فصلنامه راهبرد سیاسی

واکاوى الگوى سیاست خارجى کشور بحرین

علی رضایی؛ وحید شربتی؛ محدثه حیدری

دوره 4، شماره 13 ، شهریور 1399، ، صفحه 65-90

چکیده

  کشور بحرین یکى از کشورهاى کوچک اما پر اهمیت در منطقه خلیج فارس است که على رغم اینکه 70 درصد جمعیت آن را شیعیان تشکیل مى دهند تحت حکومت 30 درصد جمعیت سنى قرار دارد و سالهاست که رژیم آل خلیفه بر این کشور حکومت ...  بیشتر کشور بحرین یکى از کشورهاى کوچک اما پر اهمیت در منطقه خلیج فارس است که على رغم اینکه 70 درصد جمعیت آن را شیعیان تشکیل مى دهند تحت حکومت 30 درصد جمعیت سنى قرار دارد و سالهاست که رژیم آل خلیفه بر این کشور حکومت مى کنند. سیاست خارجى این کشور و ساختارهاى شکل دهنده به آن موضوعى است که در آثار پژوهشى مختلف چندان دقیق مورد بررسى قرار نگفته است لذا در این مقاله بر آن هستیم که به طور دقیق به واکاوى ساختارهاى شکل دهنده به سیاست خارجى این کشور بپردازیم .سوال اصلى که در این پژوهش به دنبال پاسخ به آن هستیم این است که مهمترین ساختارهاى شکل دهنده به سیاست خارجى تعاملى-تقابلى بحرین چه ساختارهایى هستند و الگوى حاکم بر سیاست خارجى این کشور چیست؟ فرضیه مطرح شده در پاسخ به سوال مزبور نیز این است که ساختارهاى جمعیتى-فرهنگى، اقتصادى، نظامى-امنیتى و سیاسى ویژه بحرین سبب به وجود آمدن تضاد ها و تعاملاتى در عرصه روابط خارجى این کشور شده اند و سبب شده اند که سیاست خارجى این کشور در بردارى از تعامل تا تقابل شکل گیرد. روش مورد استفاده در این پژوهش روش تبیینى است و در راستاى گردآورى داده ها از مهمترین اسناد موجود در کتابخانه ای،اندیشکده ها و همین طور روش پیمایش کیفى بهره گرفته شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.16 M

افول هژمونی آمریکا از دیدگاه متفکرین غربی با تأکید بر نظریات فوکویاما و هانتینگتون

هادی مراد پیری؛ داود رمضانی تکلیمی

دوره 6، شماره 3 ، آبان 1401، ، صفحه 71-93

چکیده

  افول در آمریکا از زمانی آغاز شد که این کشور با برهم زدن موازنه قدرت در جهان و از بین بردن نظام دوقطبی به دنبال تأمین منافع ملی آمریکا در نظام تکقطبی برآمد. این پژوهش به دنبال پاسخ به این سئوال است که آیا ...  بیشتر افول در آمریکا از زمانی آغاز شد که این کشور با برهم زدن موازنه قدرت در جهان و از بین بردن نظام دوقطبی به دنبال تأمین منافع ملی آمریکا در نظام تکقطبی برآمد. این پژوهش به دنبال پاسخ به این سئوال است که آیا در هژمونی آمریکایی افول روی داده و اینکه این افول چه ویژگی‌هایی دارد تا به درستی مورد شناسایی قرار گیرد. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی درصدد پاسخگویی به این سئوالات است که اولاً معنا و ماهیت دقیق افول هژمونی آمریکا چیست و این افول چرا و چگونه اتفاق افتاده است؟ و ثانیاً نظام جهانی در پرتو افول هژمونی آمریکا به چه وضعیتی دچار خواهد شد؟ فرضیه اصلی این پژوهش این است که افول آمریکا از زمان فروپاشی شوروی آغاز گردید و نظام جهانی به سرعت در سراشیبی تغییر وضعیت از نظام تکقطبی به یک جهان چندقطبی قرار گرفت. اگرچه مبنای این پژوهش، تأکید بر نظریات فوکویاما و هانتینگتون میباشد، اما از نظریات دیگر اندیشمندان غربی نیز در راستای دستیابی به پاسخ سئوال این مقاله استفاده شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.08 M

نقش صلح و امنیت بین المللی در تحقق تنوع فرهنگی

ستاره شریفان؛ محسن عبدالهی؛ مسعود راعی

دوره 5، شماره 17 ، شهریور 1400، ، صفحه 73-87

چکیده

  تنوع فرهنگی به عنوان میراث مشترک بشریت، ویژگی ذاتی جامعه بشری است که ضامن بقا و جلوگیری از نابودی هویت افراد، گروه ها و ملیت ها در طول تاریخ می‎باشد و با عنایت به اهمیت موضوع تنوع فرهنگی و چالش های نوین ...  بیشتر تنوع فرهنگی به عنوان میراث مشترک بشریت، ویژگی ذاتی جامعه بشری است که ضامن بقا و جلوگیری از نابودی هویت افراد، گروه ها و ملیت ها در طول تاریخ می‎باشد و با عنایت به اهمیت موضوع تنوع فرهنگی و چالش های نوین این مقوله در عصر نوین، این موضوع توجه بیش از پیش را در عرصه بین المللی می طلبد. لذا تلاش جامعه جهانی پس از جنگ های جهانی و جنگ سرد، ایجاد و تقویت نقش سازمان های بین المللی با هدف دستیابی به صلح جهانی می باشد. در اینجا این سوال مطرح می شود که نقش صلح و امنیت در تحقق تنوع فرهنگی چیست ؟ آیا با حفظ صلح و نفی خشونت می توان به ارتقای تنوع فرهنگی کمک کرد ؟در پاسخ به این پرسش این فرضیه مطرح می شود که رابطه معنا داری میان نفی خشونت و تحقق تنوع فرهنگی وجود دارد و نیل به صلح و آرامش و عدم خشونت به یقین به حفظ تنوع فرهنگی موجود در جهان خواهد انجامید و با احترام به تمامی فرهنگ ها ،زمینه های تهدید پدیداری خشونت برطرف شده و صلح و امنیت ملی و به تبع آن صلح و امنیت بین المللی مستقر خواهد گردید .

