فصلنامه راهبرد سیاسی

منافع ملی جمهوری اسلامی ایران متأثر از سیاست خارجی ترکیه

محمد احدی؛ خسرو بوالحسنی؛ جواد قاصدنظامیان

دوره 7، شماره 2 ، مرداد 1402، ، صفحه 31-48

چکیده

  منافع ملی مجموعه شرایط و امکانات پویایی است که تحقق نیازهای امنیتی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را میسر می‌سازد. این شرایط و امکانات خود ملهم از وضع ژئوپلیتیکی، ساختار اقتصادی، سیاسی، اجتماعی ...  بیشتر منافع ملی مجموعه شرایط و امکانات پویایی است که تحقق نیازهای امنیتی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را میسر می‌سازد. این شرایط و امکانات خود ملهم از وضع ژئوپلیتیکی، ساختار اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و ویژگی‌های فرهنگی و تاریخی یک جامعه و بالاخره جایگاه آن درصحنه سیاست بین‌الملل است. دراوج دوران جنگ سرد، ترکیه هویت سیاسی خود را به عنوان جزئی از بلوک غرب ودرتقابل با اتحاد جماهیر شوروی تعریف می­کرد اما با فروپاشی نظام دو قطبی، معادلات امنیتی حاکم بر دنیا چه در سطح منطقه­ای و چه در عرصه جهانی دچار تغییر و تحول اساسی گردید. از این رو همکاری و رقابت میان بازیگران اصلی در منطقه غرب آسیا،از جمله ایران وترکیه دچار برخی از تغییرات شکلی و محتوایی شد. این تحقیق در تلاش است تا به این سوال پاسخ دهد که منافع ملی جمهوری اسلامی ایران متأثر از سیاست خارجی ترکیه چگونه است؟ تحقیق از نوع توصیفی –تحلیلی وبا روش موردی زمینه­ای ورویکرد آمیخته تهیه شده است. حجم نمونه این پژوهش براساس نظر 5 نفر از نخبگان و صاحب­نظران این حوزه، 30 نفر در نظر گرفته گردید که به صورت هدفمند انتخاب شده است. با بررسی پیشینه، مطالعه اسناد و مدارک و انجام مصاحبه های هدفمند، و پس از بررسی تحولات منطقه­ای و جهانی، رویکرد سیاست خارجه ترکیه در قالب ماتریسی احصا و منافع ملی جمهوری اسلامی ایران از قبال آن احصا شد. نتایج به دست آمده مبین این مطلب است که منافع منطقه ای ج.ا.ا ومحور مقاومت بیشترین تاثیر پذیری واستقلال و تمامیت ارزی کمترین تاثیر پذیری را داشته است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 851.1 K

جایگاه تررویسم تکفیری در راهبرد موازنه تهدید عربستان در قبال ج.ا.ایران ( 2011-2022)

مرتضی شیخ دره نی؛ رضا اختیاری امیری؛ حسین رفیع

دوره 7، شماره 3 ، آذر 1402، ، صفحه 33-58

چکیده

  پس از تحولات موسوم به بهار عربی ادراکات سعودی‌ها نسبت به افزایش قدرت و نفوذ منطقه‌ای ایران به عنوان تهدید اصلی تغییر کرد. بر همین مبنا سعودی‌ها سیاست خارجی خود ازحالت محافظه‌کارانه حفظ وضع موجود به ...  بیشتر پس از تحولات موسوم به بهار عربی ادراکات سعودی‌ها نسبت به افزایش قدرت و نفوذ منطقه‌ای ایران به عنوان تهدید اصلی تغییر کرد. بر همین مبنا سعودی‌ها سیاست خارجی خود ازحالت محافظه‌کارانه حفظ وضع موجود به سیاست تهاجمی تغییر دادند و بدین ترتیب سیاست موازنه تهدید دردستگاه دیپلماسی عربستان به رویکردی غالب تبدیل گردید.در همین ارتباط، با توجه به نفوذ جریان تندرو وهابیت در ساختار سیاسی عربستان، بهره برداری از ظرفیت گروه‌های تروریستی و تکفیری که مستقیم و غیر مستقیم از بدنه این جریان رشدکردند؛ به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزار موازنه‌ساز برای کاهش نفوذ و قدرت منطقه‌ای ایران و تهدیدات آن در نظر گرفته شد. بنابراین هدف مقاله حاضر بررسی جایگاه تروریسم تکفیری در راهبرد موازنه تهدید عربستان سعودی علیه ایران طی سال‌های 2011 تا 2022 است. این پژوهش به روش تحلیلی- تبیینی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی نگارش شده ‌است.یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که عربستان‌ سعودی جهت موازنه‌سازی در برابر تهدیدات و نفوذ ج.ا.ایران در منطقه خاورمیانه به ویژه در مناطقی نظیر سوریه، عراق و یمن از گروه‌های تروریستی تکفیری حمایت‌های گوناگونی بعمل آورده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 726.79 K

چالشهای حقوقی تحریمهای یک جانبه آمریکا و تأثیر آن بر حق سلامت در پرتو رأی موقت دیوان بین المللی دادگستری(مطالعه موردی ایران)

محمد زارعی هدک؛ ایرج رضایی نژاد؛ علی بابیی مهر

دوره 5، شماره 18 ، آذر 1400، ، صفحه 35-50

چکیده

  آمریکا ازدهه هفتاد(1990 )و بعد از خروج یک جانبه از توافق هسته ای تحریم های یک جانبه را علیه ایران اعمال کرده که نظام سلامت و حقوق بیماران را از نظر دسترسی به داروهای اساسی با توجه به تحریمهای بانکی و اقتصادی ...  بیشتر آمریکا ازدهه هفتاد(1990 )و بعد از خروج یک جانبه از توافق هسته ای تحریم های یک جانبه را علیه ایران اعمال کرده که نظام سلامت و حقوق بیماران را از نظر دسترسی به داروهای اساسی با توجه به تحریمهای بانکی و اقتصادی با تهدید جدی روبرو کرده است. با توجه به رأی موقت دیوان بین المللی دادگستری مبنی بر کاهش میزان تحریمها از سوی آمریکا علیه ایران چالشهای حقوقی متعددی را می توان متصور شد. لذا سوال اصلی پژوهش این است که چه چالشهای حقوقی تحریم های یک جانبه آمریکا بر حق سلامت بیماران در پرتو رأی موقت دیوان بین المللی گذاشته است؟ در پاسخ به آن فرضیه پژوهش است که چالشهای حقوقی تحریم های یک جانبه آمریکا را در غالب چالشهای حقوق بشری و چالشهای نقض قوانین بین المللی بررسی می کند.روش مطالعه پژوهش تبیینی- علی با بررسی و مطالعه اسنادمربوط به حوزه سلامت در ایران بدست می آید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 713.29 K

