فصلنامه راهبرد سیاسی

فرصت‌های سیاسی و تاثیر آن در وقوع بحران‌های امنیتی بر پایه نظریه ساختار فرصت سیاسی مک آدام

حامد روشن چشم؛ مسعود اصلانی؛ هادی افراسیابی

دوره 2، شماره 6 ، آذر 1397، ، صفحه 1-28

چکیده

  نظریه جنبش اجتماعی به مدد تعامل و برهم‌کنش سه حوزه کارکردی آن، یعنی فرصت‌های سیاسی، ساختارهای بسیج کننده و چارچوب‌ها، قادر است پویش‌های پیچیده و سیالی را که یک کشور در مقام بحران‌های اجتماعی - امنیتی ...  بیشتر نظریه جنبش اجتماعی به مدد تعامل و برهم‌کنش سه حوزه کارکردی آن، یعنی فرصت‌های سیاسی، ساختارهای بسیج کننده و چارچوب‌ها، قادر است پویش‌های پیچیده و سیالی را که یک کشور در مقام بحران‌های اجتماعی - امنیتی به‌واسطه آن به فعالیت می‌پردازد، مطمع نظر قرار دهد حال پرسش مقاله حاضر بر این است که فرصت‌های سیاسی چه نقشی در بحران‌های امنیتی ایفا می‌نماید. فرض خود را بر این استوار ساخته که فرصت سیاسی از طریق سرمایه‌گذاری بر ثبات یا بی‌ثباتی در بین مجموعه نخبگان، باز بودن نسبی یا انسداد سیستم حکومتی، ظرفیت یا تمایل طبیعی دولت به سرکوب و وجود یا فقدان نخبگان متحد بر وقوع یا کنترل بحران‌های امنیتی تأثیرگذار هست. لذا مقاله حاضر کوشش می‌کند تا با بازخوانی ابعاد و مؤلفه‌های کلیدی نظریه ساختار فرصت سیاسی و شناخت قابلیت‌های نظری آن، میزان مفید بودن و کارآمدی و مؤثر بودن فرصت‌های سیاسی در وقوع بحران‌های امنیتی را به نمایش بگذارد و نتابج حاصله حاکیست دو بعد ثبات یا بی ثباتی در بین مجموعه گستره نخبگان و بازبودن نسبی یا انسداد سیستم حکومتی نسبت به دوبعد دیگر و چهار مؤلفه شکاف‌های قومی، مذهبی و نژادی؛ همگرایی بین نخبگان، میزان مشارکت فعال آحاد جامعه و رسانه‌ها در بین بیست مؤلفه مورد بررسی تأثیر بیشتری بر وقوع بحران‌های امنیتی نسبت به سایر ابعاد و مؤلفه دارند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.01 M

تأثیر فعالیت های مسالمت آمیز انرژی هسته ای ایران بر امنیت منطقه خلیج فارس

مجید بزرگمهری؛ سید مهدی طباطبایی

دوره 2، شماره 4 ، خرداد 1397، ، صفحه 1-37

چکیده

  منطقه خلیج فارس از جنبه های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و امنیتی حائز اهمیت است. حلقه اتصال میان شرق و غرب و داشتن تنگه هرمز به این منطقه موقعیت ژئوپلتیکی خاصی بخشیده است. ذخایر انرژی و فعالیت های صلح آمیز ...  بیشتر منطقه خلیج فارس از جنبه های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و امنیتی حائز اهمیت است. حلقه اتصال میان شرق و غرب و داشتن تنگه هرمز به این منطقه موقعیت ژئوپلتیکی خاصی بخشیده است. ذخایر انرژی و فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران باعث شده است که امنیت این منطقه در کانون توجه جهانی قرار گیرد. در همین راستا پرسش مقاله حاضر این است که فعالیت های مسالمت آمیز هسته ای ایران چه تاثیری بر امنیت منطقه خلیج فارس داشته است؟ فرضیه این است؛ از آنجایی که به نظر می رسد فعالیت های هسته ای ایران می تواند باعث تغییر ترتیبات امنیتی و موازنه به نفع این کشور در منطقه شود، عمده کشورهای حوزه خلیج فارس سعی کرده اند؛ همگام با سیاست های آمریکا، این فعالیت ها را غیر مسالمت آمیز ونظامی نشان داده و در نتیجه خطر جدی برای امنیت منطقه جلوه دهند. و در صدد توقف فعالیت های هسته ای ایران برآیند. ملاحظه خواهد شد بعد از توافق ایران و 1+5 نیز دیدگاه امنیتی اعضای شورای همکاری خلیج فارس به عنوان بزرگترین تشکل در این منطقه، نسبت به مسئله هسته ای ایران تغییر محسوسی نداشته است و همچنان این کشورها اعتقاد دارند که ایران می خواهد با این اقدامات موازنه قوا را به نفع خود در منطقه برهم زند. مقاله حاضر سعی دارد با رهیافت رئالیسم به طور کلی و تئوری موازنه قوای مورگنتا موضوع را بررسی کند. روش تحقیق مقاله حاضر توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.16 M

حقوق بین‌الملل و بیماری‌های با قابلیت پاندمی (بررسی موردی: کرونا ویروس)

عباس تقوائی؛ عاطفه لرکجوری

دوره 4، شماره 13 ، شهریور 1399، ، صفحه 1-15

https://doi.org/10.29252/jps.4.13.1

چکیده

  DOR:20.1001.1.25884565.1399.4.13.1.3با شیوع بیماری «کرونا» و سپس بحران همه‌گیری آن، اخبار مربوط به این بیماری ویروسی در صدر عموم رسانه‌های جهان قرارگرفته و تبدیل به موضوع مهم روز شد. تا قرن 21 میلادی که موجی از بیماری‌هایی ...  بیشتر DOR:20.1001.1.25884565.1399.4.13.1.3با شیوع بیماری «کرونا» و سپس بحران همه‌گیری آن، اخبار مربوط به این بیماری ویروسی در صدر عموم رسانه‌های جهان قرارگرفته و تبدیل به موضوع مهم روز شد. تا قرن 21 میلادی که موجی از بیماری‌هایی با ویژگی‌های مشابه نظیر «سارس»، «آنفلوانزای خوکی» و «مرس» در مناطقی از جهان گسترش یافت، درکی درخور از موضوعات این‌چنینی وجود نداشت. حقوق بین‌الملل به‌عنوان حقوق حاکم بر جامعه جهانی، وظیفه وضع قواعدی را جهت تنظیم مناسبات فرامرزی میان واحدهای سیاسی عهده‌دار است ولی تعاریف قدیمی از این شاخه از حقوق، باتوجه به توسعه دامنه موضوعات و تابعان آن جامعیت خود را ازدست داده بود لذا دچار تحول گردید. در آثارجدید حقوق بین‌الملل ضوابطی برای تعیین مکلفان جدید مطرح‌شده ولی تاکنون ملاک و ضابطه‌ای برای موضوعات نوظهورآن بیان‌نشده است؛ که موضوع بحث ما دراین پژوهش حول همین موضوع است چراکه به نظرمی‌رسد رسیدن ویروس کرونا به مرحله پاندمی امکان چنین کاری را فراهم ساخته باشد. اصولاً این واقعه به ما نشان داد که باید به تنظیم قواعدی فراتراز حاکمیت کشورها پرداخت که درمواردی نظیراین، نه‌تنها برای کشورها، بلکه برای کلیه بازیگران صحنه بین‌الملل، الزام‌آور تلقی شود؛ همان‌گونه که در برخورد با مسائلی نظیر «حقوق بشر» و «حقوق محیط‌زیست» شاهد چنین توسعه‌ای بوده‌ایم.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 883.72 K