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 846.43 K

تبیین موضع گیری نظامی ایران پس از جنگ جهانی دوم (1325تا 1326ه.ش) بر اساس نظریه ی رئالیسم تدافعی

فریبا ترجمان؛ فاطمه نصرالهی

دوره 7، شماره 2 ، مرداد 1402، ، صفحه 73-95

چکیده

  در پدیده جنگ و ناامنی مسائل امنیتی به ویژه مرزها اهمیت ویژه‌ای می‌یابند. این مسأله در ایران بعد از جنگ جهانی دوم که با اشغال نیروهای متفقین و توجه آمریکا به مسائل امنیتی خود روبرو شد صدق می کند اهمیت ...  بیشتر در پدیده جنگ و ناامنی مسائل امنیتی به ویژه مرزها اهمیت ویژه‌ای می‌یابند. این مسأله در ایران بعد از جنگ جهانی دوم که با اشغال نیروهای متفقین و توجه آمریکا به مسائل امنیتی خود روبرو شد صدق می کند اهمیت توجه به مرزها در برهه زمانی 1325 تا 1326ه.ش تا جایی بود که در قالب دستورالعملی از جانب وزارت کشور دولت پهلوی نظارت بر مسائل مرزی در دستور کار قرار گرفت. پژوهش حاضر تلاش دارد تا با استفاده از چهارچوب نظری رئالیسم تدافعی و بررسی اسناد آرشیوی در این سالها به تبیین موضع گیری نظامی ایران پس از جنگ جهانی دوم در فاصله‌ی سالهای(1325تا 1326) بپردازد. انتخاب این بازه زمانی به دلیل توجه ویژه دولت ایران به مسائل امنیتی مرزها تحت تاثیر فعالیت و عضوگیری حزب توده در مناطق مرزی کشور و سیاست سدنفوذ امریکا بود. نتایج بررسی ها نشان می‌دهد دولت ایران با توجه به رویکرد تدافعی سعی در حفظ خود در شرایط نظام آنارشیک را داشت و در این برهه از تاریخ استحکام‌بخشی مرزبانی‌ها در راستای حفاظت از سرحدات مملکت، افزایش قدرت نسبی، جلوگیری از اقدامات سوء دولت‌های همسایه ایران و حفظ بقا بود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 572.21 K

فهم ریشه‌ها و علل آنومی سیاسی

اکبر ذوالفقاری

دوره 7، شماره 3 ، آذر 1402، ، صفحه 75-101

چکیده

  آنومی سیاسی به معنای بی‌ثباتی، بی‌تعادلی، بی‌هنجاری؛ بی‌قاعدگی، بی مقرراتی، ابهام سیاسی، و آشفتگی در نظم سیاسی است. هدف اصلی پژوهش، مطالعه ریشه‌های آنومی سیاسی در جوامع درحال‌توسعه است. روش پژوهش ...  بیشتر آنومی سیاسی به معنای بی‌ثباتی، بی‌تعادلی، بی‌هنجاری؛ بی‌قاعدگی، بی مقرراتی، ابهام سیاسی، و آشفتگی در نظم سیاسی است. هدف اصلی پژوهش، مطالعه ریشه‌های آنومی سیاسی در جوامع درحال‌توسعه است. روش پژوهش از نوع تاریخی-اسنادی است که محقق با مراجعه با مقالات، کتب، پژوهش ها و آثار علمی چاپی در پایگاه-ها و همچنین با رجوع به گذشته تاریخی پدیده( آنومی سیاسی) در پی پاسخ به هدف تحقیق است. مدل نظری پژوهش، پارادایم ساختارگرایی - کارکردگرایی (دورکیم، مرتن، پارسنونز و گیدنز) است. نتایج نشان می‌دهد نظریه ساختارگرایی-کارکردگرایی؛ ریشه‌های آنومی سیاسی به ساختار اجتماعی و کارکرد اجزای سیستم در گذار از جامعه سنتی به مدرن نسبت می‌دهد. تغییراتی سریع؛ ناگهانی و شتابان سبب‌ساز؛ آنومی سیاسی است. از این منظر، عدم تعادل نظام سیاسی، کاهش اقتدار نظام فرهنگی(نماد و منزلت جمعی)، کژکارکردی نظام، بی‌هویتی، بیگانگی، احساس انزجار و بحران عاطفی انسان‌های مدرن، و نابودی سنت‌های اجتماعی از ریشه‌های آنومی سیاسی است. کانون تمایز متفکران آنومی سیاسی در واحد تحلیل است، به‌ گونه ای ‌که، دورکیم و مرتن نگاهی خرد-میانه به آنومی سیاسی دارند، اما پارسونز و گیدنز با نگاهی میانه-کلان، به این مسئله می پردازند. کانون مشترک این متفکران پیرامون آنومی سیاسی، به جریان نوسازی (چندگانه) بر می‌گردد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 831.2 K

مخالفت حزب آزادی اتریش با کشور ترکیه (2016 -2008)

محمدرضا دهشیری؛ احسان جعفری فر

دوره 2، شماره 6 ، آذر 1397، ، صفحه 79-98

چکیده

  حزب آزادی اتریش با رویکردی ضد اسلامی توانسته است تا توجه مردم و احزاب اصلی را به مسئله مهاجرت و مسلمانان جلب نماید اما آنچه به‌عنوان موضوع قابل‌ توجه و تأمل در رویکرد این حزب وجود دارد مخالفت شدید این ...  بیشتر حزب آزادی اتریش با رویکردی ضد اسلامی توانسته است تا توجه مردم و احزاب اصلی را به مسئله مهاجرت و مسلمانان جلب نماید اما آنچه به‌عنوان موضوع قابل‌ توجه و تأمل در رویکرد این حزب وجود دارد مخالفت شدید این حزب با ترکیه است. با توجه به اینکه کشور ترکیه با اتریش دارای روابط تاریخی گسترده‌ای بوده و امروزه جمعیت قابل‌توجهی از اقوام حاضر در کشور اتریش را ترک‌تبارها تشکیل می‌دهند و هر روز بر میزان جمعیت آن‌ها به‌واسطه مهاجرت یا تولید نسل افزوده می‌شود از همین رو، توجه حزب راست آزادی اتریش به این اقلیت معطوف شده است. از طرفی کشور ترکیه نیز در تلاش است تا به عضویت اتحادیه اروپا درآید و بدین ترتیب به‌طور سرسخت با مخالفت عضویت در اتحادیه اروپا مواجه شده است. مقاله حاضر با روش تحلیلی و توصیفی گردآوری شده است و پرسش اصلی این است که علت مخالف حزب آزادی اتریش با دولت ترکیه چیست؟ در پاسخ به این پرسش این فرضیه مطرح‌شده است که حزب آزادی اتریش با تاکید بر دلایل تاریخی، اجتماعی، فرهنگی-ایدئولوژیک و برای جلب نظر رأی دهندگان در انتخابات با ترکیه مخالفت می‌کند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 968.04 K