نقش شبکه های اجتماعی در تضعیف سرمایه اجتماعی

محمد باوندپوری؛ علی آراسته؛ احسان محمدی منیع

دوره 6، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 35-64

چکیده

  از جمله مؤلفه‌های مهم در دنیای امروز که از نقش و اهمیت زیادی در تقویت و ارتقاء قدرت اجتماعی و حفظ انسجام و همبستگی جوامع برخوردار است سرمایه اجتماعی می‌باشد. به نحوی که جامعه‌ای که فاقد سرمایه‌اجتماعی ...  بیشتر از جمله مؤلفه‌های مهم در دنیای امروز که از نقش و اهمیت زیادی در تقویت و ارتقاء قدرت اجتماعی و حفظ انسجام و همبستگی جوامع برخوردار است سرمایه اجتماعی می‌باشد. به نحوی که جامعه‌ای که فاقد سرمایه‌اجتماعی کافی باشد، سایر سرمایه‌های آن ابتر و تلف می‌شوند. با این حال امروزه عوامل مختلفی در توسعه یا تضعیف سرمایه اجتماعی نقش دارند. یکی از این عوامل به شبکه‌های اجتماعی برمی‌گردد. در حقیقت شبکه‌های اجتماعی در عصر حاضر به دلیل دسترسی آسان به مخاطبین نقش مهمی در عرصه تحولات اجتماعی بر عهده دارند. یکی از ابعادی که این شبکه‌های اجتماعی می‌توانند درآن تاثیرگذار باشند، مبحث سرمایه اجتماعی و چگونگی تضعیف و یا رشد آن می‌باشد. موضوعی که در این پژوهش قرار است مورد کنکاش قرار گیرد.براین اساس نقش شبکه‌های اجتماعی در تضعیف سرمایه اجتماعی، سوال اصلی این پژوهش می‌باشد که سعی می‌شود تا با استفاده از منابع معتبر علمی به این موضوع پرداخته شود. اما یافته‌های اولیه پژوهش حکایت از آن دارد که شبکه‌های اجتماعی، با توجه به موقعیت‌شان در میان کاربران و تسهیل ارتباط در میان آنها، می‌توانند ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻨﮑﻪ دارای ﻇﺮﻓﯿﺖ‌ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮای ﺗﻮﺳﻌﻪ سرمایه اجتماعی هستند، عاملی برای ﺗﻀﻌﯿﻒ سرمایه اجتماعی نیز باشند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 821.51 K

عادی‌سازی روابط عربستان با رژیم صهیونیستی و تاثیر آن بر امنیت ملی ایران

محمد پورقربان

دوره 7، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 35-52

چکیده

  امنیت ملی از دیر باز در ساختار سیاسی تمامی کشورها مورد توجه و اهمیت بوده است. به خصوص در مورد جمهوری اسلامی ایران این موضوع با توجه به حساسیت‌هایی که در ابعاد ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک منطقه‌ای و بین‌المللی، ...  بیشتر امنیت ملی از دیر باز در ساختار سیاسی تمامی کشورها مورد توجه و اهمیت بوده است. به خصوص در مورد جمهوری اسلامی ایران این موضوع با توجه به حساسیت‌هایی که در ابعاد ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک منطقه‌ای و بین‌المللی، که از آن برخوردار است، ملموس‌تر می‌باشد. در این میان عادی-سازی یا عادی‌انگاری روابط عربستان با یکی از معارضین درجه یک جمهوری اسلامی ایران در منطقه غرب آسیا، می‌تواند نگرانی‌هایی را در حوزه‌های امنیتی در پی داشته باشد. عربستان سعودی که در گذشته به صورت پنهان روابط خود را با رژیم صهیونیستی برقرار نموده بود حال در پی برقراری روابط به صورت علنی و ترغیب دیگر کشورهای عربی به برقراری روابط با این رژیم می‌باشد. این موضوع می-تواند بر امنیت منطقه غرب آسیا تاثیرگذار باشد. این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه ای و استفاده از روش توصیفی تحلیلی در پی آن است تا با بررسی عادی‌سازی روابط عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی تاثیرات آن را بر امنیت ملی ایران مورد سنجش قرار دهد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 535.14 K

خلیج فارس در هندسه قدرت نظام جهانی و نقش قدرت‌های فرامنطقه ای در آن

مسعود مطلبی؛ علی قدیم ملالو

دوره 2، شماره 4 ، خرداد 1397، ، صفحه 39-60

چکیده

  خلیج فارس به عنوان یکی از مرزهای آبی ایران در طول تمام قرون از مناطق استراتژیک به شمار می‌رفته است. اهمیت این منطقه را در تحولات مختلف تاریخ ایران می‌توان به روشنی مشاهده کرد؛ به گونه‌ای که در دوره‌های ...  بیشتر خلیج فارس به عنوان یکی از مرزهای آبی ایران در طول تمام قرون از مناطق استراتژیک به شمار می‌رفته است. اهمیت این منطقه را در تحولات مختلف تاریخ ایران می‌توان به روشنی مشاهده کرد؛ به گونه‌ای که در دوره‌های گوناگون ساختار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران متأثر از ویژگی های ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک آن بوده است. از سوی دیگر خلیج فارس به عنوان یک منطقۀ ژئوپلیتیک واقع در یکی از مهمترین مسیرهای دریایی نه تنها در آسیا بلکه در سراسر دنیا از اهمیت و ویژگی‌های خاصی برخوردار است. لذا این موقعیت ممتاز سبب شده است تا از سپیده دم تاریخ رقابت‌های استعماری و توسعه طلبانه دولت‌های سلطه گر همواره مورد توجه قرار گیرد؛ و در سال‌های اخیر به دلیل اهمیت زیاد انرژی حاصل از تولید نفت قدرت‌های صنعتی جهان را بیش از پیش متوجه منطقه کرده است. در این پژوهش برآنیم تا ضمن تبیین منطقه خلیج فارس به بررسی سیاست‌های قدرت‌های فرا منطقه‌ای بپردازیم.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 535.15 K

