نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی مستقل
نویسندگان
1 دکتری علوم سیاسی، مسائل ایران، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
این مقاله، از منظر تاریخی و جامعه‌شناختی به تبیین عوامل و زمینه‌های تغییر رژیم در جوامع عربی خاورمیانه در جریان تحولات بیداری اسلامی می‌پردازد. و از روش توصیفی – تحلیلی در این پژوهش استفاده شده است. پرسش این است که تحول این جوامع که با عنوان بیداری مردم مسلمان خاورمیانه از آن یاد می‌شود، تحت تأثیر کدام عوامل و زمینه‌ها شکل گرفته است. نویسنده، این عوامل و زمینه‌ها را به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم کرده و آنها را شامل تداوم چند دهه حکومتهای نادرست، انحصار قدرت و ثروت، تحول فکری ـ فرهنگی ملت عرب، کسری دموکراسی در کشورهای عربی، دخالت قدرتهای بزرگ در پوشش همکاری، سیاست خارجی صلح‌جویانه در قبال رژیم صهیونیستی و انقلاب اسلامی مردم ایران دانست.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
An Analysis of the Impact of Islamic Awakening on the Change of Government in the Arab States (Dimensions and Approaches)
نویسندگان [English]
- Saeed Jahangiri 1
- sadegh zibakalam 2
1 PhD in Political Science, Iran Issues, Faculty of Law, Theology and Political Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Professor of Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]
This article, from a historical and sociological perspective, explores the factors and contexts of regime change in Arab Middle Eastern societies during Islamic Awakening. Descriptive - analytical method was used in this study. The question is, what factors and backgrounds have shaped the evolution of these societies, known as the awakening of the Muslim people of the Middle East. The author divides these factors into two domains, including the continuation of decades of inaccurate governments, monopoly of power and wealth, intellectual-cultural evolution of the Arab nation, democracy deficit in Arab countries, involvement of major powers in co-operation, The peaceful foreign policy towards the Zionist regime and the Islamic Revolution of the Iranian people.
کلیدواژه‌ها [English]
- Islamic awakening
- regime change
- Arab dictatorship
- democracy deficits
- popular unity
ابوطالبی، فرنوش (1390). «بررسی نقش جامعه مدنی در تحولات اخیر خاورمیانه»، مرکز بین المللی مطالعات صلح.
احمدی، حمید (1390). «بررسی رفتار سیاسی اخوان المسلمین در تحولات مصر و تحلیل نقش آفرینی آن در تحولات آتی»، مرکز بین المللی مطالعات صلح.
اخوان فرد، مسعود و دهقانی دهج، ایمان (1397). «مسئولیت بین‌المللی اشتقاقی دولتهای حامی رژیم بعث عراق در جنگ تحمیلی علیه ایران»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، دوره 4، شماره 1، بهار، صص 9-38.
ازغندی، سید علیرضا و جهانگیری، سعید (1397). «واکاوی سیاست خارجی دونالد ترامپ در خاورمیانه و چالش های پیش روی آن (ابعاد و رویکردها)»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 2، شماره 5، تابستان، صص 1-25.
امامی، محمدعلی (1385). عوامل تأثیرگذار داخلی در خلیج فارس، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
امیری، سروش (1397). «بررسی انقلاب‌های کشورهای اسلامی با تأکید بر انقلاب اسلامی وانقلاب‌های عربی»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 7، شماره 25، تابستان.
انتصار، نادر (1390). «تحولات خاورمیانه و سیاست یک بام و دو هوای آمریکا»، مرکز بین المللی مطالعات صلح.
پژوهنده، محمدحسین (1383). «بیداری اسلامی مانعی در راه هژمونی امریکا»، اندیشه انقلاب اسلامی.
پوراسماعیلی، نجیمه (1390). «اتحادیه اروپا و تحولات مصر: امنیت در سایه دموکراسی یا حفظ وضع موجود»، مرکز بین‌المللی مطالعات صلح.
- ترزیان، پییر (1367). داستان اپک، تهران: فراندیش.
جوکار، مهدی (1390). «ریشهیابی تحولات اخیر در خاورمیانه»، مرکز بین المللی مطالعات صلح.
دلفروز، محمدتقی؛ کامروا، مهران (1380). «تحلیلی ساختاری از دولتهای غیر دموکراتیک و آزادسازی سیاسی در خاورمیانه»، مطالعات خاورمیانه، شماره 20.
دهشیری، محمدرضا (1397). «افول قدرت نرم آمریکا؛ دلایل و پیامدها»، دو فصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 8، شماره 2، پاییز و زمستان، صص 68-35.
ذوالفقاری، مهدی و دشتی، فرزانه (1397). «مؤلفه‌ها و ظرفیت‌های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در دیپلماسی فرهنگی»، دو فصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 8، شماره 2، پاییز و زمستان، صص 154-127.
ربیعی، حسین و محمدپور، علی (1396). «تحلیل روند و ویژگی‌های جنگ تحمیلی عراق علیه ایران با تأکید بر بنیان‌های جغرافیای نظامی»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، دوره 3، شماره 4، زمستان، صص 47-74.
سالار، محمد (1383). «غرب و بیداری اسلامی»، اندیشه انقلاب اسلامی، شماره 10.
سلیم، محمد نبی و حسین زاده، حامد (1396). «تأثیرات متقابل انقلاب اسلامی ایران و ژئوپلیتیک شیعه در خاورمیانه»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 6، شماره 20، بهار.
شیبانیفر، محمدحسن (1383). «بیداری اسلامی»، اندیشه انقلاب اسلامی، شماره 10.
کاردوست، مهدی (1390). «تحلیلی بر تحولات جدید خاورمیانه و استراتژی امریکا»، مرکز بین المللی مطالعات صلح.
کریستال، جیل (1375). «اقتدارگرایی و مخالفانش در جهان عرب»، ترجمه کوروش نظرنیا، مطالعات خاورمیانه، سال سوم، شماره 1.
کوشکی، محمدصادق و نجابت، روح الله (1396). «تأثیرپذیری مفهومی و روشی حرکت انصارالله یمن از انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 6، شماره 22، پاییز.
قشلاقی نیگجه، افشین و توحیدی، احمدرضا (1397). «واکاوی جنگ رژیم بعث عراق علیه ایران از منظر حقوق بشردوستانه»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، دوره 4، شماره 3، پاییز، صص 105-120.
لیسی، رابرت (1374). سرزمین سلاطین، ترجمه فیروزه خلعتبری، تهران: شباویز.
متقی، ابراهیم (1390). «نقش عوامل بیرونی در انقلاب مصر»، مرکز بین المللی مطالعات صلح.
مطهری، مرتضی (1389). امدادهای غیبی در زندگی بشر، تهران: صدرا.
میرفخرائی، سید حسن. (1396). «سیاست خاورمیانه ای روسیه پس از انقلاب های عربی: مطالعه موردی سوریه»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 1، شماره 2، صص 24-1
نیکسون، ریچارد (1371). فرصت را دریابیم، ترجمه حسین وفی نژاد، تهران: طرح نو.
)