تاثیر کوانتوم دیپلماسی بر بعد اقتصادی امنیت انسانی جمهوری اسلامی ایران

محمدحسن شیخ الاسلامی؛ جعفر امانی خجسته

دوره 5، شماره 16 ، خرداد 1400، ، صفحه 83-108

چکیده

  ما در جهانی زندگی می کنیم که از نظر تکنولوژی عصر کوانتوم نامیده می شود. انرژی هسته ای، کامپیوترها، بارکدخوان ها و جراحی های لیزری تنها چند نمونه جالب از نتایج جالب توجه تئوری فیزیک قرن بیستم یعنی فیزیک ...  بیشتر ما در جهانی زندگی می کنیم که از نظر تکنولوژی عصر کوانتوم نامیده می شود. انرژی هسته ای، کامپیوترها، بارکدخوان ها و جراحی های لیزری تنها چند نمونه جالب از نتایج جالب توجه تئوری فیزیک قرن بیستم یعنی فیزیک کوانتوم هستند. با کارهای پلانک، هایزنبرگ و دیگران با ارائه نظریه کوانتومی در فیزیک و مکانیک، مبانی جدیدی برای فهم جهان هستی و پدیده های آن شکل گرفت که عمدتا با عنوان پارادایم کوانتومی معرفی می شوند. این پارادایم نوین تاثیرات شگرفی بر همه ابعاد علم از جمله رایانه، اینترنت، فیزیک و غیره گذاشت. در حوزه علوم انسانی نیز تاثیر این تفکر نوین همچنان در حال گسترش است. نظریه کوانتوم، بر خلاف فیزیک کلاسیک که هیچ جایی برای وجود مفاهیمی چون؛ عدم قطعیت و خودآگاهی در خود نمی بیند، عدم قطعیت و خودآگاهی را مطرح می کند. از دیگر سو، بعد از صد سال از نظریه پردازی در رشته روابط بین الملل که دیپلماسی فرعی از آن است، هنوز دانشمندان از رویدادهای بین المللی و جهانی غافلگیر می شوند. به نظر می رسد این ناکارآمدی ناشی از سیطره تفکر نیوتونی در نظریه های علوم انسانی و روابط بین الملل است. این پژوهش کوششی است تا با استفاده از منابع محدود کتابخانه ای، دیپلماسی کوانتومی با رویکرد اقتصادی و مختصات و ویژگی های آن را تبیین و تشریح نماید و پس از تبیین مفهوم کوانتوم دیپلماسی، با ارائه مختصری از مفهوم امنیت انسانی، تاثیر این نوع از دیپلماسی را بر بُعد اقتصادی امنیت انسانی در جمهوری اسلامی ایران بررسی نماید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 964.93 K

سیاست خارجی ایالات متحده امریکا در قبال نوطالبان افغانستان

حمیدرضا دهقانی

دوره 5، شماره 19 ، اسفند 1400، ، صفحه 85-107

چکیده

  تاریخ افغانستان، همیشه همراه با ناامنی، اشغال نظامی، اختلافات درون فرقه‌ای و مذهبی، مداخلات خارجی و فقر جامعه بوده که این کشور را تبدیل به میدانی برای حفظ منافع قدرتهای خارجی نموده است. رابطه افغانستان ...  بیشتر تاریخ افغانستان، همیشه همراه با ناامنی، اشغال نظامی، اختلافات درون فرقه‌ای و مذهبی، مداخلات خارجی و فقر جامعه بوده که این کشور را تبدیل به میدانی برای حفظ منافع قدرتهای خارجی نموده است. رابطه افغانستان باکشورهایی همچون روسیه، چین و ایران همواره در معادلات سیاست خارجی دولتهای امریکایی مورد محاسبه قرار گرفته است. تحولات بعد از حوادث 11 سپتامبر و اشغال نظامی افغانستان در سال 2001 طالبان را از قدرت برکنار کرد تا اینکه در سال 2021 همزمان با خروج نظامیان امریکایی و سقوط شهرهای افغانستان توسط طالبان، قدرت را بعد از دو دهه در اختیار آنان نهاد. سوال اصلی این است که رویکرد سیاست خارجی امریکا در قبال ظهور گروه نوطالبان چگونه قابل تبیین است؟ پژوهش حاضر با روش تبیینی طبق نظریه نوواقع‌گرایی، بدنبال آزمون این فرضیه است که تسلط نوطالبان در راس قدرت افغانستان به معنای خروج کامل امریکا از آن کشور نبوده، بلکه صرفا بدلایل مختلفی همچون نگرانی از قدرت فزاینده چین، هزینه های سنگین نظامی، حضور قدرتهای منطقه‌ای مثل روسیه ، چین و ایران، ناکامی در نابودی تروریسم، اختلاف نظر با دولت افغانستان و سازش با طالبان قابل تبیین است

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 926.01 K

رویارویی تقابل روسیه و غرب در اوکراین و تأثیر آن بر منافع ملی ایران (به همراه پیشنهاد رویکردهای رسانه ای)

مهدی شیرمحمدی

دوره 7، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 87-111

چکیده

  از 24 فوریه (5 اسفند 1400) که جنگ اوکراین آغاز شد، تقابل روسیه و آمریکا در اوکراین ، منجر به افزایش اهمیت استراتژیک ایران شده است. نزدیکی مواضع تهران ـ مسکو و منافع مشترک آنها منجر به همکاری بیشتر دو کشور با ...  بیشتر از 24 فوریه (5 اسفند 1400) که جنگ اوکراین آغاز شد، تقابل روسیه و آمریکا در اوکراین ، منجر به افزایش اهمیت استراتژیک ایران شده است. نزدیکی مواضع تهران ـ مسکو و منافع مشترک آنها منجر به همکاری بیشتر دو کشور با یکدیگر شده است . جنگ اوکراین پیامد های بسیاری دارد و عادی شدن شرایط در این منطقه ممکن است، سال ها طول بکشد. سؤال اصلی مقاله این است که فواید اصلی منافع ملی سیاسی و عرصه های آن، دفاعی نظامی، اقتصادی، منطقه ای و.. ایران در جنگ روسیه و اوکراین کدام اند؟ روش این مقاله از لحاظ ماهیت داده ها،کیفی و از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی-تحلیلی است. این پژوهش از نظرجمع آوری داده ها میدانی مبتنی بر مصاحبه با 151خبرگان و استفاده گسترده از مطالعات کتابخانه ای میباشد. با روش طبقه ای –تصادفی ساده و با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ مورد سنجش قرار گرفته است. یافته‌ ها و نتیجه گیری بیانگر آن است که از فرصت‌های به‌وجود آمده ناشی از رویارویی موازنه قوا روسیه و آمریکا در بحران جنگ اوکراین، ایران می توانددر راستای توسعه صادرات و واردات کشور و خودبه عنوان بازیگر فعال در عرصه منطقه بهره‌مند شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 922.05 K

نقش‌یابی قدرت‌های فرامنطقه‌ای در جنگ عراق علیه ایران، مبتنی بر نظریه رئالیسم

رحمت عباس تبار؛ محمد رادمرد؛ ابراهیم روحانی

دوره 7، شماره 4 ، دی 1402، ، صفحه 89-108

چکیده

  موقعیت جغرافیایی، سابقه تمدنی، مذهب تشیع و نیز اکتشاف نفت در قرن اخیر جایگاه ویژه‌ای را در جهان برای ایران ایجاد نمود. در دوران پهلوی با نفوذ گسترده قدرت‌های فرا منطقه‌ای، حکومت ایران به عنوان ژاندارم ...  بیشتر موقعیت جغرافیایی، سابقه تمدنی، مذهب تشیع و نیز اکتشاف نفت در قرن اخیر جایگاه ویژه‌ای را در جهان برای ایران ایجاد نمود. در دوران پهلوی با نفوذ گسترده قدرت‌های فرا منطقه‌ای، حکومت ایران به عنوان ژاندارم منطقه و متحد استراتژیک غرب به رهبری ایالات متحده شد. با وقوع انقلاب اسلامی، استکبار جهانی که منافع استراتژیک خود در منطقه را در معرض خطر می‌دید، از طریق نفوذ، تحریم، تهدید، کودتا، تحریکات قومی و در نهایت جنگ تحمیلی در راستای شکست انقلاب و اعاده نظم پیشین بر آمد. گسترش دامنه جنگ نیز زمینه‌ساز نقش‌های هر چه بیشتر قدرت‌های فرا منطقه‌ای و فشار بر ایران برای پایان دادن به جنگ شد. لذا چگونگی این نقش‌ها در جنگ و همچنین دلایل آنها در این تحقیق مورد بررسی قرار خواهد گرفت. یکی از بهترین نظریه‌هایی که می‌تواند شرایط حاکم بر نظام منطقه‌ای و ساختار نظام بین‌الملل را در شرایط جنگ عراق علیه ایران بعد از انقلاب را تشریح نماید، نظریه نوواقع‌گرایی می‌باشد، که در این تحقیق از آن استفاده شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 493.75 K