واکاوی ماهیت امنیت برون زا بر منطقه گرایی کشورهای عربی خلیج فارس

غفار زارعی

دوره 6، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 49-63

چکیده

  منطقه خلیج فارس بدلیل اهمیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک از اهمیت بسزایی برای بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای برخور دار است. منطقه خلیج فارس دارای کارکرد دوگانه؛ صلح/ جنگ و همگرایی/ واگرایی و امنیت درونزا/ ...  بیشتر منطقه خلیج فارس بدلیل اهمیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک از اهمیت بسزایی برای بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای برخور دار است. منطقه خلیج فارس دارای کارکرد دوگانه؛ صلح/ جنگ و همگرایی/ واگرایی و امنیت درونزا/ برونزا بوده است. آنچه در این نوشتار مهم است واکاوی ماهیت امنیت برون زا بر مکانیسم منطقه گرایی کشورهای عربی خلیج فارس در حوزه سیاست داخلی و خارجی آنها می باشد. سئوال اصلی تحقیق اینست که امنیت برون زا بر مکانیسم منطقه گرایی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس چه تاثیری دارد ؟ فرضیه اصلی بر این است که منطقه گرایی کشورهای خلیج فارس بر اساس امنیت برون زا و متکی بر تامین امنیت منطقه ای از سوی قدرت های فرا منطقه ای استوار است و نگرش های پان عربی، ژئوپلیتیک شیعه و سنی ،حفظ سیستم سیاسی و اتحاد در مقابل بازیگران بزرگ منطقه ای باعث تشدید این استراتژی شده است. مطرح نمودن عناوینی مانند ناتوی عربی حتی در سطح نظری و موافقتنامه های دفاعی دوجانبه و چند جانبه با قدرت های بزرگ در راستای تکمیل پروزه امنیت برون زا می باشد.روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر روش گردآوری کتابخانه ای و اینترنتی است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 742.23 K

ژانوس مدرنیته و بازنمایی آن در رفتارشناسی سیاسی داعش

رحمت عباس تبار؛ محبوبه همتی

دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 39-62

چکیده

  مدرنیته به عنوان یکی از پدیده‌های بنیادین و تاثیرگذار در دنیای معاصر و به ویژه در فضای سیاست، اساسا دارای پیامدهایی متفاوت و دوگانه است، که می‌توان از با عنوان چهره "ژانوسی" مدرنیته یادکرد. مدرنیته از ...  بیشتر مدرنیته به عنوان یکی از پدیده‌های بنیادین و تاثیرگذار در دنیای معاصر و به ویژه در فضای سیاست، اساسا دارای پیامدهایی متفاوت و دوگانه است، که می‌توان از با عنوان چهره "ژانوسی" مدرنیته یادکرد. مدرنیته از یک سو دارای وجهی توسعه بخش و از سویی دیگر دارای وجهی تاریک و گونه‌ای از توتالیتاریانسم می‌باشد. بدین ترتیب محوریت مقاله حاضر اساسا بررسی این چهره ژانوسی مدرنیته و بازنمایی آن در رفتارشناسی یکی از جریانات رادیکال اسلامی در منطقه خاورمیانه یعنی داعش است. بنابراین سوال اصلی مقاله آن است که چهره ژانوسی مدرنیته چه تاثیرات و پیامدهایی بر رفتارهای سیاسی داعش داشته است؟ و آیا اساسا می توان پارادوکس یا چالش میان سنت و مدرنیسم در رفتارشناسی سیاسی داعش را بازتابی از چهره ژانوسی مدرنیته دانست؟ چارچوب نظری مقاله، مبتنی بر نظریه‌های مدرنیستی و رهیافت‌های انتقادی آن است. برای نگارش مقاله و گردآوری داده‌ها از منایع کتابخانه‌ای و روش توصیفی -تحلیلی استفاده شده است. یافته‌های مقاله حاکی از آن است که رفتارهای پارادوکسییکال داعش، محصول دوگانگی یا چهره ژانوسی مدرنیته بوده و تعامل مدرنیته با داعش، کشاکشی از سنت و تجدد را در عملکرد آن ایجاد کرده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 899.84 K

راهبرد نظامی دفاعی ایران در برابر شکل‌گیری ائتلاف نظامی عربی در منطقۀ خلیج فارس با تأکید بر مقوله های امنیتی

رضا رحیمی؛ کیومرث یزدان پناه

دوره 4، شماره 13 ، شهریور 1399، ، صفحه 41-64

چکیده

  در سال های منتهی به سال 2020 میلادی، منطقه ژئوپلیتیکی جنوب غرب آسیا متأثر از برخی عوامل ژئوپلیتیکی مثل تلاش برخی کشورهای عربی برای شکل دهی به یک ائتلاف نظامی عربی آبستن تحولات فراوانی شد که زمینه های تنش ...  بیشتر در سال های منتهی به سال 2020 میلادی، منطقه ژئوپلیتیکی جنوب غرب آسیا متأثر از برخی عوامل ژئوپلیتیکی مثل تلاش برخی کشورهای عربی برای شکل دهی به یک ائتلاف نظامی عربی آبستن تحولات فراوانی شد که زمینه های تنش و درگیری را در منطقه افزایش داده است. ائتلاف نظامی عربی مورد اشاره که متأثر از زمینه های ژئوپلیتیکی در منطقه طرح ریزی و دنبال می شود، این سئوال را در ذهن ها ایجاد کرده است که تهدیدهای امنیتی برآمده از این تلاش ها علیه امنیت جمهوری اسلامی ایران چیست و راهبرد نظامی دفاعی ایران در برابر چنین تلاش هایی چگونه باید باشد؟ پژوهش حاضر که برمبنای نظریۀ نو واقع‌گرایی، به شناسایی و تحلیل عوامل ژئوپلیتیکی مؤثر بر این ائتلاف نظامی پرداخته، تلاش کرده است تا متناسب با شرایط موجود به کنکاش در رابطه با مناسب ترین راهبردهای برخورد جمهوری اسلامی ایران در برابر شکل گیری چنین ائتلافی بپردازد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که مقامات ایرانی لازم است ضمن افزایش توانمندی های نظامی دفاعی در برابر هر گونه تهدید از سوی کشورهای حاشیه خلیج فارس، همچنین تلاش کنند تا با بهره برداری از فرصت های دینی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی نسبت به کاهش زمینه های تنش در خلیج فارس و اعتمادزایی دوطرفه اقدام کنند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.01 M

نسبت سیاست خارجی با بهداشت: چالشی نظری پیش روی سیاست خارجی ایران در عصر کرونا

علی باقری دولت آبادی

دوره 5، شماره 17 ، شهریور 1400، ، صفحه 47-71

چکیده

  پیشینه پیوند بهداشت و سیاست خارجی در جهان به بیش از یک قرن پیش بازمی‌گردد؛ با اینحال رابطه و جایگاه این دو مفهوم با یکدیگر در سیاست خارجی ایران همچنان مبهم و نامشخص است. به نظر می‌رسد علت اصلی این امر ...  بیشتر پیشینه پیوند بهداشت و سیاست خارجی در جهان به بیش از یک قرن پیش بازمی‌گردد؛ با اینحال رابطه و جایگاه این دو مفهوم با یکدیگر در سیاست خارجی ایران همچنان مبهم و نامشخص است. به نظر می‌رسد علت اصلی این امر به فقدان یا ضعف چارچوب نظری برای این مهم، در سیاست خارجی ایران بازمی‌گردد. برپایه ضرورت فوق سوال اصلی پژوهش حاضر این است که جایگاه بهداشت در نظریه های جریان اصلی روابط بین الملل کجاست و چه رابطه ای بین دو مفهوم بهداشت و سیاست خارجی می‌توان برقرار کرد؟ برای پاسخ به سوال فوق از روش توصیفی-تحلیلی و شیوه کتابخانه‌ای برای گرداوری داده‌ها استفاده شده است. یافته‌های پژوهش به سه رویکرد در تبیین این رابطه و جایگاه اشاره می کند: سیاست خارجی به مثابه بهداشت، بهداشت به مثابه سیاست خارجی و بهداشت به عنوان یکی از دستورکارهای سیاست خارجی. همچنین نشان می دهد امروزه توجه به بهداشت در سیاست خارجی از چارچوب‌های پیشین اخلاقی و انسان دوستانه(لیبرالیسم) خارج شده و جای خود را در مباحث قدرت و امنیت(واقعگرایی) بازکرده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 841.07 K