آسیب شناسی سیاستگذاری در حمایت از محیط زیست بر اساس آموزه های دینی و مقررات بین المللی

محمد آذری؛ محمد جواد باقی زاده؛ بهنام یوسفیان شوره دلی

دوره 4، شماره 14 ، آذر 1399، ، صفحه 1-27

https://doi.org/10.29252/JPS.4.14.1

چکیده

  در عصر حاضر یکی از دغدغه های مشترک جامعه جهانی، جلوگیری ازتخریب محیط زیست و بررسی روشهای حفاظت از آن است به گونه ای که سازمان ملل یکی از مهمترین مولفه های حمایت از امنیت انسانی را امنیت زیست محیطی قلمداد ...  بیشتر در عصر حاضر یکی از دغدغه های مشترک جامعه جهانی، جلوگیری ازتخریب محیط زیست و بررسی روشهای حفاظت از آن است به گونه ای که سازمان ملل یکی از مهمترین مولفه های حمایت از امنیت انسانی را امنیت زیست محیطی قلمداد کرده است؛ اهمیت این موضوع از منظر همه جوامع، به حدی است که ضرورت حفاظت از محیط زیست در اسناد مختلف داخلی، منطقه ای وبین المللی، به کرات مورد توجه وتاکید بوده است. از آنجا که تامین هدف حفاظت از محیط زیست درگرو اتخاذ یک سیاست جنایی منسجم وکارآمد در قبال جرایم زیست محیطی است، در این تحقیق با تمرکز برآسیب شناسی قوانین و سیاستهای کیفری ایران، تلاش شده تا ضمن نقد قوانین، یکی از مهمترین بخش های سیاست جنایی، یعنی سیاست کیفری در قبال جرائم زیست محیطی را مورد نقد قرارداده و در پرتو آن با درک خلاها و کاستی های سیاست کنونی، زمینه اتخاذ یک سیاست کیفری مطلوب و کارآمد فراهم شود. در این تحقیق که از طریق مطالعه کتابخانه ای و به روش توصیفی – تحلیلی صورت گرفته، مشخص شد که سیاست کیفری ایران در قبال جرائم زیست محیطی به مواردی نظیر تشتت قوانین، خلا ضمانت اجرا های کارآمد، ناکارآمدی دچار است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 852.22 K

علل واگرایی کُردهای خاورمیانه در عصر داعش (عراق و سوریه)

سید محسن مصطفوی اردبیلی؛ حسین دهشیار؛ حمید احمدی؛ رحمت حاجی مینه

دوره 5، شماره 16 ، خرداد 1400، ، صفحه 1-23

چکیده

  مقاله حاضر به بررسی علل واگرایی کُردهای خاورمیانه درعصر داعش پرداخته است. تحرکات داعش در عراق و سوریه فرصت بی‌نظیری برای استقلال‌خواهی کُردها فراهم کرد، اما حوادث مطابق خواست کُردها پیش نرفت. سوال ...  بیشتر مقاله حاضر به بررسی علل واگرایی کُردهای خاورمیانه درعصر داعش پرداخته است. تحرکات داعش در عراق و سوریه فرصت بی‌نظیری برای استقلال‌خواهی کُردها فراهم کرد، اما حوادث مطابق خواست کُردها پیش نرفت. سوال اساسی این تحقیق علل واگرایی کُردها در فضای داعش و پس از آن است؟ یافته‌های تحقیق بیانگر این است که کُردهای سوریه در فرصت داعش ، به صورت خودمختار اداره مناطق کُردنشین را در دست گرفتند. در عراق نیز حکومت اقلیم کردستان عراق توانست به خواست خود مبنی ‌بر کنترل کرکوک جامعه عمل پوشانده و همچنین طرح «استقلال کردستان عراق» را پیاده کنند. اما این اقدام با عقب‌نشینی نیروهای کُرد از کرکوک و از نتایج همه‌پرسی بی‌نتیجه ماند.در سوریه نیز با اشغال بخشی از مناطق کُردنشین توسط ترکیه ، طرح خودمختاری کُردی در وضعیت مبهمی قرار دارد. فرضیه این پژوهش بر این استوار است که مهم‌ترین دلایل شکست کُردها در همگرایی را باید در اختلافات داخلی میان احزاب و نخبگان حزبی از یک سو و مخالفت کشورهای منطقه با استقلال‌خواهی کُردها جستجو کرد. ضمن اینکه مخالفت آمریکا و دیگر قدرت‌های جهانی را نیز باید به دلایل فوق افزود. تحقیق حاضر به صورت توصیفی-تحلیلی و در چارچوب واقع‌گرایی نئوکلاسیک به بررسی این موضوع پرداخته است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.05 M

تاثیر ناتو بر سیاست خارجی ترکیه در قبال دول همجوار

میر عبدالعلی محمدی

دوره 5، شماره 17 ، شهریور 1400، ، صفحه 1-21

چکیده

  سیاست خارجی ترکیه در طول هفت سال اخیر به ویژه پس از تحولات سیاسی-اجتماعی موسوم به بیداری اسلامی دستخوش فراز و نشیب های بسیاری بوده است. سیاستمداران حزب حاکم عدالت و توسعه تا قبل از سرنگونی دومینو وار حاکمان ...  بیشتر سیاست خارجی ترکیه در طول هفت سال اخیر به ویژه پس از تحولات سیاسی-اجتماعی موسوم به بیداری اسلامی دستخوش فراز و نشیب های بسیاری بوده است. سیاستمداران حزب حاکم عدالت و توسعه تا قبل از سرنگونی دومینو وار حاکمان تونس، مصر، لیبی و یمن موفق شده بودند ترکیه را با تکیه بر قدرت نرم این کشور در عرصه های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی به عنوان الگویی شاخص به دیگر کشورهای منطقه معرفی کنند. نگاه دکترین عمق استراتژیک ترکیه همگرایی و تعامل فزاینده را با کشورهای همجوار ترویج کرده بود، با تمام این وجود متغییرهای زیادی بر چرخش سیاست خارجی ترکیه در نگاه سلبی و تهاجمی بخصوص در قبال تحولات منطقه مانند جنگ قره باغ، داعش، سوریه موضوع خلیج فارس داشته که با نگاه ترکیه بر اروپایی شدن به ویژه نقش ناتو در این کشور با پیچیدگی های همراه شده است. پژوهش حاضر به بررسی تاثیر ناتو بر سیاست خارجی ترکیه در برابر دولت های همسایه می پردازد و این سوال را مطرح می کند که ناتو چه تاثیری بر رویکرد ترکیه در قبال دول همجوار دارد. برای این منظور پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای، مصاحبه با کارشناسان به این نتیجه رسیده است که نگاه اروپایی شدن ترکیه پس از به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه باعث نفوذ هر چه بیشتر ناتو در این کشور شده است که این خود بر همسویی هرچه بیشتر سیاست خارجی ترکیه گردیده و در نهایت منجر به نگرانی کشورهای غیر همسو با ترکیه گردیده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 795.75 K