محدودیت‌های توسعه‌ی روابط ساختاری(سیاسی- اقتصادی) ایران و چین در دهه‌ی اخیر

محسن جمشیدی؛ زهره کبیری

دوره 6، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 93-110

چکیده

  روابط ایران و چین علی رغم تمایلات طرفین برای گسترش روابط و تعمیق آن درقالب پذیرش ایران در سازمان شانگهای، بستن قرارداد 25 ساله و خرید نفت ایران از سوی دولت چین، در عمل از رشد و توسعه چشمگیری برخوردار نبوده ...  بیشتر روابط ایران و چین علی رغم تمایلات طرفین برای گسترش روابط و تعمیق آن درقالب پذیرش ایران در سازمان شانگهای، بستن قرارداد 25 ساله و خرید نفت ایران از سوی دولت چین، در عمل از رشد و توسعه چشمگیری برخوردار نبوده است. مقاله‌ی حاضربه دنبال بررسی و پاسخ به این سوال است که، چه عواملی مانع از گسترش  عملی روابط دوجانبه و افزایش جایگاه ایران درسیاست خارجی چین می‌باشد؟ بنظر می‌رسد نقش عوامل ساختاری و نهادی – سیستمی متاثر از فضای نظام بین‌الملل و بازیگری این دو کشور در سیستم (مخالف نظم موجود در سیستم بین‌الملل بخصوص ایران) مانع از روابط دو جانبه عملی این دو کشور شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که، نقش تحریم‌های بین‌المللی غرب برعلیه ایران، سرمایه گذاری‌های خارجی درآن، سیاست خارجی موازنه محورچین و نقش متغیرهای بین‌المللی و منطقه‌ای در بوجود آمدن موانع عملی توسعه روابط بیش از پیش ایران و چین می‌باشند. در این پژوهش از روش کیفی– تفسیری، با رویکرد توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. هدف از پژوهش فوق واکاوی علل و موانع پیش روی سیاست خارجی چین برای افزایش مبادلات اقتصادی و توسعه هر چه بیشتر روابط سیاسی با ایران می‌باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 922.81 K

ارزیابی شاخص‌های حکمرانی خوب در جمهوری اسلامی ایران

احمد کلهری؛ علی محسنی؛ محمد حسن الهی منش

دوره 6، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 99-112

چکیده

  متد و الگوی حکمرانی خوب از مباحث تازه و کلیدی است که بیش از دو دهه اخیر به ادبیات توسعه وارد شد و به سرعت توجه همگان را به خود معطوف کرد. حکمرانی خوب برای دوری جستن از نتایج و عواقب حکمرانی بد بوده است، زیرا ...  بیشتر متد و الگوی حکمرانی خوب از مباحث تازه و کلیدی است که بیش از دو دهه اخیر به ادبیات توسعه وارد شد و به سرعت توجه همگان را به خود معطوف کرد. حکمرانی خوب برای دوری جستن از نتایج و عواقب حکمرانی بد بوده است، زیرا فقدان یک حکومت مردم سالار و عدم ساختارهای دموکراتیک موجب بروز مشکلات و ناهنجاری هاییی از قبیل: فقر، نابرابری، عدم اشتغال، فساد، عدم بهداشت و آموزش و عدم توزیع مناسب ثروت در سطح جامعه می‌گردد. حکمرانی خوب دارای شاخص‌ها و ویژگی‌هایی چون: مشارکت، حاکمیت قانون، شفافیت، پاسخگویی و مسئولیت پذیری، توجه به آرای عمومی و توافق جمعی یا اجماع، برابری، اثربخشی و کارآیی است. با توجه به آنچه گفته شد، پژوهش حاضر تلاش دارد که به ارزیابی شاخص‌های حکمرانی خوب در جمهوری اسلامی ایران بپردازد. لذا در پاسخ به این پرسش تنظیم شده است که حکمرانی خوب در جمهوری اسلامی ایران با توجه به شاخص‌های آن چگونه است؟ فرضیه‌ای که در پاسخ به این پرسش مورد سنجش قرار می‌گیرد آن است که: در جمهوری اسلامی ایران به جهت آنکه سیاستگذاری در چهار حوزه سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی به وسیله دولت و به شیوه عمودی صورت می‌گیرد، نتایج این سیاست گذاری دولت ناهمسو به شاخص‌های حکمرانی خوب است. لازم به ذکر است که روش گرد آوری داده‌ها و اطلاعات، مشاهده و مطالعه است که از طریق مراجعه به کتابخانه و آرشیو اسناد و مدارک و همچنین جستجو در شبکه‌های مجازی و اینترنتی انجام شده است. اما ماهیت پژوهش، توصیفی و تحلیل داده‌ها و یافته‌ها می‌باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 749.23 K

برسازه‌گرایی، مدرنیته غربی و سیاست خارجی زمانۀ هاشمی رفسنجانی

سعید چهرآزاد

دوره 4، شماره 14 ، آذر 1399، ، صفحه 105-117

https://doi.org/10.29252/JPS.4.14.105

چکیده

  مسئلۀ نوشتارِ پیش رو، آزمودن نسبت بین «مولفه های منبعث از مدرنیتۀ غربی» در فرهنگ سیاسی ایرانِ پسا-انقلاب اسلامی و «سیاست خارجی زمانۀ هاشمی رفسنجانی» است. با روی کار آمدن دولت هاشمی رفسنجانی ...  بیشتر مسئلۀ نوشتارِ پیش رو، آزمودن نسبت بین «مولفه های منبعث از مدرنیتۀ غربی» در فرهنگ سیاسی ایرانِ پسا-انقلاب اسلامی و «سیاست خارجی زمانۀ هاشمی رفسنجانی» است. با روی کار آمدن دولت هاشمی رفسنجانی و اشراف کامل بر اقتضائات زمانی به این نتیجه رسید که لزوما باید از رویکرد پراگماتیسم در سیاست خارجی جهت رسیدن به اهداف استفاده کرد. دولت مذکور نسبت به قدرت ساختاری غرب در ساختار دانش، ساختار مالی، ساختار امنیتی، ساختار تولید و ... آشنایی داشت، لذا تصمیم گیرندگان تصمیم را بر آن داشتند که با اتخاذ سیاست تنش زدایی و تعامل سازنده از روابط با کشورهای غربی به بهره های اقتصادی نائل شوند. از این رو، برای درک چرایی و چگونگی تدوین سیاست خارجی دوره سازندگی در این پژوهش سعی شده است تا مدرنیتۀ غربی را به صورتی برساخت گرایانه مورد واکاوی و تاثیر آن بر سیاست خارجی این محدودۀ تاریخی جمهوری اسلامی ایران بررسی نماید. به طور کلی، این پژوهش این پرسش را مطرح می نماید که: مدرنیتۀ غربی به عنوان یکی از سه ضلع فرهنگی هویت ملی ایران چگونه باعث قوام و دوام  سیاست خارجی دورۀ هاشمی رفسنجانی شده است؟ برای پاسخ به پرسش اصلی این پژوهش این فرضیه را مطرح می نماییم که از میان نظریه ها و رهیافت های تئوریک متکثر و متعدد برای بررسی ساختار داخلی و خارجی رویکرد برساخت گرایی بهتر از بقیه یارای آن را دارد تا بتواند تحولات سیاست خارجی دوره مورد بررسی را تبیین نماید. از این جهت سعی شده است ساختار و بافتار مقاله با زمینۀ برساختی مورد ارزیابی قرار گیرد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 681.54 K