بررسی مقایسه ای مفهوم و جایگاه «حاکمیت» در سامانه نظری ابن خلدون و نوربرت الیاس

علیرضا سمیعی اصفهانی؛ نرجس شیری

دوره 7، شماره 2 ، مرداد 1402، ، صفحه 49-71

چکیده

   «حاکمیت»، در زمره مفاهیمی است که همواره در مرکز بحث و تحلیل و اندیشه­ ورزی مکاتب، متفکرین و نظریه­ پردازان علوم اجتماعی قرار داشته است. هدف پژوهش پیش رو، بررسی آراء و اندیشه­های دو متفکر ...  بیشتر  «حاکمیت»، در زمره مفاهیمی است که همواره در مرکز بحث و تحلیل و اندیشه­ ورزی مکاتب، متفکرین و نظریه­ پردازان علوم اجتماعی قرار داشته است. هدف پژوهش پیش رو، بررسی آراء و اندیشه­های دو متفکر بزرگ جامعه­ شناسی از دو سنت نظری اسلامی و غربی یعنی ابن خلدون و نوربرت الیاس، در خصوص پیدایش، پایایی و فروپاشی حاکمیت تمدن­ها است که مضامین نظری و یافته­ های کاربردی ارزشمندی در اختیار علاقه­ مندان این حوزه نظری و مفهومی قرار می‌دهد. از این رو پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که «حاکمیت» از حیث مفهومی و عملکردی چه شَان و جایگاهی در اندیشه ابن­ خلدون و نوربرت الیاس دارد؟ جهت پاسخگویی به پرسش فوق تلاش می­گردد با اتکاء به روش مقایسه­ ای، وجوه تمایز و تشابه این مفهوم در سامانه نظری این دو متفکر شناسایی و دستاوردهای کاربردی آن عرضه گردد. یافته­ های پژوهش نشان می­ دهد که هر دو اندیشمند از منظر جامعه­ شناسی تاریخی، رویکردی «تکوینی» به پدیده­ ها و تحولات اجتماعی از جمله امر «حاکمیت» و دگردیسی آن دارند و هر دو بر یک قاعده عمومی در مورد حاکمیت پای می­ فشارند و آن این است که وقتی قلمرو حاکمیتی تا حد زیادی گسترش یافت، به فعال شدن نیروهای گریز از مرکز منجر می­ شود و آنگاه زمانه زوال و فروپاشی آن حاکمیت آغاز می­گردد. پژوهش از نوع مطالعات بنیادی نظری، روش تحلیل آن، روش مقایسه­ ای و با بهره­ گیری از منابع کتابخانه­ ای (کتب و مقالات تخصصی) انجام گرفته است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 474.43 K

مطالعه تطبیقی فرصت‌ها و تهدیدات طرح‌های اقتصادی ترکیه و چین در آسیای ‌مرکزی برای ایران

محمد فرهادی

دوره 5، شماره 18 ، آذر 1400، ، صفحه 51-76

چکیده

  پژوهش حاضر درصدد مطالعه تطبیقی فرصت‌ها و تهدیدات طرح‌های اقتصادی ترکیه و چین در آسیای-مرکزی برای ایران است. با استفاده از روش تحلیل مضمون و از نوع ماتریس مضمون به واسطه انجام مشاهده غیر مستقیم (واکاوی ...  بیشتر پژوهش حاضر درصدد مطالعه تطبیقی فرصت‌ها و تهدیدات طرح‌های اقتصادی ترکیه و چین در آسیای-مرکزی برای ایران است. با استفاده از روش تحلیل مضمون و از نوع ماتریس مضمون به واسطه انجام مشاهده غیر مستقیم (واکاوی متون)، داده‌های پژوهش به صورت روش نمونه‌گیری هدفمند از روی متون موجود گردآوری و از طریق کدگذاری موضوعی، مضامین فرصت‌ها و تهدیدات طرح‌های اقتصادی چین و ترکیه در آسیای‌مرکزی برای ایران شناسایی و در نهایت برحسب وجوه اشتراک و افتراق با یکدیگر مورد مقایسه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد که وجه اشتراک طرح‌های اقتصادی ترکیه و چین در آسیای‌مرکزی برای ایران از حیث فرصت، افزایش اهمیت ژئوپلیتیکی ایران و گسترش روابط ایران با کشورهای درگیر طرح‌های اقتصادی مذکور است. همچنین، وجه افتراق طرح‌های اقتصادی چین و ترکیه در آسیای‌مرکزی برای ایران، بوجود آمدن تنش و برهم خوردن توازن منافع میان کشورهای درگیر طرح اقتصادی چین از یک سو و ناهمخوانی سیاست‌های توسعه‌ای ایران و ترکیه در آسیای‌مرکزی و تضعیف شدن موقعیت ایران به واسطه دنبال نمودن سیاست‌های غربگرایانه در منطقه از سوی ترکیه میباشد. جهت اعتبارسنجی یافته‌های کیفی از روش ممیزی و تشکیل گروه کانونی و برای پایایی‌سنجی آن از قابلیت تکرارپذیری و نیز قابلیت انتقال یا تعمیم‌پذیری استفاده شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 961.78 K