مجازات های جایگزین حبس در حقوق ایران و حقوق بین‌الملل؛ چالش ها و راهکارها

علی احمدی؛ کرم جانی‌پور؛ علی جانی‌پور

دوره 5، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 1-21

چکیده

  در پی ناکارآمدی مجازات حبس و اهمیت روزافزون مولفه های حقوق شهروندی و حقوق شهروندی مانند حق آزادی تن، متفکرین در حوزه کیفری سعی کردند، جایگزین هایی برای حبس در نظر گیرند، که اگر چه مجرم را در شرایطی تنبیهی ...  بیشتر در پی ناکارآمدی مجازات حبس و اهمیت روزافزون مولفه های حقوق شهروندی و حقوق شهروندی مانند حق آزادی تن، متفکرین در حوزه کیفری سعی کردند، جایگزین هایی برای حبس در نظر گیرند، که اگر چه مجرم را در شرایطی تنبیهی قرار می دهند، با این حال وی را از آثار منفی زندان نیز دور کنند. موضوع اساسی که در این خصوص مطرح و بررسی شده این است که مجازات های جایگزین حبس در حقوق ایران و حقوق بین‌الملل کیفری چه جایگاهی داشته؛ چالش ها و راهکارهای فرارو چیست؟ مقاله حاضر توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانه یا به بررسی مسئله مورد اشاره پرداخته شده است. یافته های تحقیق بر این امر دلالت دارد که در حقوق بین الملل بر رعایت کرامت انسانی همگان از جمله مجرمین و منع مجازات های غیر ضروری نامناسب تاکید شده است. در حقوق کیفری ایران نیز، قانون گذار به ویژه در قانون مجازات 1392، مصادیق متعددی از مجازات های جایگزین مانند آزادی مشروط، ارایه خدمات عمومی، تعلیق مجازات و تبدیل مجازات را ایجاد و گسترش داده است. این اقدام مهم قانون گذار اما با چالش های متعددی مهم است که مهمترین آنها فقدان زیرساخت های لازم برای اجرا و تحقق این نوع

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 817.77 K

حدود و ثغور اعمال ولایت فقها در ساختار حکومت صفویه

رشید رکابیان؛ سیروس خندان

دوره 6، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 1-18

چکیده

  تأسیس و اسقرار دولت صفوی در ایران به عنوان نخستین حکومت مستقّل شیعی مقتدر در تاریخ اسلام، موجب گشت بحث تأیید این دولت و همکاری یا عدم همراهی با آن، بدل به یکی از مباحث مهم جدید در حوزة تفکر و اندیشة سیاسی ...  بیشتر تأسیس و اسقرار دولت صفوی در ایران به عنوان نخستین حکومت مستقّل شیعی مقتدر در تاریخ اسلام، موجب گشت بحث تأیید این دولت و همکاری یا عدم همراهی با آن، بدل به یکی از مباحث مهم جدید در حوزة تفکر و اندیشة سیاسی و حتی نظرات فقهی علمای بزرگ این دوران شود. براین اساس در این دوران فقهای بسیار زیادی از بلاد مختلف بخصوص لبنان به دعوت شاهان صفوی به ایران مهاجرت کردند وحوزه علمی مقتدری را در اصفهان رونق دادند؛ از طرف دیگر عده زیادی از این فقها با شاهان صفوی همکاری و در ساختار قدرت شرکت داشتند و به مقاماتی ازجمله شیخ الاسلام، صدر، قاضی و... رسیدند. براین اساس پژوهش مذکور به این سؤال جواب می‌دهد که حدود و ثغور ولایت فقها درساختارحکومت صفویه چگونه بوده است؟ فرضیه تحقیق با روش توصیفی-تحلیلی پاسخ می دهد؛ باتوجه به اینکه درایران دوره صفویه، مردم درساختار حکومت نقشی نداشتند وحکومت نیاز به مشروعیت داشت، این مشروعیت یا باید به تایید فقها می‌رسید و یا اینکه، فقها برای حل بحران مشروعیت، به حکومت می‌رسیدند؛ براین اساس نگارنده معتقد است که در یک دوره‌ای ازحکومت صفویه (شاه طهماسب) حکومت ولایت فقیه بالفعل تاسیس شد و شاه درواقع همان صدراعظم فقیه بود که مشروعیتش را از فقیه می‌گرفت، لذا حدود و اختیارات ولایت فقیه همان حدودی بود که فقهای شیعه قایل به آن هستند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 931.14 K

تبیین مفهومی و محتوایی ‏جنگ‏ های نوین در عرصه روابط بین‏ الملل

علیرضا رضایی؛ قاسم ترابی

دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 1-21

چکیده

  هدف مقاله حاضر تبین مفهومی و محتوایی جنگ‏های نوین ازجمله جنگ سایبری، جنگ شناختی، جنگ اطلاعاتی و جنگ ترکیبی است. در این راستا سؤال اصلی مقاله این است که در مفهوم ‏شناسی جنگ‏ های نوین، چه عناصر مشترکی ...  بیشتر هدف مقاله حاضر تبین مفهومی و محتوایی جنگ‏های نوین ازجمله جنگ سایبری، جنگ شناختی، جنگ اطلاعاتی و جنگ ترکیبی است. در این راستا سؤال اصلی مقاله این است که در مفهوم ‏شناسی جنگ‏ های نوین، چه عناصر مشترکی وجود دارد؟ در پاسخ به سؤال فوق این فرضیه مورد سنجش قرار می‏گیرد که فناوری مهم‏ترین عنصر مشترک در تمامی جنگ‏های نوین محسوب می‏شود. به تعبیری دیگر، درنهایت آنچه باعث شده جنگ‏های نوینی چون جنگ سایبری، جنگ شناختی و جنگ ترکیبی شکل بگیرد و یا باعث تحول جنگ‏های کلاسیک ازجمله جنگ اطلاعاتی به ابعاد جدیدی شده است، بحث انقلاب در عرصه فناوری و به ‏ویژه انقلاب سایبری است. در این راستا سطح آمادگی جهت مقابله با چنین جنگ‏ هایی، بستگی فراوانی به سطح دانش و فناوری هر کشوری دارد. با توجه به این امر، مقاله حاضر قصد دارد چهار حوزه جدید جنگ شامل حوزه سایبری، شناختی، اطلاعاتی و ترکیبی را موردبحث و بررسی قرار دهد و ضمن واکاوی مفهومی و محتوایی، نقش برجسته فناوری در ابعاد مختلف آن‌ها را مورد توجه قرار دهد. روش مورد استفاده در این مقاله، روش توصیفی و تحلیلی و بر پایه روش کتابخانه ‏ای و اینترنتی است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 840.15 K