بررسی تأثیرات زبان و ادبیات عربی بر هویت ایرانی و اسلامی

لیلی قندی

دوره 5، شماره 18 ، آذر 1400، ، صفحه 77-90

چکیده

  هویت و ملت ایران فقط مربوط به ساختار و تمدن سازی این سرزمین دوران باستان و قبل از  تاریخ نیست، این ملت با ظهور اسلام و رسالت آخرین پیامبر عظیم‌الشان، به دیانت مقبول، که همان اسلام است گروید و در تمدن ...  بیشتر هویت و ملت ایران فقط مربوط به ساختار و تمدن سازی این سرزمین دوران باستان و قبل از  تاریخ نیست، این ملت با ظهور اسلام و رسالت آخرین پیامبر عظیم‌الشان، به دیانت مقبول، که همان اسلام است گروید و در تمدن اسلامی سهم اساسی یافت. هویت ایرانی با تمام مختصات و خصوصیات اسلامی به هم آمیخت و تکامل پیدا کرد که زبان عربی در این تکامل سهم بسزایی داشت. از این رو هدف این پژوهش چگونگی تأثیر و نقش زبان  عربی بر تحکیم  هویت ایرانی اسلامی است. لذا آموزش زبان عربی از چند جهت اهمیت دارد. الف: زبان عربی زبان دین و زبان فرهنگ اسلامی، قرآن و حدیث و نهج البلاغه است. درک مفاهیم و معارف اسلامی به زبان عربی وابسته است و بسیاری از دانش‌های مسلمانان به ویژه غیر عرب‌ها و ایرانی‌ها در این زمینه بر بستر زبان عربی قابل درک و بررسی است. ب: بخش گسترده‌ای از ساختمان زبان و ادب فارسی در گرو دانش کافی از زبان عربی است. بسیاری از دانشمندان زبان و ادبیات فارسی برای عرضه یافته‌های خود در گسترۀ دانش زبان از زبان عربی سود برده‌اند. ج. زبان عربی زبان پیوند ملت‌های مسلمان دنیاست. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 566.51 K

راهبرد جامعه شناختی در تحقق مشارکت اجتماعی زنان در استان گلستان

مرجان نوری

دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 81-96

چکیده

  امروزه فرآیند توسعه و بالاخص توسعه پایدار مهم ترین دغدغه و نگرانی مسئولان اکثر کشورها به خصوص کشورهای درحال توسعه قلمداد می گردد و بیش ازهمیشه باور بر این است که باید مردم را ورای قومیت، نژاد، مذهب و ...  بیشتر امروزه فرآیند توسعه و بالاخص توسعه پایدار مهم ترین دغدغه و نگرانی مسئولان اکثر کشورها به خصوص کشورهای درحال توسعه قلمداد می گردد و بیش ازهمیشه باور بر این است که باید مردم را ورای قومیت، نژاد، مذهب و جنسیت، مهم ترین سرمایه هرکشورو ذی نفعان وعاملان حقیقی توسعه درنظرگرفت.این امر به نوبه خود مستلزم به کارگیری استعدادها وتوانمندی های انسانی ازیک سوو مشارکت فعالانه و مستمر افراد جامعه در مراحل مختلف توسعه، از سوی دیگر است.از این منظر واژه مشارکت با طرح مقوله توسعه از دهه 1940 میلادی مطرح و ازاواخر دهه 1950 میلادی به منزله مفهومی مهم در مباحث توسعه اقتصادی دنبال شده و بالاخره در دهه 1970 میلادی با شکل گیری واژه توسعه پایدارمفهوم وسیعی به خود گرفت، به طوری که مشارکت را وسیله توسعه به شمار آوردند. حال باید دید میزان مشارکت زنان در کشور ایران به چه چیزهایی بستگی دارد؟ ایا راهکارهایی برای بهبود افزایش ان وجود دارد ؟ مطابق سرشماری سال 1395در ایران زنان به منزله نیمی از جمعیت، فقط 19/17 درصد از شاغلان محسوب می شوند و هم چنان منبع بکر توسعه تلقی می شوند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 850.84 K

وضعیت جدید حقوقی بیت المقدس از منظر حقوق بین الملل

سیدابراهیم موسوی؛ سهراب صلاحی؛ ابومحمد عسگرخانی

دوره 5، شماره 17 ، شهریور 1400، ، صفحه 89-107

چکیده

   بیت المقدس به عنوان یک سرزمین کهن از ارزش معنوی برای پیروان ادیان توحیدی و بویژه اسلام، برخوردار است. تشکیل به اصطلاح دولت جعلی اشغالگر اسرائیل سبب شده است تا تصرفات غیرقانونی در مورد این مکان مقدس ...  بیشتر  بیت المقدس به عنوان یک سرزمین کهن از ارزش معنوی برای پیروان ادیان توحیدی و بویژه اسلام، برخوردار است. تشکیل به اصطلاح دولت جعلی اشغالگر اسرائیل سبب شده است تا تصرفات غیرقانونی در مورد این مکان مقدس صورت گیرد. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی اسناد و مقررات حقوق بین المللی در مورد وضعیت حقوقی این سرزمین پرداخته است. بر اساس این مطالعه، هیچ رژیم یا نظام حقوقی مشخص توافق شده ای در مورد این سرزمین وجود ندارد. وضعیت حقوقی بیت المقدس مبتنی بر یک رژیم بین المللی خاص قابل اعمال در مورد مجموعه مستقل شهر بیت المقدس می باشد به نحوی که در قطعنامه 181 مجمع عمومی در سال 1947 مشخص شده است که مورد پذیرش دولت فلسطین قرار نگرفته است. هر گونه توافق و تصمیم گیری در این خصوص باید با رای مردم فلسطین و همچنین جهان اسلام و بر مبنای اصول حقوقی پذیرفته شده جهانی صورت گیرد. در نتیجه هر گونه اقدام یک جانبه از طرف رژیم اشغالگر در رابطه با بیت المقدس غیرقانونی و فاقد هر گونه اثر و ارزش حقوقی است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 621.3 K

هژمونیک گرایی و رویکردهای سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا بر مبنای معانی سه گانه هژمونی