مؤلفه های سیاسی حاکم اسلامی در سوره مائده

علی سعیدی

دوره 6، شماره 3 ، آبان 1401، ، صفحه 51-70

چکیده

  سوره مائده که به نام های عقود و المنقدها نیز خوانده می شود، در ترتیب فعلی قرآن، پنجمین سوره قرآن کریم است. این سوره دارای ۱۲۰ آیه، دو هزار و هشتصد و چهار(۲۸۰۶) کلمه و یازده هزار و هفتصد و سی سه (۱۱۷۳۳) حرف ...  بیشتر سوره مائده که به نام های عقود و المنقدها نیز خوانده می شود، در ترتیب فعلی قرآن، پنجمین سوره قرآن کریم است. این سوره دارای ۱۲۰ آیه، دو هزار و هشتصد و چهار(۲۸۰۶) کلمه و یازده هزار و هفتصد و سی سه (۱۱۷۳۳) حرف است و بجز آیه سوم آن که در حجه الوداع نازل شده، باقی آیات در مدینه نازل شده است. هدف این پژوهش، مؤلفه های سیاسی حاکمان اسلامی در سوره مائده می باشد. حاکمان اسلامی همان عاملان قدرت می باشند که از توانایی و تأثیرگذاری یا نفوذ بر دیگران برخوردار بوده، می توانند اراده خود را بر آنان تحمیل نمایند. چنین افرادی اگر در زندگی سیاسی – اجتماعی در نظر گرفته شوند، در جایگاه حاکم قرار گرفته، اعمال قدرت می کنند. و مهم ترین سؤالی که در این پژوهش باید پاسخ داده شود این است که عامل قدرت یا حاکم اسلامی از دیدگاه سوره مائده کیست و باید به چه ویژگی هایی آراسته باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 780.95 K

مختصات اسلام سیاسی در اندیشه سیاسی آیت الله خامنه ای(مدظله العالی)

رحمت عباس تبارمقری؛ عباداله اختری

دوره 7، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 53-85

چکیده

  اسلام سیاسی مدلی مفهومی است که با جامعه نگری به دین اسلام و در پیوند عمیق بین دین و سیاست شکل می‌گیرد و به مسئله دین نگاه تک‌بعدی ندارد بلکه در آن امور دنیوی هم ملاک قرار می گیرد. مدل اسلام سیاسی برای حکومت ...  بیشتر اسلام سیاسی مدلی مفهومی است که با جامعه نگری به دین اسلام و در پیوند عمیق بین دین و سیاست شکل می‌گیرد و به مسئله دین نگاه تک‌بعدی ندارد بلکه در آن امور دنیوی هم ملاک قرار می گیرد. مدل اسلام سیاسی برای حکومت هایی به کار برده می شود که به دنبال ایجاد حکومتی بر مبنای اصول اسلامی هستند. ضرورت و هدف از این نوشتار، معرفی مدل مفهومی و همچنین شناخت مختصات اسلام سیاسی با توجه به اندیشه های سیاسی آیت الله خامنه ای(مدظله العالی) است. پژوهش موجود داده های لازم را از طریق مطالعه کتابخانه ای و تجزیه و تحلیل بیانات و نوشتار آیت الله خامنه ای(مدظله العالی) استخراج می کند. در این پژوهش از روش نظری با ماهیت داده های کیفی به مطالعه متون پرداخته و با برگزیدن گزاره های مختلف به جمع بندی مطالب می‌پردازد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که اسلام سیاسی به دنبال هویت بخشی به مفاهیمی چون آزادی، برابری، مردم سالاری دینی، عدالت، وحدت، امنیت، رفاه و معنویت است و معتقد به تشکیل دولت مدرن بر اساس اسلام است که به ارائه الگوی توسعه پایدار و همه جانبه می پردازد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 835.9 K

تلگرام و امنیت ملی ج.ا. ایران

رضا اختیاری امیری؛ محمد صادق تابعی؛ عباس دهرویه

دوره 5، شماره 16 ، خرداد 1400، ، صفحه 55-82

چکیده

  پژوهش حاضر در‌صدد است نقش تلگرام را در ایجاد تهدیداتی که در سال‌های اخیر امنیت ملی ایران را با خطر مواجه ساخته‌اند مورد واکاوی قرار دهد. بنابراین سوال اصلی بر این محور قرار دارد که پیام‌رسان تلگرام ...  بیشتر پژوهش حاضر در‌صدد است نقش تلگرام را در ایجاد تهدیداتی که در سال‌های اخیر امنیت ملی ایران را با خطر مواجه ساخته‌اند مورد واکاوی قرار دهد. بنابراین سوال اصلی بر این محور قرار دارد که پیام‌رسان تلگرام چگونه امنیت ملی ایران را در سال‌های اخیر با تهدید مواجه ساخته است؟ روش پژوهش توصیفی- تبیینی است و جمع‌آوری داده‌ها از طریق منابع کتابخانه‌ای، اینترنتی و همچنین انجام پیمایش در سطح نخبگان علمی کشور صورت پذیرفته است. یافته‌ها حاکی از آن است که تلگرام از طریق انتشار شایعات سیاسی و اخبار جعلی، مشروعیت زدایی و ناکارآمد جلوه دادن نظام، تحریک افکار عمومی و ایجاد شکاف میان سطوح جامعه و حاکمیت، سازماندهی آشوب‌ها و گسترش آنها، هماهنگ کردن معترضان و آشوب کنندگان، تشدید اختلافات قومی، فرقه‌ای، مذهبی (تضعیف وحدت ملی)، ایجاد شکاف بین اقلیت‌های قومی با نظام و افزایش گرایش‌های تجزیه طلبانه قومی، تهدید ارزش‌ها و هنجارهای جامعه و همچنین استفاده گروه‌های تروریستی از این پیام رسان جهت عضوگیری، هماهنگی و برنامه‌ریزی، بیشترین تاثیرات را برامنیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور داشته است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.24 M

بررسی تاثیر موقعیت ژئوپلیتیک ایران بر سیاست خارجی (قبل و بعد از انقلاب اسلامی)

سعید جهانگیری؛ سید اسدالله اطهری

دوره 2، شماره 6 ، آذر 1397، ، صفحه 55-77

چکیده

   موقعیت ژئوپلیتیک کشورها در طول زمان و تحت ‏تأثیر عوامل مختلفی همچون جنگ‌ها، انقلاب‌ها، تحولات نظام بین‌المللی و نظام جهانی و تغییر در موازنه‌های قدرت همواره در حال تغییر و تحول می‌باشد. ایران ...  بیشتر  موقعیت ژئوپلیتیک کشورها در طول زمان و تحت ‏تأثیر عوامل مختلفی همچون جنگ‌ها، انقلاب‌ها، تحولات نظام بین‌المللی و نظام جهانی و تغییر در موازنه‌های قدرت همواره در حال تغییر و تحول می‌باشد. ایران یکی از کشورهایی بوده است که ژئوپلیتیک آن در طول چهار دهه‌ی گذشته دچار تغییر و تحولات زیادی شده است که علل آن را می‌توان در طیف مختلفی از عوامل ژئوپلیتیک داخلی و خارجی جستجو کرد. این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و کتابخانه‌ای به دنبال بررسی روند تغییر و تحولات موقعیت ژئوپلیتیک ایران در دوره‌های قبل و بعد از انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی بوده است تا بتوانیم چگونگی و علل این روند را مورد واکاوی و بررسی ژرف‌تر قرار دهد. استدلال منتج از مقاله‌ی حاضر، این است که روند تحولات ژئوپلیتیک ایران بسیار سریع و در دهه‌های اخیر بیشتر متأثر از روند تغییر و تحولات درونی جامعه‌ی ایران و پتانسیل‌های قدرت‌زایی درونی بوده است و عوامل خارجی و بین‌المللی نقش ثانویه را در این روند داشته‌اند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 493.55 K