بیداری اسلامی و نیروهای تاثیرگذار در روند دموکراتیزاسیون در مصر(2018 – 2011)

خسرو آرام؛ علیرضا رضایی؛ قاسم ترابی

دوره 6، شماره 3 ، آبان 1401، ، صفحه 7-28

چکیده

  بیداری اسلامی و شروع قیام مردمی و تحولات داخلی مصر(ژانویه 2011) که منجربه سرنگونی مبارک شد، نشانگرآغازمرحله جدیدی درحیات سیاسی مصربود که انتظارمی‏رفت، استبداد ودیکتاتوری ازاین کشوربرای همیشه دورشده ...  بیشتر بیداری اسلامی و شروع قیام مردمی و تحولات داخلی مصر(ژانویه 2011) که منجربه سرنگونی مبارک شد، نشانگرآغازمرحله جدیدی درحیات سیاسی مصربود که انتظارمی‏رفت، استبداد ودیکتاتوری ازاین کشوربرای همیشه دورشده وحکومتی دموکراتیک برمبنای نظم نوین سیاسی جایگزین گردد. درابتدای امرنیز با برگزاری انتخابات وانتقال قدرت به محمدمرسی به عنوان رئیس جمهور،روند دموکراتیزاسیون جاری گشت، اما در اندک مدتی، ژنرال السیسی با کودتایی خزنده، به بهانه حفظ امنیت و بهبود اوضاع اقتصادی، مرسی را بازداشت و در ادامه قدرت را شخصا به دست گرفت. که نشان از ناکامی روند دموکراتیزاسیون و شکست مطالبات دموکراسی خواهی مردم در این کشور دارد. آنچه در این مقاله سوال اصلی می‏باشد اینست که؛ خیزش دموکراسی مردم مصر در سال ۲۰۱۱ تاکنون چه نتایجی به دنبال داشته است؟ و کدام نیروها بر جریان دموکراسیزاسیون مردم مصرتاثیرگذار بوده‏اند؟ نتایج تحقیق نشان می‏دهد، خیزش دموکراسی خواهی مردم مصربا دخالت ارتش و برکناری محمد مرسی از ریاست جمهوری در عمل ناموفق نشان داده است. مهمترین نیروهای تاثیرگذار در روند دموکراتیزاسیون مصر،‌ عبارتند از: ‌ارتش، حزب اخوان المسلمین، احزاب و گروه‌های سکولار و ملی‌گرا. روش پژوهش، بصورت کیفی، اسنادی و کتابخانه‌ای، به کمک ابزار فیش‌برداری از کتب و مقالات فارسی وانگلیسی می‏باشد ودرنهایت اطلاعات جمع‌آوری شده بصورت توصیفی تحلیل می‏شود

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 944.71 K

تأثیر استقرار طرح سپر دفاع موشکی آمریکا در خاورمیانه و کنش‌های جمهوری اسلامی ایران: از منظر واقع‌گرایی تهاجمی

رامین رستگار؛ علی اصغر محمدپور

دوره 5، شماره 3 ، آذر 1400

چکیده

  استقرار سپر دفاع موشکی آمریکا در خاورمیانه به عنوان یک منطقه انرژی‌زای حیاتی با هدف حفظ و استمرار هژمونی در نیمکره غربی صورت گرفته است. بنابراین، آمریکا با استراتژی موازنه دور از کرانه و اتحاد و ائتلاف ...  بیشتر استقرار سپر دفاع موشکی آمریکا در خاورمیانه به عنوان یک منطقه انرژی‌زای حیاتی با هدف حفظ و استمرار هژمونی در نیمکره غربی صورت گرفته است. بنابراین، آمریکا با استراتژی موازنه دور از کرانه و اتحاد و ائتلاف با بازیگران منطقه‌ خاورمیانه درصدد مهار و کنترل جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک هژمون منطقه‌ای بالقوه از طریق استقرار سپر دفاع موشکی برای مهار و کنترل ایران است. همچنین آمریکا افزون بر ایجاد سپر دفاع موشکی در ترکیه، اقدام‌هایی را برای افزایش توان دفاع هوایی کشورهای حوزة خلیج فارس انجام داده است. فروش سامانه هوایی پاتریوت به چهارکشور عربی حوزة خلیج فارس و ارسال رادارهای «ایکس-باند» و سایر تجهیزات دفاع هوایی به رژیم صهیونیستی از جمله اقدام‌های آمریکا در این زمینه بوده‌اند. بنابراین، این مقاله با کاربست نظریه واقعگرایی تهاجمی درصدد پاسخ به این سؤال است که گسترش سپر دفاع موشکی آمریکا در خاورمیانه با چه هدف بوده و چگونه بر کنترل افزایش قدرت ایران تأثیر گذاشته است؟ بر این اساس فرضیه پژوهش این است که سپر دفاع موشکی آمریکا با هدف حفظ و استمرار هژمونی منطقه‌ای آمریکا و مهار و کنترل افزایش قدرت نظامی و موشکی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه استقرار یافته است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 813.7 K

سیاست خارجی مطلوب دولت ابراهیم رئیسی؛ الگوی نظم عدالت محور مبتنی بر استراتژی موازنه نرم

علیرضا رضایی

دوره 5، شماره 17 ، شهریور 1400، ، صفحه 1-23

چکیده

  آنچه که در بررسی سیاست خارجی مورد اجماع محققان سیاست خارجی است، این است که سیاستگذاری درعرصة خارجی و ارائه تحلیلی مطلوب از سیاست خارجی هر دولت، منوط به در نظر گرفتن هر دو حوزة داخلی و خارجی است. در این ...  بیشتر آنچه که در بررسی سیاست خارجی مورد اجماع محققان سیاست خارجی است، این است که سیاستگذاری درعرصة خارجی و ارائه تحلیلی مطلوب از سیاست خارجی هر دولت، منوط به در نظر گرفتن هر دو حوزة داخلی و خارجی است. در این ارتباط بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران پس از چهار دهه از وقوع انقلاب اسلامی مواردی را مشخص می کند که در تبیین هر چه بهتر سیاست خارجی کشور و تعیین اهداف سیاست خارجی دولت جدید می تواند سیاست گذاران و مجریان را یاری کند. به همین جهت در این مقاله پرسش اینست که در بستر نظام بین الملل کنونی، چه الگو و استراتژی مطلوب و کارآمدی می تواند دولت ابراهیم رئیسی را در دستیابی به اهداف اش در سیاست خارجی یاری کند؟ در پاسخ برآنم که نظام بین الملل کنونی مبتنی بر هژمونی ایالات متحده آمریکا می باشد که درصدد پیاده نمودن نوعی نظم ایده محور است. لذا در دستور کار قرار دادن الگوی نظم عدالت محور با تاکید بر استراتژی "موازنه نرم در برابر قدرت هژمون" می تواند ضمن پرهیز از رویارویی مستقیم با این قدرت، هزینه های رهبری قدرت هژمون را بالا برده و او را مجبور به عقب نشینی نماید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.01 M