علیرضا رضایی

دوره 4، شماره 13 ، شهریور 1399، ، صفحه 91-116

چکیده

  مفهوم هژمونی از جمله مفاهیمی است که امروزه در ادبیات نظری روابط بین الملل کاربرد وسیعی یافته است. کاربرد وسیع مفهوم هژمونی در نوشته ها و ادبیات تئوریک روابط بین الملل من را برآن داشت تا ضمن تبارشناسی ...  بیشتر مفهوم هژمونی از جمله مفاهیمی است که امروزه در ادبیات نظری روابط بین الملل کاربرد وسیعی یافته است. کاربرد وسیع مفهوم هژمونی در نوشته ها و ادبیات تئوریک روابط بین الملل من را برآن داشت تا ضمن تبارشناسی مفهوم لغوی و تئوریک هژمونی، به تحلیل ماهیت هژمونیک گرایی ایالات متحده آمریکا در عرصه ی نظام بین الملل پساجنگ سرد در عرصه نظری و عملی بپردازم. دغدغه اصلی این نوشتار آن است که بر مبنای رویکردهای سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا، ماهیت هژمونیک گرایی آن کشور در نظام بین الملل پساجنگ سرد چگونه قابل تحلیل است. در پاسخ برآنم که با تمرکز بر رویکردهای سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا و معانی سه گانه هژمونی، ماهیت هژمونیک گرایی آن کشور در نظام بین الملل پساجنگ سرد عبارتست از هژمونی کیندلبرگری، رویکرد ویلسونی در دوره بیل کلینتون؛ هژمونی یونانی، رویکرد جکسونی در دوره جورج بوش؛ هژمونی گرامشیانی، رویکرد جفرسونی در دوره باراک اوباما و هژمونی یونانی، رویکرد هامیلتونی در دوره دونالد ترامپ. لذا در این راستا با استفاده از روش کتابخانه ای با توجه به رویکرد توصیفی تحلیلی به تبیین موضوع مذکور خواهم پرداخت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.05 M

بررسی تاثیر تحریم‌های آمریکا بر سلامت‌عمومی شهروندان ایرانی: نمونه موردی شهر یاسوج

مریم رحمانی؛ علی باقری دولت آبادی؛ علی تقوایی نیا

دوره 6، شماره 3 ، آبان 1401، ، صفحه 95-120

چکیده

  تحریم‌ها یکی از ابزارهای سیاست‌خارجی کشورها برای تغییر رفتار سایر دولت‌ها و پیش‌برد منافع‌ملی محسوب‌می‌گردد. آمریکا ازجمله کشورهایی است که بیشترین تحریم‌ها را علیه مخالفین خود بکارگرفته‌است. ...  بیشتر تحریم‌ها یکی از ابزارهای سیاست‌خارجی کشورها برای تغییر رفتار سایر دولت‌ها و پیش‌برد منافع‌ملی محسوب‌می‌گردد. آمریکا ازجمله کشورهایی است که بیشترین تحریم‌ها را علیه مخالفین خود بکارگرفته‌است. سابقه این تحریم‌ها علیه ایران به چهار دهه قبل بازمی‌گردد. علی‌رغم اینکه استفاده‌کنندگان از تحریم تاثیرات آن بر شهروندان عادی را انکار‌می‌کنند و معتقدند این تحریم‌ها هدفمند هستند بحث‌های جدی در‌این‌باره در جامعه دانشگاهی مطرح است. هدف پژوهش حاضر سنجش این تاثیرات بر ایرانیان پس از خروج آمریکا از برجام است. سوال اصلی پژوهش این است که تحریم‌ها چه تاثیری بر سلامت‌عمومی شهروندان ایرانی طی بازه زمانی 1397 تا 1401 داشته است؟ فرضیه پژوهش اشاره‌می‌کند که تحریم‌ها سلامت‌عمومی و مولفه‌های آن را به‌شدت تحت‌تاثیر قرار‌می‌دهد. برای ارزیابی فرضیه فوق از روش کمّی و ابزار پرسشنامه استفاده‌شده‌است. جامعه آماری پژوهش را 400 نفر از شهروندان ساکن شهر یاسوج تشکیل‌دادند و برای تجزیه تحلیل داده‌ها از آزمون‌های مقایسه میانگین تی مستقل، رگرسیون، ضریب همبستگی پیرسون و...استفاده گردید. یافته‌های پژوهش نشان‌داد بین تحریم‌های آمریکا و سلامت‌عمومی شهروندان شهر یاسوج رابطه معناداری وجود دارد. بدین‌صورت که با افزایش میزان تحریم‌ها از میزان سلامت عمومی شهروندان کاسته‌شده‌است. همچنین نتایج به‌دست‌آمده نشان‌دادند که در متغیر سن، جنس و وضعیت تاهل، هیچ تفاوت معناداری بین زنان و مردان دیده‌نشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1009.98 K

سیاست خارجی دونالد ترامپ درخاورمیانه وتاثیرآن برکاهش تنش بین رژیم صهیونیستی و عربستان

رحیم پیری؛ علیرضا رضایی

دوره 7، شماره 2 ، مرداد 1402، ، صفحه 97-124

چکیده

  دکترین سیاست خارجی دولت ترامپ مبتنی برسه رکن نخست آمریکا،نظامی‌گری وناسیونالیسم اقتصادی بود که برپایه ی آن،کشورها به عنوان اهداف بالقوه ای برای تعامل وتلاش برای تاثیرگذاری درجهت سازگاری بامنافع ملی ...  بیشتر دکترین سیاست خارجی دولت ترامپ مبتنی برسه رکن نخست آمریکا،نظامی‌گری وناسیونالیسم اقتصادی بود که برپایه ی آن،کشورها به عنوان اهداف بالقوه ای برای تعامل وتلاش برای تاثیرگذاری درجهت سازگاری بامنافع ملی ایالات متحده آمریکاتلقی می شوندودراین رهیافت نقش متغیرهای تاثیرگذاربرسیاست خارجی دولت ترامپ درخاورمیانه وهم چنین تاثیرآن ها برمناسبات بین عربستان ورژیم صهیونیستی ازاهمیت خاصی برخوردار است،که مقاله حاضر برآن است درچارچوب نظریه های نئورئالیسم وملی گرایی اقتصادی وکاربست روش توصیفی فرآیند سیاست خارجی دولت ترامپ درخاورمیانه ومؤلفه های کلیدی واثرگذاربرآن را تبیین،و باروش تحلیلی ارتباط سیاست خاورمیانه‌ای آن با کاهش تنش بین این دو رژیم را مورد واکاوی قرار دهد. یافته های پژوهش نشان می‌دهد که داشتن دشمن مشترکی به نام ایران،محورمقاومت اسلامی،بیداری اسلامی وتوافق هسته ای ایران باکشورهای1+ 5مؤلفه های کلیدی وتاثیرگذاربرکاهش تنش بین عربستان ورژیم صهیونیستی راتشکیل می دهند و سران آن ها با برسازی ایران به عنوان تهدیدمشترک کشورهای عربِ ‌سنی منطقه و رژیم صهیونیستی ،درصدد انتقال کانون بحران از نزاع عربی- اسرائیلی به نزاع شیعه – سنی بودند.