نقش طالبان بر تولید و تجارت مواد مخدر در افغانستان

محسن امینی نسب؛ نوذر شفیعی؛ حسن شفیعی؛ سکینه ببری گنبد

دوره 4، شماره 14 ، آذر 1399، ، صفحه 57-75

https://doi.org/10.29252/JPS.4.14.57

چکیده

  افغانستان بزرگ‌ترین تولیدکننده مواد مخدر در جهان است و علیرغم اینکه کشوری است که محصور در خشکی بوده و فاقد منابع و ذخایر معدنی است ولی با وجود این شرایط، در منطقه از جایگاه مهمی برخوردار است؛ از جمله ...  بیشتر افغانستان بزرگ‌ترین تولیدکننده مواد مخدر در جهان است و علیرغم اینکه کشوری است که محصور در خشکی بوده و فاقد منابع و ذخایر معدنی است ولی با وجود این شرایط، در منطقه از جایگاه مهمی برخوردار است؛ از جمله همسایگی با قدرت‌های جهانی مثل چین و روسیه و مجاورت با قفقاز که افغانستان را به یکی از مناطق مهم برای دستیابی به اهداف گروه‌های تروریستی و کشورهایی همچون آمریکا تبدیل کرده است. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی نقش گروه‌ تروریستی طالبان در حمایت از تولید خشخاش و مواد مخدردر افغانستان پرداخته است. در افغانستان گروه‌های تروریستی مختلفی فعالیت می‌کنند. اکثر این گروه‌های تروریستی از درآمدهای به دست آمده از تولید و قاچاق مواد مخدر در راستای اهداف تروریستی خود استفاده می‌کنند. مهم‌ترین گروه‌های تروریستی فعال در افغانستان طالبان، داعش و القاعده هستند که در این پژوهش، ضمن اشاره به نقش گروه تروریستی طالبان در حمایت از تولید خشخاش و مواد مخدر در افغانستان و میزان زمین‌های زیر کشت خشخاش در مناطق تحت کنترل این گروه‌، تأثیر تجارت مواد مخدر بر فعالیت طالبان در افغانستان تبیین و مورد بررسی علمی قرار خواهد گرفت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1 M

بررسی جایگاه هوش مصنوعی و راهبرد های به کارگیری آن در ایالات متحده امریکا

زهرا شریف زاده؛ امیرهوشنگ میرکوشش؛ محمد مهدی حسینی

دوره 7، شماره 4 ، دی 1402، ، صفحه 57-87

چکیده

  در مطالعه حاضر جایگاه هوش مصنوعی در راهبرد سیاست خارجی، میزان سرمایه‌‌گذاری و بکارگیری هوش مصنوعی در حوزه روابط بین‌‌الملل و جنگ‌‌های آینده ایالات متحده آمریکا در چارچوب نظریه بازی ها تحلیل شد . ...  بیشتر در مطالعه حاضر جایگاه هوش مصنوعی در راهبرد سیاست خارجی، میزان سرمایه‌‌گذاری و بکارگیری هوش مصنوعی در حوزه روابط بین‌‌الملل و جنگ‌‌های آینده ایالات متحده آمریکا در چارچوب نظریه بازی ها تحلیل شد . نوع تحقیق نظری – کاربردی است. جامعه آماری اساتید و متخصصین که درزمینه هوش مصنوعی و مطالعات آمریکا دارای با درجه دکتری تخصصی و فوق دکتری فعالیت دارند؛ بود که به ر وش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها علاوه بر مراجعه به کتاب ها و اسناد موجود، بهره گیری از ابزار پرسشنامه بسته در مقیاس لیکرت بود.داده ها در نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که ایالات متحده به دنبال بهبود وضعیت اقتصادی خود را یکی از اهداف اصلی توسعه هوش مصنوعی در نظر گرفته است.از طرفی ارتقاء ظرفیت‌‌های علمی و پژوهشی و نیز بهبود و توسعه زیرساخت‌‌های فنی و داده‌‌ای نیز مورد توجه قرار گرفته است ..به طور کل تمام استراتژی‌های ایالات متحده در هوش مصنوعی هفت مضمون: تأمین مالی تحقیق و توسعه، مقررات گذاری وتنظیم‌گری و تدوین استانداردها، فرهنگ‌‌سازی، آموزش و مهارت‌‌آموزی، خدمات مشاوره‌ای و شتابدهی، شبکه‌سازی حمایت از همکاری و توسعه اکوسیستم، خرید دولتی و تحریک تقاضای بازار می‌باشند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.29 M

حکمرانی جهانی، امپراطوری رسانه ای آغازی بر امپراطوری آمریکایی

مرتضی خادمی کوهی؛ محمدحسن دهقان؛ سید محمد ذوالفقاری؛ روح الله خادمی کوهی؛ مهدی راعی

دوره 7، شماره 3 ، آذر 1402، ، صفحه 59-73

چکیده

  علائم زیادی وجود دارد که نظم کنونی جهانی در حال تغییر است و نظم جدیدی بر جهان حاکم خواهد شد. آنچنان که در ادبیات روابط بین الملل زمزمه تکرار و رجعت به مفهوم امپراطوری به گوش می رسد. این نوشتار مفاهیم حکمرانی ...  بیشتر علائم زیادی وجود دارد که نظم کنونی جهانی در حال تغییر است و نظم جدیدی بر جهان حاکم خواهد شد. آنچنان که در ادبیات روابط بین الملل زمزمه تکرار و رجعت به مفهوم امپراطوری به گوش می رسد. این نوشتار مفاهیم حکمرانی جهانی، امپراطوری رسانه ای، امپراطوری آمریکایی، را با این فرض که بین این مفاهیم دارای نقاط اشتراک فراوانی وجود دارد را با تاکید بر جایگاه رسانه ها در شکل دهی به مفهوم امپراطوری آمریکایی، را با رویکردی توصیفی– تحلیلی به اختصار مورد بررسی قرار می دهد. یافته های این مطالعه نشان می دهد که رسانه های جمعی دارای ظرفیتی ویژه برای تغییرات بنیادین درباره زندگی اجتماعی افراد دارند که بسیار حائر اهمیت می باشد. همچنین قابلیت هنجار سازی و همگرایی افکار عمومی را بر سیاست های داخلی و بین المللی پیدا نموده اند. در عرصه حکمرانی اقتصادی نیز نقش رسانه ها بی بدیل است. لذا آمریکا با طرح مسائلی از قبیل حقوق بشر، عدالت و برابری و آزادی در رسانه های اجتماعی در سطح جهانی برای خویش یک هویت جدید در شمایل یک امپراطوری برای خویش می سازد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 719.33 K