تکنوکراسیِ فناورانه: بازنماییِ نظری «دیپلماسی علم و فناوری» در زمانۀ اپیدمی کرونا

سعید چهرآزاد؛ مریم فخرآبادی؛ فاطمه بائی

دوره 4، شماره 13 ، شهریور 1399، ، صفحه 17-40

چکیده

   با توجه به تحولات بین­ المللی، دیگر دولت­ها بازیگران اصلی نظام بین ­الملل تلقی نمی­ شوند، علاوه بر دولت­ها سایر بازیگران غیر­رسمی از جمله دانشگاه­ها و سازمان­ های بین­ المللی که بنیانی ...  بیشتر  با توجه به تحولات بین­ المللی، دیگر دولت­ها بازیگران اصلی نظام بین ­الملل تلقی نمی­ شوند، علاوه بر دولت­ها سایر بازیگران غیر­رسمی از جمله دانشگاه­ها و سازمان­ های بین­ المللی که بنیانی علمی دارند-از جمله سازمان بهداشت جهانی(WHO)- در سیاست­گذاری­ های جهانی اثرگذار می­ باشند. از جهتی امروزه شاهد تحریم­ های یک­جانبه و چندجانبه علیه کشورهایی چون ایران هستیم و بهره برداری از مکانیسم­ های بین­ المللی برای رفع چنین محدودیت­ هایی بالاخص در وضعیت همه­ گیریِ جهانی کروناویروس بیش از پیش ضروری به نظر می­رسد. از آنجایی که در وضعیتِ پاندمیِ کروناویروس، دولت‌ها ملی عمل می‌کنند اما ویروس مرز نمی‌شناسد لذا اتخاذ یک پلتفرم مبتنی بر همکاری جهانی لازم به نظر می­رسد. این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی-تحلیلی محسوب می­ گردد و از روش کتابخانه­ ای و با استفاده از رویکردهای مختلف جهت تبیین موضوع استفاده می­ شود. در این پژوهش سعی بر آن است تا به عمده­ترین فرصت­ها و چالش­هایی که «دیپلماسی علم» در اختیار کشورها قرار می­ دهد پرداخته شود؛ نهایتا واکاوی چیستی، چرایی و اهمیت دیپلماسی علم و فناوری برای ایجاد و تقویت سیستم‌های سلامت یکپارچه و نیز ظرفیت‌سازی برای آمادگی در مقابل بحران‌ها، دسترسی عادلانه و همگانی به خدمات بهداشتی با کیفیت، مهمترین هدف این نگاره در نظر گرفته می­ شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 833 K

جایگاه جنگ شناختی در میان جنگ‌های نوین

میثم گوهرپورقلعه رودخانی؛ مجید روحی دهبنه

دوره 6، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 19-47

چکیده

  با گسترش رسانه‌ها مخصوصاً شبکه‌های اجتماعی در بستر اینترنت ماهیت بسیاری از مباحث کلیدی در حوزه روابط و سیاست بین‌الملل دچار تغییر شده است . که در این میان جنگ هم‌ به‌عنوان یک پدیده اجتماعی از این تغییرات ...  بیشتر با گسترش رسانه‌ها مخصوصاً شبکه‌های اجتماعی در بستر اینترنت ماهیت بسیاری از مباحث کلیدی در حوزه روابط و سیاست بین‌الملل دچار تغییر شده است . که در این میان جنگ هم‌ به‌عنوان یک پدیده اجتماعی از این تغییرات بی‌بهره نبوده است و نسبت به نمونه‌های سنتی و کلاسیک خود، هم در ماهیت و هم در ابزار پوست‌اندازی کرده به‌طوری‌که از تهدیدات فیزیکی به سمت تهدیدات اجتماعی ناشی از «پیشرفت و همه‌گیری فناوری و رسانه‌های اجتماعی» تمایل پیداکرده است. اگرچه این نوع جدید از جنگ، همچنان عناصری از انواع جنگ‌های هیبریدی را با خود همراه دارد اما به‌مراتب به علت میزان نفوذ و سطح تأثیرگذاری، از نمونه‌های پیشین خود خطرناک‌تر می‌نماید که یکی از همین انواع جنگ مدرن؛ «جنگ شناختی» است. این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش است که ماهیت و جایگاه جنگ شناختی در میان جنگ‌های نوین چیست؟ و جنگ شناختی چه شباهت و تفاوت‌های با نمونه مدرن از جنگ دارد؟ در پاسخ به این پرسش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به این فرضیه پرداخته می‌شود که مهاجم در جنگ شناختی با توسل به ابزار رسانه و با در پیش گرفتن استراتژی‌های همچون نفوذ بی‌ثباتی در پی متلاشی کردن جامعه قربانی از درون خود است

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.18 M

ایران و محیط امنیتی تغییر یافته(الزامات و راهبردها)

سعید حسن خانی

دوره 5، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 23-62

چکیده

  روندهای جهان کنونی به گونه ای است که الگوهای کنش های متقابل، همواره در حال باز تولید هستند. این امر ایجاد چارچوبی از محدودیت ها و فرصت ها را امکانپذیر می سازد که کشورها و دولت ها باید خود را با آن سازگار ...  بیشتر روندهای جهان کنونی به گونه ای است که الگوهای کنش های متقابل، همواره در حال باز تولید هستند. این امر ایجاد چارچوبی از محدودیت ها و فرصت ها را امکانپذیر می سازد که کشورها و دولت ها باید خود را با آن سازگار کنند. ارزیابی علمی، تحلیل و تبیین چالش ها، فرصتها، آسیب ها و تهدیدها، مبتنی بر «نگرشی واقع بینانه» ضرورتی انکارناپذیر است که هر کشور الگوی رفتاری خود را مبتنی بر آن تدوین و پیگیری کند. شناخت واقعی از قابلیت ها و امکانات واحد ملی از یکسو و از طرف دیگر، ترسیم اهداف و منافع معطوف به تأمین امنیت ملی، بر اساس واقعیت ها و هست ها و نه آنچه که باید باشد، اصلی است که چراغ راهنمای هر بازیگر بین المللی محسوب می شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.43 M