---

• مشاهده مقاله

هجمه تروریسم؛ تاوان هویت تحول خواه نظام جمهوری اسلامی ایران

حسن آرایش؛ سید حسین بابایی پهنه کلایی؛ فرضعلی سالاری سردری

دوره 2، شماره 6 ، آذر 1397، ، صفحه 99-115

چکیده

  نظام جمهوری اسلامی ایران از همان اوان شکل گیری تا به امروز، پدیده تروریسم را رو در روی خود دیده است. در سال های آغازینِ انقلاب اسلامی سازمان مجاهدین خلق و گروهک فرقان بسیاری از اندیشمندان و مسئولین رده ...  بیشتر نظام جمهوری اسلامی ایران از همان اوان شکل گیری تا به امروز، پدیده تروریسم را رو در روی خود دیده است. در سال های آغازینِ انقلاب اسلامی سازمان مجاهدین خلق و گروهک فرقان بسیاری از اندیشمندان و مسئولین رده اول نظام را مورد ترور و حذف فیزیکی قرار دادند در ادامه فعالیت های گروه های تروریستی جندالله و جیش العدل در مرزهای شرقی ایران و انجام حرکات تروریستی علیه مسئولان و مردم محلی منطقه و در سال های اخیر ترور هدفمند دانشمندان هسته ای ایران توسط سرویس های اطلاعاتی اسرائیل این سؤال را ایجاد می کند که عامل عمده هجمه تروریسم علیه نظام جمهوری اسلامی چیست؟ در مقام پاسخ به این سؤال فرضیه مقاله بر هویت منحصر به فرد نظام برآمده از انقلاب اسلامی متکی می باشد. «جمهوری اسلامی» به عنوان نظام سیاسیِ برآمده از انقلاب اسلامی بر «قرائت انقلابی از اسلام شیعی» استوار می باشد که به واسطه نپذیرفتن مناسبات جهانی سلطه، نظامی تحول خواه و مخالف وضع موجود به شمار می‌آید. نتیجه آنکه «هویت تحول خواه» و «سیاست عدم تعهد» نظام جمهوری اسلامی ایران باعث عدم همراهی قدرت های بزرگ با ایران شده است به گونه ای که قدرت ها و سازمان های جهانی در قبال هجمه گسترده تروریسم علیه ایران، سیاست سکوت و عدم پیگیری عاملان را در پیش گرفته اند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 533.22 K

نقش بازیگران غیردولتی در ثبات و تعادل سیستم امنیتی و منطقه ای در خاورمیانه

حسین سیاحی؛ امیرعلی کتابی

دوره 7، شماره 3 ، آذر 1402، ، صفحه 103-136

چکیده

  امروزه بازیگران غیردولتی نیز به در سیستمهای منطقه‌ای و بین‌الملل به کنشگری می‌پردازند. در خاورمیانه نیز گرو‌ه‌هایی وجود دارند که توانسته‌اند با کسب قدرت و افزایش‌ ظرفیت‌های نظامی لازم، جایگاه ...  بیشتر امروزه بازیگران غیردولتی نیز به در سیستمهای منطقه‌ای و بین‌الملل به کنشگری می‌پردازند. در خاورمیانه نیز گرو‌ه‌هایی وجود دارند که توانسته‌اند با کسب قدرت و افزایش‌ ظرفیت‌های نظامی لازم، جایگاه خویش در منطقه را به طرز قابل توجهی افزایش داده و به دنبال آن بر ثبات و ترتیبات امنیتی تاثیرگذار باشند. به سبب تنش‌های منطقه‌ای و بحران‌های موجود، بررسی نقش بازیگران غیردولتی خاورمیانه در این برهه از تاریخ در دستور کار پژوهشگران بسیاری قرار گرفته است. این نوشتار با استفاده از روش پژوهش کیفی، نمونه پژوهی و چارچوب تئوریک و همچنین با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی به دنبال پاسخ این پرسش است که بازیگران غیردولتی نظیر حزب الله در لبنان، حماس و جهاد اسلامی در نوار غزه و فلسطین، نیروهای شیعه در عراق و حوثی‌ها در یمن چه تاثیری بر ثبات و حفظ موازنه قدرت در سیستم منطقه‌ای در خاورمیانه دارند؟ در پاسخ این فرضیه مطرح می-گردد که در اصلی‌ترین رقابت‌مبتنی بر موازنه قدرت در خاورمیانه میان جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل، بازیگران غیردولتی به عنوان عامل بازدارنده می‌توانند از شکست موازنه قوای منطقه‌ای و وقوع جنگ فراگیر و سنگین جلوگیری نموده و به دنبال آن، مانع از بی ثباتی، عدم تعادل و تحول و فروپاشی سیستم‌منطقه‌ای شوند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 819.15 K

بررسی تأثیرات اهداف منطقه ای ایران، عربستان و آمریکا بر الگوهای موازنة قدرت منطقه‌ای در حوزة ژئواستراتژیک غرب آسیا پس از حادثة 11 سپتامبر 2001

بهنام شریف پور؛ علی باقری زاده؛ مجید گل پرور

دوره 5، شماره 16 ، خرداد 1400، ، صفحه 109-135

چکیده

  حادثة 11 سپتامبر 2001، منجر به شکل‌گیری توازن قدرت جدید منطقه‌ای در غرب آسیا شد، به‌گونه‌ای که اهدف‌ منطقه‌ای بازیگران آن طیفی از توازن قوای سنتی تا توازن تهدید را رقم زد. در این پژوهش تحلیلی– توصیفی، ...  بیشتر حادثة 11 سپتامبر 2001، منجر به شکل‌گیری توازن قدرت جدید منطقه‌ای در غرب آسیا شد، به‌گونه‌ای که اهدف‌ منطقه‌ای بازیگران آن طیفی از توازن قوای سنتی تا توازن تهدید را رقم زد. در این پژوهش تحلیلی– توصیفی، به‌منظور تبیین کارکرد رویکرد موازنة قوا؛ با بررسی هدف‌های منطقه‌ای بازیگران و وارد نمودن ملاحظه‌های ناشی از روندها و محرک‌های منجر به شکل‌گیری موازنه قوا از نظر جامعة نظریه‌پردازان حوزه غرب آسیا، به کالبدشکافی موازنة قوا در دهة آتی پرداخته، سپس براساس یافته‌های پژوهش با ارائة نمودار مفهومی، سه سناریوی (موازنة قدرت سنتی، موازنة تهدید و تعامل)، پیش‌بینی می‌شود. در نتیجه یافته‌ها چشم‌انداز آینده، احتمال همگرایی ایران با عربستان و آمریکا ضعیف (میانگین شدت همگرایی منطقه‌ای 8/41 %) بوده و در منطقه همچنان توازن قوای سنتی محتمل‌ترین گزینه است. میزان تنش‌آفرینی هدف‌های بازیگران به‌ترتیب متعلق به عربستان، ایران و آمریکاست. میزان اثرپذیری عربستان از آمریکا بسیار بالا بوده و نقش کنشگر یاریگر در سیاست‌های منطقه‌ای آمریکا داشته و ایران نقش بازدارنده دارد. این مطالعه به‌لحاظ نظری و کاربردی دارای اهمیت می‌باشد. داده‌ها به روش کتابخانه‌ای (ابزار فیش‌برداری) گردآوری، سپس روابط متقابل بین هدف‌ها و بازیگران به‌وسیلة ابزار آینده‌پژوهی «مک‌تور»، نرم‌افزار طراحی هندسی «گرافر»، نظریة بازی‌ها و الگوی «ماتریس‌های قطری» مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته‌اند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.17 M