بررسی عوامل منطقه ای تغییر رویکرد عربستان سعودی در سیاست خارجی نسبت به کشورهای منطقه خلیج فارس(پس از سقوط صدام)

علی دارابی؛ یوسف اسکندری

دوره 2، شماره 4 ، خرداد 1397، ، صفحه 61-83

چکیده

  تداوم و استمرار اصول و اهداف سیاست خارجی و تلاش برای حفظ وضع موجود را می‌توان مخرج مشترک تمامی نظریات ارائه شده در رابطه با اهداف و اصول سیاست خارجی عربستان سعودی دانست بنابراین ثبات و استمرار به عنوان ...  بیشتر تداوم و استمرار اصول و اهداف سیاست خارجی و تلاش برای حفظ وضع موجود را می‌توان مخرج مشترک تمامی نظریات ارائه شده در رابطه با اهداف و اصول سیاست خارجی عربستان سعودی دانست بنابراین ثبات و استمرار به عنوان مؤلفه‌ی مهم محافظه‌کاری در سیاست ‌خارجی عربستان را می‌توان در استمرار و تداوم اعمال اصول و اهداف کلان آن در چارچوب سیاست‌ خارجی بررسی کرد. اما طی چند سال اخیر رویکردهای این کشور در منطقه نشانگر عبور این کشور از سنت محافظه کاری و گرایش به رویکرد تهاجمی است. حضور فعال و گسترده در بحران سوریه و تلاش های مقابله جویانه در برابر ایران نشان دهنده این است که عربستان وارد مرحله متفاوتی در سیاست خارجی خود شده است. در این راستا، این مقاله درصدد پاسخ به این سؤال است که چه عواملی باعث به وجود آمدن تحول در الگوهای رفتاری سیاست خارجی عربستان سعودی در منطقه خلیج فارس شده است؟ همچنین نقش و رویکرد جمهوری اسلامی ایران در منطقه چه تاثیری بر این تحول در سیاست خارجی عربستان داشته است؟ بر این اساس فرضیه مقاله این است که رویکرد سیاست خارجی عربستان سعودی(به خصوص پس از سقوط صدام در عراق) از حالتی محافظه کارانه به سوی رفتاری تهاجمی تغییر یافته است که شرایط منطقه ای نقش مؤثری در این تحول داشته است. روش تحقیق مبتنی بر راهبرد تحقیقی توصیفی – تحلیلی است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 784.58 K

واکاوی تأثیر ابداع « واژه سازی» و «نهاد سازی» در سبک زندگی سیاسی امام خمینی(ره)

سید حامد عنوانی؛ وحیده فخار نوغانی؛ سید حسین سید موسوی؛ سید مرتضی حسینی شاهردوی

دوره 5، شماره 19 ، اسفند 1400، ، صفحه 63-83

چکیده

  فرد صاحب سبک در ساحت سیاست، سبک خود را با ابزار ابداعاتی خاص به منصه ظهور می‌رساند. نقش ابداع در سبک‌سازی آن‌چنان اهمیتی دارد که برخی سبک را بازتاب ابداعات نائل آمده صاحب‌سبک می‌داننداین پژوهش به بررسی ...  بیشتر فرد صاحب سبک در ساحت سیاست، سبک خود را با ابزار ابداعاتی خاص به منصه ظهور می‌رساند. نقش ابداع در سبک‌سازی آن‌چنان اهمیتی دارد که برخی سبک را بازتاب ابداعات نائل آمده صاحب‌سبک می‌داننداین پژوهش به بررسی تأثیر«ابداع واژه‌سازی» و «ابداع نهادسازی» در سبک زندگی سیاسی امام خمینی (ره) به عنوان رهبر انقلاب اسلامی و فردی صاحب سبک پرداخته شده است. روش کتابخانه‌ای تحلیل داده‌ها در بررسی آثار امام خمینی نشان می‌دهد فرهنگی که امام با استفاده نوآورانه از ادبیاتی همچون «روز قدس»، «امت اسلامی»، «اسلام ناب محمدی»، «شیطان بزرگ»، «حزب مستضعفین» پایه‌گذاری می‌نمود علاوه بر اینکه مصداقی از ارائه راهکاری جدید برای برون‌رفت از چالش‌های پیش روی جهان اسلام و ملت‌های تحت ستم محسوب می‌شد خود به‌نوعی تأسیس نظام جهانی جدید و خاصی برای تسهیل نیل به اهداف سیاست الهی و نهایتا تثبیت سبک ایشان نیز قلمداد می‌شد. .نهادهایی که بر اساس توجه به نیازهای زمان و اقتضاء شرایط و مبتنی بر نوع بینش و گرایش امام طراحی و بنا نهاده‌شد توانست در مدت کوتاهی ثبات لازم برای کنترل جامعه نوپیدای جدید پس از انقلاب را به ارمغان آورد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 776.04 K

دریچه ای نظری بر سیاست‌ِ فناوری نوین

سید جلال‌ دهقانی فیروزآبادی؛ سعید چهرآزاد

دوره 6، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 65-97

چکیده

  در چند سال اخیر با پیدایشِ انقلاب صنعتیِ چهارم و بسیط یافتن نظام‌هایِ سایبری، سیاستگذاری تکنولوژی به عنوان عنصری حیاتی و ارزشمند تلقی شده و نوآمد کردن آن به عنوان مولفه‌ای از توسعه‌یافتگی و قدرت محسوب ...  بیشتر در چند سال اخیر با پیدایشِ انقلاب صنعتیِ چهارم و بسیط یافتن نظام‌هایِ سایبری، سیاستگذاری تکنولوژی به عنوان عنصری حیاتی و ارزشمند تلقی شده و نوآمد کردن آن به عنوان مولفه‌ای از توسعه‌یافتگی و قدرت محسوب می‌شود. اهمیت این موضوع را زمانی بهتر متوجه می‌شویم که رقابت‌های استراتژیکِ بازیگران بین‌المللی-عموما قدرت‌های بزرگ- جهتِ فعالیت‌های خود را به سمت و سوی تحقیق و توسعه در حوزۀ فناوری‌های نوظهور سوق داده و در حال تبدیل کردن آن به یکی از مهمترین مزیت‌های راهبردی در محیط داخلی و جهانی هستند. این مقاله با مفروض گرفتن آیندۀ رقابتِ ژئوپلیتیک-ژئواستراتژیک با محوریتِ تکنولوژی و نوعِ رگولاتوری آن و با بهره‌گیری از روش تحلیلی-توصیفی به دنبالِ پاسخِ به این سوال است که "فناوری" چگونه توسط جوهرۀ دوانگارِ سیاستگذاری و تنظیم‌گری دچار دگردیسی شده است؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد سیستم‌های پیشرفتۀ فناورانه با بازتولید مولفه‌های نوینِ ژئوپلیتیکی و استفاده از کارکردهای نظامی، امنیتی، سیاسی، ژئواکونومیکی و ژئوکالچریِ آن، تاثیر قابل ملاحظه‌ای در ارتقاء، تحول و تطورِ پیشرفت و قدرت کشورها دارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 921.01 K

