development of industry and, by its nature, the growth of societies. The present study uses a descriptive-analytical method to answer the question that what effect does the improvement of energy policy (fossil fuels) have on Iran's security? Fossil fuels and sustainable access to these resources in the form of energy security are among the most important factors in measuring the power of countries in the international system. Decision-making in the policy sector proves Iran's hypothesis can improve security by diversifying the primary energy portfolio and using renewable energy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Security
  • energy
  • policy
  • energy diplomacy
  • fossil fuels
بایبوردی، اسماعیل و کریمیان، علیرضا (1398). «روابط دوجانبه فرهنگی و اجتماعی ایران و ایالات متحده آمریکا از ابتدا تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران (1979-1829 میلادی)»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 3، شماره 11، صص 25-62.
بهجت، جودت (1393). امنیت انرژی (رویکردی میان رشته ای)، ترجمه عسگر و رحمان قهرمانپور، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
پرویز، مینا (1388). «پیامدهای تحریم های اقتصادی در صنعت نفت و گاز ایران»، ایران نامه: سال 24، شماره 3.
پوراحمدی حسین و ذوالفقاری مهدی(1389). «دیپلماسی انرژی: منافع و امنیت جمهوری اسلامی ایران»، مجموعه مقالات نفت و سیاست خارجی، تهران: به سفارش پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام.
تقی پورجاوی، غدیر (1394). «امنیت انرژی درخلیج فارس، اثرات عربستان سعودی بر امنیت انرژی و اقتصاد ایران با تغییر قیمت نفت»، تهران: همایش ملی مدیریت تامین پایدار و امنیت انرژی با رویکرد پدافند غیر عامل.
تهامی، مجتبی (1390). امنیت ملی، دکترین، سیاست های دفاعی و امنیتی، کانون پژوهش های دریای پارس
جنیدی، رضا و ملائی، مسعود (1398). «راهبردهای مبتنی بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در مقابله با قدرت هوشمند ایالات متحده آمریکا»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 3، شماره 8، صص 65-89.
جهانگیری، سعید و اطهری، سید اسدالله (1397). «بررسی تاثیر موقعیت ژئوپلیتیک ایران بر سیاست خارجی (قبل و بعد از انقلاب اسلامی)»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 2، شماره 6، صص 55-77.
چهرآزاد، سعید (1398). «وانموده های سیاستگذارانۀ پسا دفاع مقدس در حیطه روابط خارجی ایران»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، سال 5، شماره 4، صص 127-144.
خدابخشی، لیلا؛ ازغندی، علیرضا و هرمیداس باوند، داوود (1398). «بررسی مقایسه‌ای راهبرد ایران و عربستان در بحران سوریه با تکیه بر نظریۀ نوواقع‌گرایی»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، سال 5، شماره 3، صص  21-47.
خواجه سروی، غلامرضا (١٣٩١). «نسبت انقلاب اسلامى ایران با بیداری اسلامى: وجه تشابه وتمایز»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامى، سال ٩، شماره ٢٨.
دارا، جلیل و خاکی، محسن (1397). «جایگاه شبکه مسلمانان میانه‌رو در اعمال قدرت نرم آمریکا؛ با تأکید بر جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 8، شماره 1، صص 56-77.
ذولفقاری، مهدی و دشتی، فرزانه (1397). «مؤلفه‌ها و ظرفیت‌های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در دیپلماسی فرهنگی»، فصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 8، شماره 2، صص 127-154.
زیبایی نژاد، مریم (1398). «احیای انگاره‌های مهم هویتی در پرتو انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 8، شماره 29، صص 187-206.
زیباکلام،صادق و عرب عامری، جواد (1393). «منابع غیرمتعارف انرژی و جایگاه خلیج فارس در سیاست امنیت انرژی ایالات متحده»، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و هشتم، شماره 1.
سپهری، یدالله؛ عباسی، مصیب و حسینی آهنگری، سید حسن (1398). «پیامدهای تقابل ایران و آمریکا»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 8، شماره 29، صص 119-136.
عادلی، محمدحسین (1389). «نفت و دیپلماسی انرژی»، ماهنامه اقتصاد انرژی، شماره 127.
علی بابایی، غلامرضا (1387). فرهنگ روابط بین الملل، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
علیزاده، رضا و مکنون، رضا و مجیدپور، مهدی و سلیمی، جلیل (1393). «سیاستگذاری انرژی در ایران و تعهدات بین­المللی در زمینه میزان انتشار گازهای گلخانه­ای»، علوم و تکنولوژی محیط زیست، شماره64 .
کاظمی، پریسا و بشیری، اکبر (1398). «سازوکارهای تضمین حقوق بنیادین بشر در نظام حقوقی عمومی ایران»، دو فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، دوره 8، شماره 16، بهار و تابستان، صص 140-119.
کاظمی، عالیه و حسین زاده، مهناز (1395). «طراحی مدل تخصیص نفت و گاز به بخش های مختلف مصرف با هدف کاهش انتشار گازهای گلخانه ای با استفاده از رویکرد پویایی سیستم ها»، فصلنامه پژوهش های سیاست گذاری و برنامه ریزی، سال دوم، شماره 2.
کبیری، ابوالحسن و کاویانی فر، پیمان (1398). «اولویت‌بندی تهدیدات جمهوری اسلامی ایران از طریق آسیای مرکزی و راهکارهای مقابله با آن»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، دوره 5، شماره 4، صص 51-70.
مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری (21/12/1395). «آسیب شناسی و ارائه راهکارهای توسعه صنعت بالادستی نفت در ایران»، به نشانی: http://www.css.ir
معاونت پژوهشهای زیربنایی و امور تولیدی (1395). چشم انداز درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز ایران، دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن، مجلس شورای اسلامی، کد موضوعی 310.
ملکی، عباس (1391). «امنیت انرژی و درس هایی برای ایران»، فصلنامه راهبرد یاس، شماره 2.
واعظی، محمود (1389). «نفت و سیاست خارجی»، مجموعه مقالات همایش ملی نفت و سیاست خارجی، پژوهشکده تحقیقات راهبردی.
یاری، احسان و رضایی، دانش (1396). «دیپلماسی و امنیت انرژی جمهوری اسلامی ایران»، ماهنامه پژوهش ملل، دوره دوم، شماره 21.
McConnell A) 2010(. Understanding Policy Success: Rethinking Public Policy. Basingstoke: Palgrave Macmillan
Luft, Gal, Anne Korin (2009). Realism and Idealism in the Energy Security Debate, in: Energy Security Challenges for the 21st Century, A Reference Handbook, Edited By: Gal Luft and Anne Korin, Greenwood Publishing Group.
Shaffer, M & Warby, B (2012). "Resurgent Mercantilism? The Political Effects Of Foreign Exchange Accumulation?", Paper Presented at The Annual Meeting of The Midwest Political Science Association 67Th Annual National Conference, The Palmer House Hilton, Chicago.