حقوق کارگران مهاجر در اتحادیه اروپا و کنوانسیون ملل متحد درباره کارگران مهاجر

سید ابوذر فلسفی زاده حقیقی

دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 23-37

چکیده

  کارگران مهاجر جایگاه نامشخصی را در نظام‌های حقوقی دولت-ملت‌ها اشغال کرده‌اند. حتی زمانی که این کارگران به طور قانونی مهاجرت می‌کنند، از حقوقی محدودتر از حقوق شهروندان برخوردار هستند. جستار حاضر با ...  بیشتر کارگران مهاجر جایگاه نامشخصی را در نظام‌های حقوقی دولت-ملت‌ها اشغال کرده‌اند. حتی زمانی که این کارگران به طور قانونی مهاجرت می‌کنند، از حقوقی محدودتر از حقوق شهروندان برخوردار هستند. جستار حاضر با روش توصیفی تحلیلی به بررسی کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد کارگران مهاجر و رویکرد اتحادیه اروپا پرداخته است تا چگونگی تأثیر آنها را بر مرز بین نظام‌های حقوقی ملی در این رابطه را روشن سازد. مقاله توصیفی تحلیلی بوده و از روش کتابخانه‌ای استفاده شده است. در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت‌داری و تمامی موازین اخلاقی رعایت شده است. از جمله نتایج تحقیق اینکه کارگران مهاجر از برخی حقوق برخوردار هستند؛ کنوانسیون ملل متحد درباره حقوق کارگران مهاجر بیشتر ناظر بر حققو بشر است تا حقوق شهروندی کارگران. حقوق سلبی با تمرکز بر محافظت از آسیب هایی مشخص. در عین حال حمایت نسبت به شهروندی رسمی در سطح بالاتری از حمایت از حقوق کارگر مهاجر قرار دارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 821.77 K

واکاوی انتقادی حقوق شهروندی در روزنامه های ایران

خلیل اله سردارنیا؛ رضا امیرپورامیراباد؛ سینا امینی زاده

دوره 5، شماره 16 ، خرداد 1400، ، صفحه 25-53

چکیده

  حقوق شهروندی با سه جزء حقوق سیاسی، مدنی و اجتماعی از مولفه های بنیادین دموکراسی و توسعه سیاسی است. این پژوهش با هدف واکاوی انتقادی محتوای روزنامه‌ها در ایران در ارتباط با حقوق شهروندی انجام شده است. مورد ...  بیشتر حقوق شهروندی با سه جزء حقوق سیاسی، مدنی و اجتماعی از مولفه های بنیادین دموکراسی و توسعه سیاسی است. این پژوهش با هدف واکاوی انتقادی محتوای روزنامه‌ها در ایران در ارتباط با حقوق شهروندی انجام شده است. مورد مطالعه دو روزنامه شرق و کیهان به عنوان دو روزنامه شاخص دو جریان اصلاح طلب و اصولگرا هستند. روش پژوهش از نوع تحلیل محتوا با رویکرد کمی است. پرسش های اساسی پژوهش این است عملکرد روزنامه های ایران در ارتباط با پرداختن و آشنا سازی شناختی و عملی- مصداقی شهروندان نسبت به حقوق شهروندی، چگونه و تاچه اندازه بوده است ؟ همچنین نظر نخبگان سیاسی پیرامون عملکرد و نحوه پرداختن روزنامه ها به حقوق شهروندی در روزنامه های ایران چیست؟ مهمترین یافته های پژوهش آن است که این روزنامه ها به دلایلی هممچون وابستگی‌های سیاسی و جناحی، عدم استقلال مالی و فکری، عدم شفایت، سانسور، عدم بیان منصفانه حقایق، تحلیل ها و اطلاع رسانی نادرست و سیاست زده و عدم رعایت اخلاق حرفه‌ای روزنامه‌نگاری، رسالت خود را در پیشبرد حقوق شهروندی در ظرف زمانی مد نظر انجام نداده و با چالش شدید مشروعیتی و عملکردی در نزد افکار عمومی و مردم ایران مواجه هستند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 914.37 K

آیونز و همگرایی امنیتی در منطقه اقیانوس هند: زمینه ها و چالش ها

رضا اختیاری امیری؛ محمد سلمان تبارسوته؛ حسین ابراهیمی

دوره 4، شماره 14 ، آذر 1399، ، صفحه 29-56

https://doi.org/10.29252/JPS.4.14.29

چکیده

  در دهه های اخیر منطقه گرایی جهت بهره برداری از ظرفیت کشورهای عضو برای دستیابی به اهداف و منافع مشترک از اهمیت بسزایی برخوردار شده است. بگونه ای که در مناطق مختلف جهان شاهد ظهور سازمان ها و نهادهای مختلف ...  بیشتر در دهه های اخیر منطقه گرایی جهت بهره برداری از ظرفیت کشورهای عضو برای دستیابی به اهداف و منافع مشترک از اهمیت بسزایی برخوردار شده است. بگونه ای که در مناطق مختلف جهان شاهد ظهور سازمان ها و نهادهای مختلف منطقه ای هستیم. در همین ارتباط، ابعاد گوناگون اهمیت منطقه اقیانوس هند سبب شده است، تا تامین امنیت این منطقه در دستور کار دولت های ساحلی نظیر جمهوری اسلامی ایران قرار گیرد و در نتیجه نهادهایی جهت امنیت سازی منطقه ای ایجاد گردد. از جمله نهادهایی که در راستای تامین امنیت دریایی در منطقه اقیانوس هند شکل گرفته است آیونز می باشد. با توجه به این موضوع، سوال اصلی پژوهش بر این مبنا شکل گرفته است که علل و زمینه های همگرایی امنیتی کشورهای عضو آیونز کدامند و این کشورها در توسعه همکاری منطقه ای با چه چالش ها و محدودیت هایی مواجه هستند؟ روش پژوهش تحلیلی- تبیینی است و از رهیافت نظری همگرایی جهت تبیین موضوع استفاده شده است. فرضیه اصلی بر مبنای این انگاره قرار گرفته است که درک یکسان نسبت به مسائل منطقه ای و همچنین نگرانی ها و موضوعات مشترک محیطی و منطقه ای زمینه همگرایی کشورها و نهایتا تاسیس آیونز را فراهم ساخته است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.07 M

عوامل هم‌گرایی و واگرایی در روابط اقتصادی-سیاسی، هند-چین(2015-2001)

مهدی هدایتی شهیدانی؛ فاطمه پاک زاد؛ زهرا پاک زاد

دوره 2، شماره 6 ، آذر 1397، ، صفحه 29-53

چکیده

   چین و هند دو قدرت نوظهور آسیایی نگاه ویژه‌ای به روابط میان خود دارند. سیر جدید روابط میان دو کشور بر اندیشه‌های نسل جدید رهبران دو کشور است که به دنبال حل و فصل اختلافات کهن برآمدند و روابط جدیدی را ...  بیشتر  چین و هند دو قدرت نوظهور آسیایی نگاه ویژه‌ای به روابط میان خود دارند. سیر جدید روابط میان دو کشور بر اندیشه‌های نسل جدید رهبران دو کشور است که به دنبال حل و فصل اختلافات کهن برآمدند و روابط جدیدی را پایه‌گذاری کردند که سرآغاز فصل نوین همکاری استراتژیک دو قدرت آسیایی شد. ظرفیت بالای هند در زمینه کثرت‌گرایی به عنوان بزرگ‌ترین دموکراسی جهان ابراز قدرتمندی است که در کنار جمعیت زیاد، ظرفیت منابع انسانی و منابع زیرزمینی و رشد نسبتاً سریع اقتصادی توان رقابت را افزایش داده است. در مقابل چین هم با درآمد سرانه بالا، توان اقتصادی بالا و جایگاه مناسب در صحنه بین‌الملل در موقعیت خوبی قرار دارد. همکاری و تعامل گسترده‌ این دو قدرت بزرگ آسیایی می‌تواند شرایط جدیدی را نه‌تنها در منطقه بلکه در عرصه جهانی به‌وجود آورد. بر این اساس در این پژوهش به این پرسش پاسخ داده می‌شودکه: با توجه به عوامل هم‌گرایی و واگرایی موجود در روابط دو کشور، در نهایت کدام دسته از عوامل نقش مؤثری ایفا نموده و ساختار کلی روابط دو کشور را پیش می‌برد؟ با توجه به عوامل هم‌گرایی و واگرایی روابط دو کشورمورد بررسی قرار می‌گیرد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 840.15 K