تحلیلی برسیاستگذاری عمومی در قالب اجرای برنامه های توسعه اقتصادی در دوره پهلوی دوم

حسن عزیزی

دوره 6، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 65-92

چکیده

  در زمان پهلوی دوم، درقالب اجرای برخی از برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی، صنعتی و عمرانی در راستای توسعه ورشد کشوربه عنوان اقدامات و سیاستگذاری های عمومی در دستور کاردولت قرارگرفت. هدف این برنامه ها ...  بیشتر در زمان پهلوی دوم، درقالب اجرای برخی از برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی، صنعتی و عمرانی در راستای توسعه ورشد کشوربه عنوان اقدامات و سیاستگذاری های عمومی در دستور کاردولت قرارگرفت. هدف این برنامه ها ایجاد زیرساخت های لازم درحوزه های اقتصادی، صنعتی، کشاورزی، ارتباطات و خدمات عمومی بوده است. درعرصه سیاستگذاری عمومی، تصمیمات غیر منطقی و اقدامات خودسرانه محمدرضاشاه، به جزپراکندگی، ناکارآمدی و آسیب پذیری بیشتردولت دستاورد دیگری نداشت. ازاین روتوسعه اقتصادی و عمرانی کشوردر شرایطی حاصل می شد که، دولت پهلوی در راستای تحکیم اقتدارپایه های حکومت خود گام برمی داشت. این پژوهش برآن است، با عنایت به ویژگی جامعه سیاسی ایران، نوعی از سلطه فردی وحاکمیتی را برفرآیند سیاستگذاری عمومی کشور ترسیم نماید. تحلیل و بازبینی مجدد این برنامه ها روشن می کند که، اقدامات حاکمیت، نارضایتی عمومی و پیامدهای منفی به همراه داشته است. پژوهش حاضربا بهره گیری ازرویکرد اسنادی و مطالعات کتابخانه ای، داده های مورد نیازرا فراهم و پس از تجزیه و تحلیل داده ها، با استفاده ازراهبرد توصیفی- تحلیلی به پژوهش می پردازد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 750.75 K

تقابل شرق و غرب در آسیای مرکزی

میثم گوهرپور

دوره 5، شماره 18 ، آذر 1400، ، صفحه 51-76

چکیده

  با فروپاشی شوروی و از میان رفتن نظام دو قطبی، تغییرات مهمی در نقشه ژئوپلیتیک جهان به وجود آمد که از جمله آن شکل گیری منطقه آسیای مرکزی و طبق نظریه مکیندر آن را بخش جنوبی از قلمرو هارتلند است به وجود آمد. ...  بیشتر با فروپاشی شوروی و از میان رفتن نظام دو قطبی، تغییرات مهمی در نقشه ژئوپلیتیک جهان به وجود آمد که از جمله آن شکل گیری منطقه آسیای مرکزی و طبق نظریه مکیندر آن را بخش جنوبی از قلمرو هارتلند است به وجود آمد. به دلیل خلا قدرتی پس از فروپاشی شوروی و آغاز حوادثی چون ۱۱ سپتامبر 2000 بهانه ای برای حضور غرب جهت مبارزه با تروریسم و نفوذ در آسیای مرکزی ایجاد و این منطقه را که از جایگاهی ویژه ژئوپلتیک، ژئواکونومیک، ژئو استراتژیک و ژئوکالچر است را دارای جایگاهی ویژه در تقابل شرق و غرب قرار داده است. خودنمایی شرق و غرب و تقابل هرکدام از قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برای دستیابی به اهداف و منافع خاص خود می باشد که در بر دارنده نگرانی و معضل امنیتی در این منطقه گشته است. نفوذ غرب و قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای در آسیای مرکزی دلیلی بر قدرت نمایی روسیه که در حال بازیابی قدرت پیشین خویش می باشد را شعله‌ور ساخته و این مسئله را تهدیدی جدی برای امنیت منطقه قلمداد می‌کند. این مسئله آغازی برای تقابل دوباره رقبای دیرینه و قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای شده است. این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش است که تقابل شرق و غرب در آسیای مرکزی چه آینده‌ای را برای این منطقه رقم خواهد زد؟ و در پاسخ به این پرسش به این فرضیه پرداخته شده است که تقابل شرق و غرب در آسیای مرکزی تنها عاملی در امنیت و صلح سازی در این منطقه نیست بلکه شرایط آن را در جهت امنیت سازی دشوارتر و باعث ایجاد معضل امنیتی برای کشورهای این منطقه می باشد. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 961.78 K

تقابل هویتی و ایدئولوژیکی عربستان سعودی و ایران در مطالعه یمن

حانیه کریمی؛ محمد ولی مدرس؛ غلامرضا کریمی

دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 63-79

چکیده

  عربستان و ایران ، از دیرباز به عنوان دو رقیب اصلی در منطقه ی خاورمیانه شناخته می شوند . اما در طی سال های گذشته روابط میان این دو کشور بسیار پیچیده و ابعاد نوینی به خود گرفته است . در این میان ، یکی از موضوعاتی ...  بیشتر عربستان و ایران ، از دیرباز به عنوان دو رقیب اصلی در منطقه ی خاورمیانه شناخته می شوند . اما در طی سال های گذشته روابط میان این دو کشور بسیار پیچیده و ابعاد نوینی به خود گرفته است . در این میان ، یکی از موضوعاتی که در سال های گذشته روابط میان این دو کشور را تیره و تار ساخته است ، تحولات درونی یمن می باشد . بنابراین ، هدف نوشتار حاضر ، تقابل هویتی و ایدئولوژیکی عربستان سعودی و ایران در مطالعه یمن می باشد. نویسنده بدنبال پاسخ به این پرسش اساسی بوده است که عربستان و ایران چگونه در تحولات یمن نقش ایفا کرده اند ؟ فرضیه ای که در پاسخ به این سوال مطرح می شود این است که عربستان و ایران از طریق عوامل هویتی ، در تحولات یمن نقش ایفا کرده اند که این امر منجر به چالش بین دو کشور شده است . با توجه به هویت سنی و وهابی عربستان و نگرانی این کشور از گسترش تشیع و تقویت نفوذ ایران در منطقه ی خلیج فارس و در نهایت کل خاورمیانه ، می توان تقابل عربستان و ایران در یمن را بر اساس رویکرد سازه انگاری تبیین کرد

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 836.66 K