جایگاه همبستگی مرزی تنگه هرمز و منطقه خلیج فارس در امنیت ملی ایران بعد از جنگ سرد «رهیافت ژئوپلیتیک یا قدرت محور»

سروش امیری؛ جواد کیانی

دوره 2، شماره 4 ، خرداد 1397، ، صفحه 109-137

چکیده

  در سطح بین‌المللی خلیج ‌فارس به دلیل اهمیت فوق‌العاده‌اش در تأمین انرژی جهان، وابستگی صنایع پیشرو و کشورهای توسعه‌یافته به این ماده حیاتی، به ‌شدت مورد توجه این قدرت‌ها می‌باشد. تنگه هرمز تنها خروجی ...  بیشتر در سطح بین‌المللی خلیج ‌فارس به دلیل اهمیت فوق‌العاده‌اش در تأمین انرژی جهان، وابستگی صنایع پیشرو و کشورهای توسعه‌یافته به این ماده حیاتی، به ‌شدت مورد توجه این قدرت‌ها می‌باشد. تنگه هرمز تنها خروجی خلیج‌فارس است و از آنجا که همه کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه به صدور نفت از خلیج‌فارس وابسته‌اند و بیش از نیمی نفت مورد نیاز جهان باید از تنگه هرمز بگذرد، این تنگه اهمیت بین‌المللی دارد. ایران بزرگ‌ترین کشور خلیج‌فارس است و بیشترین گستره جغرافیایی و مواضع حفاظتی را در این منطقه دارد به این دلیل تنگه هرمز از اهمیت بسیاری برخورد دار است و در حقیقت دروازه ارتباط ایران با منطقه و جهان شمرده می‌شود. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی درصدد پاسخ به این سؤال است که ژئوپلیتیک تنگه هرمز چه مزایایی برای منافع و امنیت ایران در منطقه خلیج‌فارس و جهان دارد؟ یافته‌های پژوهش نشان می دهد که تنگه هرمز در دهانه خلیج‌فارس موقعیتی را در اختیار ایران قرار داده که در تمامی معادلات و محاسبات ژئوپلیتیکی توسط کشورهای مختلف در مورد موازنه قدرت منطقه‌ای ما، مورد ارزیابی و توجه قرار می‌گیرد. همچنین تنگه هرمز می‌تواند عامل وحدت‌بخش و زمینه‌ساز همبستگی مرزی بین ایران و کشورهای منطقه خلیج‌فارس باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 790.56 K

بازتاب انقلاب اسلامی ایران در آمریکای لاتین(مطالعه موردی: جمهوری بولیواری ونزوئلا)

سعید اسلامی؛ محمد سلمان تبارسوته

دوره 5، شماره 19 ، اسفند 1400، ، صفحه 109-128

چکیده

  انقلاب اسلامی ایران بعنوان یکی از بزرگترین رخدادهای قرن بیستم تاکنون موضوع بحث بسیاری از محافل علمی- پژوهشی جهان بوده است. انقلاب اسلامی بنا به ماهیت، مفاهیم و واژگان، هنجارهای خاص و ویژه ای را به ارمغان ...  بیشتر انقلاب اسلامی ایران بعنوان یکی از بزرگترین رخدادهای قرن بیستم تاکنون موضوع بحث بسیاری از محافل علمی- پژوهشی جهان بوده است. انقلاب اسلامی بنا به ماهیت، مفاهیم و واژگان، هنجارهای خاص و ویژه ای را به ارمغان آورده و متضمن اهداف و پدیده هایی بوده است. قصد نگارندگان آن است که با اتکا به روش سازه انگارانه که بیش از هر چیز یک چارچوب تحلیلی است، به بررسی تأثیرات انقلاب اسلامی بر جمهوری بولیواری ونزوئلا در آمریکای لاتین و روابط خارجی بین این دو کشور که تاکنون مورد بحث روشمند قرار نگرفته است بپردازد. در همین ارتباط، سوال اصلی پژوهش بر این مبنا شکل گرفته است که بازتاب انقلاب اسلامی ایران در کشور ونزوئلا چگونه بوده است؟، پژوهش حاضر با بهره گیری از روش تحلیلی- توصیفی و در چارچوب رهیافت سازه انگاری، به بررسی بازتاب این انقلاب بزرگ در مناطق آمریکای لاتین پرداخته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که انقلاب اسلامی ایران در درون مرزهای سیاسی خود محصور نمانده و به طور مستنقیم و غیر مستقیم علاوه بر تأثیر گذاری های منطقه ای، در سطح بین الملل هم بر کشورهایی همچون جمهوری بولیواری ونزوئلا تاثیرگذار بوده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 791.75 K

جایگاه دانش بشری در اداره نظام اسلامی با توجه به روش‌شناسی تشخیص مصادیق در فقه با تأکید بر آراء امام خمینی(ره)

هادی جلالی اصل

دوره 7، شماره 4 ، دی 1402، ، صفحه 109-133

چکیده

  یکی از مسائل چالش‌برانگیز پس از انقلاب اسلامی، جایگاه دانش بشری و تخصص در اداره نظام اسلامی است؛ برخی مدیریت فقهی را در عرض مدیریت علمی دانسته و در مقابل برخی در نظر گرفتن مصالح جامعه و توجه به تجربه ...  بیشتر یکی از مسائل چالش‌برانگیز پس از انقلاب اسلامی، جایگاه دانش بشری و تخصص در اداره نظام اسلامی است؛ برخی مدیریت فقهی را در عرض مدیریت علمی دانسته و در مقابل برخی در نظر گرفتن مصالح جامعه و توجه به تجربه بشری را به منزله عرفی شدن دین در نظر گرفته و تجربه جمهوری اسلامی را نمونه عینی عرفی شدن حکومت تلقی می‌کنند. هدف این مقاله تبیین جایگاه تخصص در اداره نظام اسلامی بر أساس مبانی فقها مخصوصا امام خمینی(ره) بوده و مدعای این مقاله این است که با توجه به مبانی علما مخصوصا امام خمینی(ره) در رابطه با سنخ‌های مختلف مصادیق موضوعات احکام شرعی، مدیریت فقهی در عرض مدیریت علمی نبوده و مراجعه به عقل و تجربه بشری در اداره جامعه اسلامی، به معنای عرفی شدن دین نیز نیست بلکه ضرورت مرحله امتثال احکام شرعی است. برای اثبات این مدعا ابتدا با توصیف آراء اصولی علما در باب مرجع تشخیص مصداق، جایگاه دانش بشری را در این حوزه نشان داده؛ سپس با بررسی حوزه‌های تشخیص مصداق در اداره جامعه اسلامی به تحلیل لوازم این مبانی در اداره نظام اسلامی پرداخته‌ایم.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 584.34 K