جنگ اقتصادی آمریکا علیه چین با تاکید بر نظریه سازه انگاری

احسان جعفری فر؛ هادی ذکاء دادگستر

دوره 6، شماره 3 ، آبان 1401، ، صفحه 29-50

چکیده

  بعد از فروپاشی شوروی جهان تک‌قطبی با هژمونیآمریکا با ظهور قدرت‌های نوظهور ازجمله چین موجب تقویت ایده تحول نظام بین‌المللی از تک‌قطبی به چندقطبی شده است. مسئله این پژوهش این است که علی‌رغم ادعای چین ...  بیشتر بعد از فروپاشی شوروی جهان تک‌قطبی با هژمونیآمریکا با ظهور قدرت‌های نوظهور ازجمله چین موجب تقویت ایده تحول نظام بین‌المللی از تک‌قطبی به چندقطبی شده است. مسئله این پژوهش این است که علی‌رغم ادعای چین بر مسالمت‌آمیز بودن خیزش اقتصادی این کشور ولی محافل و سیاستمداران آمریکایی را اقناع نمی‌کند. از همین رو این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی و با اسناد کتابخانه‌ای گردآوری‌شده به دنبال پاسخ به این پرسش برآمده است که دیدگاه‌ها و سیاست‌های آمریکا در قبال خیزش اقتصادی چین چیست؟ یافته پژوهش نشان می‌دهد که خیزش اقتصادی چین همراه با سیاست‌های اقتصادمحو بوده است.این سیاست ها شامل عضویت و ایجاد سازمان‌های بین‌المللی، طرح‌های بین‌المللی همچون احیای جاده ابریشم، سرمایه‌گذاری و وام‌دهی است. بر طبق تحلیل‌ها در چارچوب نظریه سازه‌انگاری باید گفت که ازنظر آمریکا خیزش مسالمت‌آمیز موجب رفع اتهام تهدید جدی این کشور به عنوان یک کشور تجدید نظر طلب نمی‌شود. دلیل نگرانی آمریکا عمدتاً از موقعیت هژمونیک آن در سیاست جهانی و ناسازگاری ایدئولوژیک چین با نظام ارزشی غرب ناشی می شود. برمبنای همین دیدگاه آمریکا اقناع شده است که باید در راستای مهار چین اقدامات عملی ازجمله آغاز جنگ تجاری، سد نفوذ اقتصادی و استفاده از اهرم‌های فشارهای غیراقتصادی را در پیش بگیرد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 961.42 K

خلیج فارس در هندسه قدرت نظام جهانی و نقش قدرت‌های فرامنطقه ای در آن

مسعود مطلبی؛ علی قدیم ملالو

دوره 2، شماره 4 ، خرداد 1397، ، صفحه 39-60

چکیده

  خلیج فارس به عنوان یکی از مرزهای آبی ایران در طول تمام قرون از مناطق استراتژیک به شمار می‌رفته است. اهمیت این منطقه را در تحولات مختلف تاریخ ایران می‌توان به روشنی مشاهده کرد؛ به گونه‌ای که در دوره‌های ...  بیشتر خلیج فارس به عنوان یکی از مرزهای آبی ایران در طول تمام قرون از مناطق استراتژیک به شمار می‌رفته است. اهمیت این منطقه را در تحولات مختلف تاریخ ایران می‌توان به روشنی مشاهده کرد؛ به گونه‌ای که در دوره‌های گوناگون ساختار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران متأثر از ویژگی های ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک آن بوده است. از سوی دیگر خلیج فارس به عنوان یک منطقۀ ژئوپلیتیک واقع در یکی از مهمترین مسیرهای دریایی نه تنها در آسیا بلکه در سراسر دنیا از اهمیت و ویژگی‌های خاصی برخوردار است. لذا این موقعیت ممتاز سبب شده است تا از سپیده دم تاریخ رقابت‌های استعماری و توسعه طلبانه دولت‌های سلطه گر همواره مورد توجه قرار گیرد؛ و در سال‌های اخیر به دلیل اهمیت زیاد انرژی حاصل از تولید نفت قدرت‌های صنعتی جهان را بیش از پیش متوجه منطقه کرده است. در این پژوهش برآنیم تا ضمن تبیین منطقه خلیج فارس به بررسی سیاست‌های قدرت‌های فرا منطقه‌ای بپردازیم.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 535.15 K

تقابل شرق و غرب در آسیای مرکزی

میثم گوهرپور

دوره 5، شماره 3 ، آذر 1400

چکیده

  با فروپاشی شوروی و از میان رفتن نظام دو قطبی، تغییرات مهمی در نقشه ژئوپلیتیک جهان به وجود آمد که از جمله آن شکل گیری منطقه آسیای مرکزی و طبق نظریه مکیندر آن را بخش جنوبی از قلمرو هارتلند است به وجود آمد. ...  بیشتر با فروپاشی شوروی و از میان رفتن نظام دو قطبی، تغییرات مهمی در نقشه ژئوپلیتیک جهان به وجود آمد که از جمله آن شکل گیری منطقه آسیای مرکزی و طبق نظریه مکیندر آن را بخش جنوبی از قلمرو هارتلند است به وجود آمد. به دلیل خلا قدرتی پس از فروپاشی شوروی و آغاز حوادثی چون ۱۱ سپتامبر 2000 بهانه ای برای حضور غرب جهت مبارزه با تروریسم و نفوذ در آسیای مرکزی ایجاد و این منطقه را که از جایگاهی ویژه ژئوپلتیک، ژئواکونومیک، ژئو استراتژیک و ژئوکالچر است را دارای جایگاهی ویژه در تقابل شرق و غرب قرار داده است. خودنمایی شرق و غرب و تقابل هرکدام از قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برای دستیابی به اهداف و منافع خاص خود می باشد که در بر دارنده نگرانی و معضل امنیتی در این منطقه گشته است. نفوذ غرب و قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای در آسیای مرکزی دلیلی بر قدرت نمایی روسیه که در حال بازیابی قدرت پیشین خویش می باشد را شعله‌ور ساخته و این مسئله را تهدیدی جدی برای امنیت منطقه قلمداد می‌کند. این مسئله آغازی برای تقابل دوباره رقبای دیرینه و قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای شده است. این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش است که تقابل شرق و غرب در آسیای مرکزی چه آینده‌ای را برای این منطقه رقم خواهد زد؟ و در پاسخ به این پرسش به این فرضیه پرداخته شده است که تقابل شرق و غرب در آسیای مرکزی تنها عاملی در امنیت و صلح سازی در این منطقه نیست بلکه شرایط آن را در جهت امنیت سازی دشوارتر و باعث ایجاد معضل امنیتی برای کشورهای این منطقه می باشد. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.12 M

ژانوس مدرنیته و بازنمایی آن در رفتارشناسی سیاسی داعش

رحمت عباس تبار؛ محبوبه همتی

دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 39-62

چکیده

  مدرنیته به عنوان یکی از پدیده‌های بنیادین و تاثیرگذار در دنیای معاصر و به ویژه در فضای سیاست، اساسا دارای پیامدهایی متفاوت و دوگانه است، که می‌توان از با عنوان چهره "ژانوسی" مدرنیته یادکرد. مدرنیته از ...  بیشتر مدرنیته به عنوان یکی از پدیده‌های بنیادین و تاثیرگذار در دنیای معاصر و به ویژه در فضای سیاست، اساسا دارای پیامدهایی متفاوت و دوگانه است، که می‌توان از با عنوان چهره "ژانوسی" مدرنیته یادکرد. مدرنیته از یک سو دارای وجهی توسعه بخش و از سویی دیگر دارای وجهی تاریک و گونه‌ای از توتالیتاریانسم می‌باشد. بدین ترتیب محوریت مقاله حاضر اساسا بررسی این چهره ژانوسی مدرنیته و بازنمایی آن در رفتارشناسی یکی از جریانات رادیکال اسلامی در منطقه خاورمیانه یعنی داعش است. بنابراین سوال اصلی مقاله آن است که چهره ژانوسی مدرنیته چه تاثیرات و پیامدهایی بر رفتارهای سیاسی داعش داشته است؟ و آیا اساسا می توان پارادوکس یا چالش میان سنت و مدرنیسم در رفتارشناسی سیاسی داعش را بازتابی از چهره ژانوسی مدرنیته دانست؟ چارچوب نظری مقاله، مبتنی بر نظریه‌های مدرنیستی و رهیافت‌های انتقادی آن است. برای نگارش مقاله و گردآوری داده‌ها از منایع کتابخانه‌ای و روش توصیفی -تحلیلی استفاده شده است. یافته‌های مقاله حاکی از آن است که رفتارهای پارادوکسییکال داعش، محصول دوگانگی یا چهره ژانوسی مدرنیته بوده و تعامل مدرنیته با داعش، کشاکشی از سنت و تجدد را در عملکرد آن ایجاد کرده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 899.84 K

راهبرد نظامی دفاعی ایران در برابر شکل‌گیری ائتلاف نظامی عربی در منطقۀ خلیج فارس با تأکید بر مقوله های امنیتی

رضا رحیمی؛ کیومرث یزدان پناه

دوره 4، شماره 13 ، شهریور 1399، ، صفحه 41-64

چکیده

  در سال های منتهی به سال 2020 میلادی، منطقه ژئوپلیتیکی جنوب غرب آسیا متأثر از برخی عوامل ژئوپلیتیکی مثل تلاش برخی کشورهای عربی برای شکل دهی به یک ائتلاف نظامی عربی آبستن تحولات فراوانی شد که زمینه های تنش ...  بیشتر در سال های منتهی به سال 2020 میلادی، منطقه ژئوپلیتیکی جنوب غرب آسیا متأثر از برخی عوامل ژئوپلیتیکی مثل تلاش برخی کشورهای عربی برای شکل دهی به یک ائتلاف نظامی عربی آبستن تحولات فراوانی شد که زمینه های تنش و درگیری را در منطقه افزایش داده است. ائتلاف نظامی عربی مورد اشاره که متأثر از زمینه های ژئوپلیتیکی در منطقه طرح ریزی و دنبال می شود، این سئوال را در ذهن ها ایجاد کرده است که تهدیدهای امنیتی برآمده از این تلاش ها علیه امنیت جمهوری اسلامی ایران چیست و راهبرد نظامی دفاعی ایران در برابر چنین تلاش هایی چگونه باید باشد؟ پژوهش حاضر که برمبنای نظریۀ نو واقع‌گرایی، به شناسایی و تحلیل عوامل ژئوپلیتیکی مؤثر بر این ائتلاف نظامی پرداخته، تلاش کرده است تا متناسب با شرایط موجود به کنکاش در رابطه با مناسب ترین راهبردهای برخورد جمهوری اسلامی ایران در برابر شکل گیری چنین ائتلافی بپردازد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که مقامات ایرانی لازم است ضمن افزایش توانمندی های نظامی دفاعی در برابر هر گونه تهدید از سوی کشورهای حاشیه خلیج فارس، همچنین تلاش کنند تا با بهره برداری از فرصت های دینی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی نسبت به کاهش زمینه های تنش در خلیج فارس و اعتمادزایی دوطرفه اقدام کنند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.01 M

واکاوی ماهیت امنیت برون زا بر منطقه گرایی کشورهای عربی خلیج فارس

غفار زارعی

دوره 6، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 49-63

چکیده

  منطقه خلیج فارس بدلیل اهمیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک از اهمیت بسزایی برای بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای برخور دار است. منطقه خلیج فارس دارای کارکرد دوگانه؛ صلح/ جنگ و همگرایی/ واگرایی و امنیت درونزا/ ...  بیشتر منطقه خلیج فارس بدلیل اهمیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک از اهمیت بسزایی برای بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای برخور دار است. منطقه خلیج فارس دارای کارکرد دوگانه؛ صلح/ جنگ و همگرایی/ واگرایی و امنیت درونزا/ برونزا بوده است. آنچه در این نوشتار مهم است واکاوی ماهیت امنیت برون زا بر مکانیسم منطقه گرایی کشورهای عربی خلیج فارس در حوزه سیاست داخلی و خارجی آنها می باشد. سئوال اصلی تحقیق اینست که امنیت برون زا بر مکانیسم منطقه گرایی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس چه تاثیری دارد ؟ فرضیه اصلی بر این است که منطقه گرایی کشورهای خلیج فارس بر اساس امنیت برون زا و متکی بر تامین امنیت منطقه ای از سوی قدرت های فرا منطقه ای استوار است و نگرش های پان عربی، ژئوپلیتیک شیعه و سنی ،حفظ سیستم سیاسی و اتحاد در مقابل بازیگران بزرگ منطقه ای باعث تشدید این استراتژی شده است. مطرح نمودن عناوینی مانند ناتوی عربی حتی در سطح نظری و موافقتنامه های دفاعی دوجانبه و چند جانبه با قدرت های بزرگ در راستای تکمیل پروزه امنیت برون زا می باشد.روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر روش گردآوری کتابخانه ای و اینترنتی است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 742.23 K